Các yếu tố tâm lý trong tình dục ở người ung thư
Các yếu tố tâm lý
Bệnh nhân hồi phục sau ung thư thường lo lắng hay cảm giác có lỗi về các hoạt động tình dục trước đó có thể gây ra ung thư. Một số bệnh nhân tin rằng hoạt động tình dục có thể làm ung thư quay lại hay lây cho người phối ngẫu. Thảo luận những cảm xúc và bận tâm của họ với chuyên gia chăm sóc sức khoẻ là rất quan trọng cho bệnh nhân. Những niềm tin sai lệch cần được điều chỉnh và bệnh nhân cần được tái đảm bảo rằng ung thư không lây qua tiếp xúc tình dục.
Mất ham muốn tình dục và giảm khoái cảm tình dục là các triệu chứng thường gặp của trầm cảm. Trầm cảm thường gặp ở bệnh nhân ung thư hơn là ở dân số khoẻ mạnh chung. Điều quan trọng là người bệnh cần thảo luận những cảm xúc của mình với bác sĩ. Điều trị trầm cảm có thể giúp giảm các vấn đề tình dục.
Điều trị ung thư có thể gây nên các thay đổi thế chất tác động đến cách người bệnh thấy về những biểu hiện cơ thể của mình. Cái nhìn này làm cho người ấy cảm thấy mất hấp dẫn về tình dục. Người bệnh trao đổi những cảm nhận và quan tâm của mình với chuyên gia chăm sóc sức khoẻ là điều rất quan trọng. Người bệnh có thể học được cách đối diện có hiệu quả với những vấn đề này.
Những áp lực khi được chẩn đoán là ung thư và bị điều trị ung thư làm cho các vấn đề có sẳn trở nên trầm trọng hơn. Mối liên hệ tình dục cũng bị ảnh hường theo. Người bệnh chưa có mối liên hệ kết ước có thể ngưng trong mối quan hệ do sợ bị từ chối khi người phối ngẫu trong tương lai biết về tiền sử bệnh ung thư. Một trong những yếu tố quan trọng trong việc điều chỉnh trong điều trị ung thư là cảm xúc của người bệnh về tình dục của mình trước khi được chẩn đoán bị ung thư. Nếu người bệnh có cảm xúc tích cực về tình dục thì người đó có thể dễ tiếp tục hoạt động tình dục hơn sau khi điều trị ung thư.
Đánh giá chức năng tình dục ở người bị ung thư
Chức năng tình dục là một yếu tổ quan trọng tạo nên chất lượng cuộc sống. Người bệnh nên trao đổi các vấn đề và mối bận tâm của mình về chức năng tình dục với bác sĩ. Một số bác sĩ không được huấn luyện thích đáng để thảo luận về vấn đề tình dục. Người bệnh nên hỏi về các nguồn thông tin khác hay tham khảo nơi một chuyên viên chăm sóc sức khoẻ mà người bệnh thấy dễ dàng trao đổi về vấn đề tình dục.
Các yếu tố chung ảnh hưởng đến chức năng tình dục
Khi xác định được một vấn đề tình dục, nhân viên y tế sẽ phỏng vấn chi tiết riêng với bệnh nhân hay với bệnh nhân chung với người phối ngẫu. Người bệnh có thể được hỏi về bất kỳ câu hỏi nào sau đây về chức năng tình dục trong quá khứ và hiện tại:
- Bao lâu bạn tự động có ham muốn hoạt động tình dục một lần?
- Bạn có hứng thú khi quan hệ tình dục không?
- Bạn có bị khiêu gợi tình dục (với nam là bạn có khả năng cương cứng và giữ cương cứng được không, hay với nữ là âm đạo bạn mở rộng và được bôi trơn)?
- Bạn có đạt được cực khoái khi quan hệ không? Loại kích thích làm khởi phát để đạt đến cực khoái là gì (chẳng hạn như là tự sờ, sử dụng máy tạo rung, mát-xa khi tắm, người phổi ngẫu mơn trớn, kích thích bằng miệng, hay giao hợp)?
- Khi giao hợp bạn có đau không? Khi nào thì cảm thấy đau? Đau như thế nào? Kiểu hoạt động tình dục làm khởi phát đau? Làm như thế khi nào cũng gây đau hay sao? Đau bao lâu thì hết?
- Các vấn đề tình dục bắt đầu từ khi nào? Nó có chung trong khoảng thời gian khi được chẩn đoán hay điều trị ung thư không?
- Bạn có uống thuốc không? Bạn có bắt đầu uống loại thuốc mới nào hay bác sĩ có thay đổi liều của bất kỳ loại thuốc nào quanh thời điểm bắt đầu có các vấn đề tình dục?
- Chức năng tình dục của bạn trước khi bạn được chẩn đoán ung thư như thế nào? Bạn có gặp vấn đề tình dục nào trước khi được chẩn đoán ung thư không?
Các khía cạnh tâm lý của tình dục
Bệnh nhân cũng được hỏi về tầm quan trọng và mối liên hệ của tình dục dù có hay không có người phối ngẫu. Người bệnh có người phối ngẫu có thể được hỏi về độ dài và ổn định của mối liên hệ trước khi được chẩn đoán ung thư. Người này cũng được hỏi về đáp ứng của người phối ngẫu trước khi được chẩn đoán ung thư và người này có mối quan tâm gì đến những mặt người phối ngẫu bị tác động khi điều trị hay không.
Điều quan trọng là bệnh nhân và người phối ngẫu cần thảo luận về các vấn đề tình dục và những mối bận tâm, lo sợ về mối quan hệ với chuyên viên chăm sóc sức khoẻ khi cảm thấy thoải mái.