Hầu hết các ca bệnh ung thư da đều được thăm khám bác sĩ kịp thời vì các dấu hiệu hoặc triệu chứng mà bệnh nhân đang gặp phải.
Nếu bạn xuất hiện những vùng bất thường có thể là ung thư da, bác sĩ sẽ kiểm tra và cho bạn làm các xét nghiệm để quan sát chúng có phải là ung thư da không hay một số tình trạng da khác. Nếu đó là ung thư, bác sĩ sẽ xem xét đến khả năng chúng có thể di căn sang các vùng khác của cơ thể hay không, và thực hiện các xét nghiệm khác nếu cần.
Lịch sử y tế và khám sức khỏe
Thông thường, bước đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, chẳng hạn như thời điểm chúng xuất hiện trên da, chúng có gây đau, ngứa, chảy máu hoặc thay đổi kích thước hay không. Bác sĩ cũng sẽ hỏi thêm về các yếu tố nguy cơ khác (bao gồm cháy nắng và làn da rám nắng), tiền sử bệnh của gia đình, và bất kỳ tình trạng da nào khác của bạn.
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ sẽ lưu ý kích thước, hình dạng, màu sắc và kết cấu của các vùng bất thường và liệu chúng có đang chảy máu, rỉ dịch hay đóng vảy hay không. Ngoài ra bác sĩ có thể kiểm tra nốt ruồi và các nốt khác có khả năng liên quan đến ung thư da (hoặc các tình trạng da khác).
Bác sĩ cũng có thể kiểm tra các hạch bạch huyết gần đó (đây là tập hợp các tế bào hệ thống miễn dịch, có kích thước bằng hạt đậu dưới da) bằng cách sờ vào chúng. Một số dạng bệnh ung thư da có thể lây lan đến các hạch bạch huyết. Khi điều này xảy ra, bác sĩ có thể cảm nhận được những cục u dưới da khi sờ vào các hạch bạch huyết.
Nếu bạn đang được thăm khám bởi bác sĩ chính và họ nghi ngờ bạn mắc ung thư da, bạn sẽ được giới thiệu đến bác sĩ da liễu (bác sĩ chuyên về các bệnh ngoài da) để được kiểm tra da chuyên sâu hơn.
Cùng với khám sức khỏe tiêu chuẩn, một số bác sĩ da liễu sử dụng một kỹ thuật gọi là soi da để quan sát các đốm trên da rõ ràng hơn. Phương pháp này sử dụng một ống kính phóng đại đặc biệt và nguồn sáng được giữ gần da. Đôi khi một lớp cồn hoặc dầu mỏng được sử dụng với thiết bị này. Bác sĩ có thể giữ lại hình ảnh của những vùng bất thường bằng cách chụp ảnh.
Sinh thiết da
Nếu bác sĩ nghi ngờ một vùng bất thường có thể là ung thư da, họ sẽ lấy một mẫu da và gửi đến phòng xét nghiệm để kiểm tra. Đây được gọi là sinh thiết da. Nếu sinh thiết loại bỏ toàn bộ khối u, thì bệnh nhân không cần điều trị thêm.
Hiện nay có rất nhiều loại sinh thiết da khác nhau, vì thế bác sĩ sẽ chọn hình thức kiểm tra phù hợp với bạn dựa vào dạng ung thư da nghi ngờ, vị trí, kích thước của chúng và các yếu tố khác. Bất kỳ hình thức sinh thiết nào cũng có thể để lại một vết sẹo nhỏ thậm chí là vết sẹo lớn, vì thế hãy hỏi kỹ bác sĩ thật kỹ về điều này trước khi thực hiện sinh thiết.
Sinh thiết da được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc gây tê cục bộ (thuốc tê) và bạn sẽ cảm thấy hơi đau nhẹ khi tiêm, nhưng sau đó bạn sẽ không còn cảm giác đau trong quá trình sinh thiết.
Sinh thiết cạo râu
Đối với sinh thiết cạo râu, bác sĩ sẽ cạo các lớp trên cùng của da bằng một lưỡi dao phẫu thuật nhỏ. Bạn sẽ bị chảy máu tại vị trí sinh thiết sau đó được cầm máu bằng cách bôi thuốc mỡ hoặc hóa chất, hay sử dụng một dòng điện nhỏ để làm lành vết thương.
Sinh thiết bấm
Đối với sinh thiết bấm, bác sĩ sử dụng một công cụ giống như một máy cắt bánh quy tròn nhỏ để loại bỏ một mẫu da sâu hơn. Bác sĩ xoay dụng cụ sinh thiết bấm trên da cho đến khi nó cắt qua tất cả các lớp của da. Mẫu được lấy ra và các mép của vị trí sinh thiết thường được khâu lại với nhau.
Sinh thiết cắt bỏ và sinh thiết một phần
Để kiểm tra một khối u ở giai đoạn tiến triển (đã phát triển vào các lớp sâu hơn của da), bác sĩ có thể sử dụng phương pháp sinh thiết cắt bỏ (hoặc sinh thiết một phần, hiếm khi được sử dụng).
- Sinh thiết cắt bỏ loại bỏ toàn bộ khối u.
- Sinh thiết một phần chỉ loại bỏ một phần của khối u.
Đối với những loại sinh thiết này, bác sĩ sẽ sử dụng dao phẫu thuật để cắt toàn bộ độ dày của da, sau đó được kiểm tra tại phòng xét nghiệm. Các mép của vết thương thường được khâu lại với nhau.
Kiểm tra các mẫu sinh thiết
Tất cả các mẫu sinh thiết sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra bởi một nhà nghiên cứu bệnh học. Sau đó kết quả được gửi đến bác sĩ da liễu để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.
Sinh thiết hạch bạch huyết
Ung thư da tế bào đáy và vảy hiếm khi di căn ra ngoài da, nhưng nếu điều này xảy ra khối u thường xâm lấn đến các hạch bạch huyết lân cận. Nếu bác sĩ cảm thấy các hạch bạch huyết dưới da gần khối u quá lớn hoặc quá rắn, sinh thiết hạch có thể được thực hiện để tìm xem liệu ung thư đã di căn sang chúng hay chưa.
Sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ (FNA)
Đối với sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ, bác sĩ sử dụng một ống tiêm với một cây kim mỏng (sử dụng để thử máu), rỗng để loại bỏ các mảnh rất nhỏ của hạch bạch huyết. Thuốc gây tê cục bộ đôi khi được sử dụng để làm tê khu vực trước. Thử nghiệm này hiếm khi gây ra nhiều khó chịu và không để lại sẹo.
Sinh thiết sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ không xâm lấn như một số loại sinh thiết khác, nhưng không phải lúc nào chúng cũng có thể cung cấp một lượng mẫu đủ lớn để tìm tế bào ung thư.
Sinh thiết hạch bạch huyết bằng phẫu thuật
Nếu chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) không tìm thấy ung thư trong một hạch bạch huyết nhưng bác sĩ vẫn còn nghi ngờ ung thư đã di căn, thì bác sĩ lấy mẫu bằng cách phẫu thuật và kiểm tra. Nếu hạch bạch huyết nằm ngay dưới da, thủ thuật này có thể được thực hiện tại phòng khám bác sĩ hoặc trung tâm phẫu thuật ngoại trú bằng cách gây tê tại chỗ và sẽ để lại một vết sẹo nhỏ.
Xét nghiệm hình ảnh
Đối với ung thư da tế bào vảy, khối u lây lan sâu dưới da hoặc di căn đến các cơ quan khác của cơ thể ít khi xảy ra và hiếm đối với ung thư da tế bào đáy. Nhưng nếu bác sĩ cho rằng bạn có nguy cơ ung thư lan ra ngoài da, các xét nghiệm hình ảnh như chụp MRI hoặc CT tại vùng đó có thể được thực hiện.
