Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư qua đường tiêm tĩnh mạch (IV). Sau khi vào máu, các hoạt chất trong thuốc sẽ được truyền đi khắp cơ thể, do đó hóa trị rất hữu ích trong việc điều trị những trường hợp u nguyên bào thần kinh đã di căn đến các cơ quan khác như tủy, xương, gan, phổi hoặc các hạch bạch huyết.
Quyết định hóa trị ở trẻ bị u nguyên bào thần kinh sẽ phụ thuộc vào nhóm nguy cơ mắc phải. Một số trường hợp có thể hóa trị trước (hóa trị tân bổ trợ) hoặc sau (hóa trị bổ trợ) phẫu thuật. Đối với những bệnh nhân có ung thư di căn xa, không thể loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật thì hóa trị được xem là phương pháp điều trị chính.
Hóa trị u nguyên bào thần kinh gồm sự kết hợp của nhiều loại thuốc như:
- Cyclophosphamide.
- Cisplatin hay Carboplatin.
- Vincristine.
- Doxorubicin (Adriamycin).
- Etoposide.
- Topotecan.
- Busulfan và Melphalan (có thể dùng trong cấy tế bào gốc trên một số trường hợp).
- Thiotepa (có thể dùng trong cấy tế bào gốc trên một số trường hợp).
Một số dạng kết hợp thường được sử dụng như Carboplatin (hoặc Cisplatin), Cyclophosphamide, Doxorubicin và Etoposide,v.v. Đối với trẻ thuộc nhóm nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số tổ hợp thuốc khác hoặc dùng với liều cao hơn, sau đó tiến hành cấy ghép tế bào gốc (mô tả thêm ở trên).
Hóa trị thường được thực hiện theo chu kỳ, quá trình điều trị kéo dài khoảng vài ngày liên tiếp, sau đó là thời gian để cơ thể hồi phục. Các chu kỳ cách nhau khoảng 3-4 tuần. Tổng thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào nhóm nguy cơ mắc phải, nghĩa là nguy cơ cao thường yêu cầu điều trị lâu hơn.
Một số tác dụng phụ có thể xảy ra trong quá trình hóa trị
Cơ chế của các loại thuốc hóa trị đó là tấn công các tế bào có tốc độ phân chia nhanh, đây cũng chính là đặc tính chung của các loại tế bào ung thư. Tuy nhiên, ngoài tế bào ung thư, trong cơ thể vẫn có một số dòng tế bào phân chia nhanh khác, chẳng hạn như tế bào tủy xương (nơi sản xuất ra các tế bào máu mới), tế bào niêm mạc miệng và ruột, tế bào nang tóc. Do đó các tế bào này cũng bị ảnh hưởng bởi hóa trị, dẫn đến một số tác dụng phụ.
Các tác dụng phụ tùy thuộc vào loại thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng. Một số tác dụng phụ như:
- Rụng tóc.
- Lở miệng.
- Chán ăn.
- Buồn nôn, nôn.
- Tiêu chảy hoặc táo bón.
- Tăng khả năng nhiễm trùng (giảm số lượng bạch cầu).
- Dễ bầm tím hoặc chảy máu (giảm tiểu cầu).
- Mệt mỏi (giảm hồng cầu).
Những tác dụng phụ này thường biến mất sau khi hoàn tất điều trị. Tuy nhiên vẫn có nhiều cách để giảm bớt ảnh hưởng của tác dụng phụ, ví dụ như sử dụng thuốc giảm buồn nôn, nôn. Một số loại thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ khác. Do đó hãy trao đổi với bác sĩ để biết thêm thông tin về loại thuốc bạn đang sử dụng.
Bên cạnh các tác dụng phụ kể trên, mỗi loại thuốc có thể có một số ảnh hưởng riêng nhất định như:
Cyclophosphamide có thể làm tổn thương bàng quang, gây tiểu máu. Có thể làm giảm nguy cơ bằng cách uống nhiều nước và dùng thuốc giải độc Mesna, giúp bảo vệ bàng quang. Thuốc hóa trị này còn có thể gây tổn thương buồng trứng hoặc tinh hoàn, dẫn đến ảnh hưởng khả năng sinh sản.
Doxorubicin có thể gây tổn thương tim. Nguy cơ này có thể giảm xuống bằng cách giảm liều sử dụng và theo dõi qua siêu âm tim trong suốt quá trình điều trị. Ngoài ra, thuốc còn có thể ảnh hưởng đến da nếu thấm hoặc rò rỉ qua tĩnh mạch khi tiêm.
Cisplatin và Carboplatin có thể gây triệu chứng trên thận, có thể giảm nguy cơ bằng cách uống nhiều nước. Thuốc còn ảnh hưởng lên thính giác. Do đó bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra thính giác (thính lực đồ) của bệnh nhân trong hoặc sau quá trình điều trị.
Vincristine có thể gây tổn thương dây thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, ran, tê, yếu hoặc đau, đặc biệt là ở bàn tay và bàn chân.
Một số tác dụng phụ của hóa trị có thể kéo dài. Ví dụ như, một vài loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư khác sau này (ví dụ như bệnh bạch cầu). Tuy nghiêm trọng nhưng tình trạng này khá hiếm gặp và sự gia tăng nguy cơ tương đối nhỏ. Do đó các bác sĩ có thể cân nhắc giữa vấn đề này với tầm quan trọng của hóa trị trong điều trị u nguyên bào thần kinh. Để biết thêm thông tin, xem "Những ảnh hưởng muộn và lâu dài của u nguyên bào thần kinh và cách điều trị".
Tìm hiểu thêm về hóa trị nói chung, xem "Hóa trị".
