Giai đoạn ung thư gan

Sau khi một người nào đó được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan, các bác sĩ sẽ cố gắng tìm hiểu xem liệu bệnh đã lan rộng hay chưa, và nếu có thì bao xa. Quá trình này được gọi là giai đoạn. Giai đoạn ung thư giúp mô tả số lượng khối u ung thư hiện diện trong cơ thể. Ngoài ra giai đoạn ung thư giúp xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và cách điều trị tốt nhất. Các bác sĩ cũng sử dụng giai đoạn ung thư khi nhắc về thống kê tỷ lệ sống sót.

Các giai đoạn ung thư gan bắt đầu từ giai đoạn I (1) đến IV (4). Theo quy định, số càng thấp, ung thư càng ít di căn. Một số cao hơn, chẳng hạn như giai đoạn IV, có nghĩa là ung thư đã lan rộng hơn. Mặc dù trải nghiệm ung thư của mỗi người là duy nhất (riêng biệt), nhưng với các giai đoạn ung thư tương tự thường có xu hướng tiên lượng giống nhau và được điều trị theo cùng một cách.

Giai đoạn được xác định như thế nào?

Có một hệ thống phân giai đoạn cho ung thư gan, nhưng không phải tất cả các bác sĩ đều sử dụng cùng một hệ thống. Một hệ thống phân giai đoạn phổ biến được sử dụng đối với bệnh ung thư gan là hệ thống TNM của AJCC (Ủy ban hỗn hợp Hoa Kỳ về ung thư), dựa trên 3 phần thông tin chính:

• Mức độ (kích thước) của khối u chính (T): Khối u đã phát triển lớn đến mức nào? Có xuất hiện nhiều hơn một khối u trong gan hay không? Ung thư đã lây lan đến các cấu trúc lân cận như các tĩnh mạch trong gan chưa?
• Lây lan đến các hạch bạch huyết lân cận (N): Ung thư có di căn đến các hạch bạch huyết lân cận hay không?
• Lây lan (di căn) đến các vị trí xa (M): Ung thư có di căn đến các hạch bạch huyết ở xa hoặc các cơ quan ở xa khác như xương hoặc phổi hay không?

Hệ thống được mô tả dưới đây là hệ thống AJCC mới nhất, có hiệu lực vào tháng 1 năm 2018.

Các số hoặc chữ cái xuất hiện sau T, N và M nhằm cung cấp thêm chi tiết về từng yếu tố này.  Con số cao hơn có nghĩa là ung thư tiến triển hơn. Khi các loại T, N và M đã được xác định, thông tin này được kết hợp trong một quy trình gọi là nhóm giai đoạn, để xác định được một giai đoạn tổng thể.

Ung thư gan thường được phân giai đoạn dựa trên kết quả khám sức khỏe, sinh thiết và xét nghiệm hình ảnh (siêu âm, chụp CT hoặc MRI, v.v.), còn được gọi là giai đoạn lâm sàng. Nếu phẫu thuật được thực hiện, giai đoạn bệnh lý (còn gọi là giai đoạn phẫu thuật) được xác định bằng cách kiểm tra mô được loại bỏ trong phẫu thuật.

Giai đoạn ung thư có thể phức tạp, vì vậy hãy yêu cầu bác sĩ giải thích thông tin về những điều này cho bạn (theo cách bạn hiểu). 

• TX: Không thể đánh giá khối u chính do thiếu thông tin.
• T0: Không có bằng chứng về khối u nguyên phát.
• NX: Không đánh giá được hạch vùng do thiếu thông tin.

Các hệ thống phân giai đoạn ung thư gan khác

Hệ thống phân chia giai đoạn của hầu hết các loại ung thư chỉ phụ thuộc vào mức độ lan rộng của ung thư, nhưng đối với ung thư gan thì rất phức tạp do hầu hết bệnh nhân đều bị tổn thương phần còn lại của gan cùng với ung thư. Điều này cũng ảnh hưởng đến các lựa chọn điều trị và tiên lượng sống sót.

Mặc dù hệ thống TNM xác định phạm vi của ung thư gan ở một số chi tiết, nhưng chúng không tính đến chức năng gan. Một số hệ thống giai đoạn khác đã được phát triển bao gồm cả hai yếu tố sau:

• Hệ thống phân giai đoạn ung thư gan Barcelona (BCLC).
• Hệ thống chương trình ung thư của gan tại Ý (CLIP).
• Hệ thống Okuda.

Các hệ thống giai đoạn này chưa được so sánh với nhau. Một số được sử dụng nhiều hơn những nơi khác trên thế giới, nhưng tại thời điểm này không có một hệ thống giai đoạn duy nhất nào mà tất cả các bác sĩ sử dụng. Nếu bạn có thắc mắc về giai đoạn ung thư của mình hoặc hệ thống giai đoạn mà bác sĩ sử dụng, hãy hỏi để nắm rõ những thông tin mà bạn thắc mắc.

Điểm Child-Pugh (hệ thống phân giai đoạn xơ gan)

Điểm Child-Pugh đo chức năng gan, đặc biệt ở những người bị xơ gan. Hiện nay, nhiều người bị ung thư gan cũng bị xơ gan, và để điều trị ung thư, các bác sĩ cần biết gan hoạt động tốt như thế nào. Hệ thống này xem xét 5 yếu tố, trong đó 3 yếu tố đầu tiên là kết quả xét nghiệm máu:

• Nồng độ Bilirubin trong máu (chất có thể gây vàng da và mắt).
• Nồng độ Albumin trong máu (một loại protein chính thường được tạo ra bởi gan).
• Thời gian Prothrombin (đo mức độ gan đang tạo ra các yếu tố đông máu).
• Có dịch (cổ trướng) trong bụng hay không.
• Liệu bệnh gan có ảnh hưởng đến chức năng não hay không.

Dựa trên những yếu tố này, có 3 nhóm chức năng của gan. Nếu tất cả các yếu tố này bình thường, thì chức năng gan được gọi là nhóm A. Có những bất thường nhẹ là nhóm B, và bất thường nặng là nhóm C. Những người bị ung thư gan và xơ gan nhóm C sức khỏe thường quá yếu để có thể thực hiện phẫu thuật hoặc các phương pháp điều trị ung thư khác.

Điểm Child-Pugh thực sự là một phần của hệ thống giai đoạn BCLC và CLIP đã đề cập ở trên.

Phân loại ung thư gan

Hệ thống phân giai đoạn chính thức (chẳng hạn như những hệ thống được mô tả trước đây) thường có thể giúp bác sĩ xác định tiên lượng của bệnh nhân. Nhưng đối với mục đích điều trị, các bác sĩ thường phân loại ung thư gan đơn giản hơn, dựa trên việc chúng có thể được cắt bỏ (phẫu thuật cắt bỏ) hoàn toàn hay không. Cắt bỏ được định nghĩa là có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật.

Ung thư có thể cắt bỏ (phẫu thuật cắt bỏ) hoặc cấy ghép (cấy ghép gan)

Nếu bệnh nhân đủ sức khỏe để phẫu thuật, những khối u ung thư có thể được loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật hoặc điều trị bằng cách ghép gan. Điều này sẽ bao gồm hầu hết các bệnh ung thư giai đoạn I và một số giai đoạn II trong hệ thống TNM, ở những bệnh nhân không bị xơ gan hoặc xuất hiện các vấn đề y tế nghiêm trọng khác. Tuy nhiên cho đến nay, chỉ một số ít bệnh nhân ung thư gan mới có thể loại bỏ hoàn toàn được khối u này.

Không thể cắt bỏ khối u ung thư

Mặc dù các khối ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan ở xa nhưng chúng vẫn không thể được loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật, được xếp vào nhóm không thể cắt bỏ. Điều này bao gồm ung thư đã di căn khắp gan hoặc không thể được loại bỏ một cách an toàn vì chúng nằm gần khu vực gan với các động mạch chính, tĩnh mạch và ống dẫn mật.

Ung thư không thể chữa khỏi chỉ có bệnh lý khu trú 

Những bệnh ung thư này có khối u nhỏ và ở đúng vị trí cần được phẫu thuật nhưng bệnh nhân lại không đủ sức khỏe để phẫu thuật. Thông thường điều này là do 1 phần gan không phải ung thư của gan của bạn không khỏe mạnh (ví dụ như xơ gan), và nếu khối u ung thư được loại bỏ, có thể mô gan không còn đủ khỏe mạnh để hoạt động bình thường. Mặt khác, vấn đề này xảy ra cũng có nghĩa là bạn có vấn đề y tế nghiêm trọng khiến phẫu thuật không còn đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Ung thư tiến triển (di căn)

Ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác được xếp vào loại tiến triển. Chúng bao gồm các giai đoạn ung thư IVA và IVB trong hệ thống TNM. Hầu hết các bệnh ung thư gan tiến triển không thể điều trị bằng phẫu thuật.