Xử lý rác thải y tế trong tình hình dịch Covid-19 diễn ra như thế nào?
Cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu do đại dịch Covid-19 gây ra kéo theo lượng tiêu thụ thiết bị y tế lớn hơn rất nhiều so với rác thải thông thường, sức ảnh hưởng của rác thải y tế đối với môi trường cũng trở nên nghiêm trọng và nóng hơn bao giờ hết.
Chất thải y tế Căn cứ theo Điều 3 Thông tư Số: 20/2021/TT-BYT Quy định về quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế là chất thải phát sinh từ hoạt động của cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải rắn thông thường, khí thải, chất thải lỏng không nguy hại và nước thải y tế. Chất thải lây nhiễm là chất thải thấm, dính, chứa máu của cơ thể hoặc chứa vi sinh vật gây bệnh. Thu gom chất thải y tế là quá trình tập hợp chất thải y tế từ nơi phát sinh về khu vực lưu giữ chất thải y tế tạm thời hoặc về nơi xử lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế.
Xử lý và tiêu hủy chất thải y tế không đúng cách có nguy cơ lây truyền bệnh thứ cấp nghiêm trọng, vì những người thu gom rác, công nhân vệ sinh, nhân viên y tế, bệnh nhân và toàn bộ cộng đồng có thể tiếp xúc với các tác nhân lây nhiễm thông qua việc xử lý chất thải không đúng cách. Việc đốt và đốt lộ thiên mà không có biện pháp kiểm soát ô nhiễm thích hợp có thể khiến công nhân xử lý chất thải và cộng đồng xung quanh tiếp xúc với khí thải, tro có chứa các chất ô nhiễm độc hại.
Một bệnh viện điển hình tạo ra bao nhiêu chất thải y tế?
Dựa theo dữ liệu điều tra về tỷ lệ phát sinh chất thải cho thấy các bệnh viện trên thế giới tạo ra khoảng 0,5 kg chất thải mỗi giường mỗi ngày. Tuy nhiên, số lượng và thành phần cơ bản của chất thải rất khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh kinh tế, địa lý của từng địa phương. Ví dụ, các quốc gia có thu nhập cao tạo ra lượng chất thải nhựa cao hơn nhiều, chiếm hơn một nửa tổng số chất thải y tế. Do sự đa dạng của chất thải, không có giải pháp tốt nhất nào cho vấn đề về chất thải y tế.
Hỏi: Chất thải y tế nào có nguy cơ lây lan bệnh truyền nhiễm cao nhất?
Theo ông Võ Văn Quyết tổng giám đốc công ty chuyên cung cấp các sản phẩm thùng rác y tế Thuận Thiên Plastic cho biết chất thải y tế có thể được phân loại theo cách phân loại chung sau: chất thải sắc nhọn, chất thải bệnh lý, chất thải lây nhiễm khác, chất thải dược phẩm, bao gồm chất thải gây độc tế bào, chất thải hóa học nguy hại, chất thải phóng xạ và chất thải thông thường (không nguy hiểm).
Ông cũng lưu ý rằng thông thường 75 đến 90% chất thải do các cơ sở y tế tạo ra là chất thải thông thường không nguy hại, có thể so sánh với chất thải sinh hoạt. Chất thải lây nhiễm là chất thải nghi ngờ có chứa mầm bệnh (vi khuẩn gây bệnh, vi rút, ký sinh trùng hoặc nấm) với nồng độ hoặc số lượng đủ để gây bệnh cho vật chủ mẫn cảm.
Chất thải y tế nên được quản lý như thế nào?
Xử lý chất thải y tế bao gồm 4 quy trình cơ bản: nhiệt, hóa học, bức xạ và sinh học. Tuy nhiên, một thực tế đáng tiếc trên toàn cầu là khối lượng lớn chất thải chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả chất thải được tạo ra do đại dịch của chúng ta, hoặc được xử lý sai bằng cách sử dụng các công nghệ xử lý được bảo trì kém, hoặc không được xử lý hoàn toàn.
Phân loại rác thải y tế
Phân loại là một yếu tố quan trọng trong việc quản lý chất thải y tế hiệu quả. Bằng cách tách chất thải nguy hại khỏi chất thải không nguy hại, lượng chất thải cần xử lý chuyên biệt có thể giảm đáng kể.
Các yếu tố khác của quản lý chất thải y tế bao gồm phân loại chất thải, giảm thiểu chất thải, chứa đựng, mã hóa màu sắc, dán nhãn, bảng chỉ dẫn, vận chuyển, lưu trữ, xử lý và thải bỏ lần cuối.
Tất nhiên, việc duy trì một hệ thống như vậy đòi hỏi phải được đào tạo liên tục, lập kế hoạch, lập ngân sách, giám sát, đánh giá, tài liệu và lưu trữ hồ sơ.
Sử dụng thùng rác y tế như thế nào để phân loại rác thải
Màu sắc của bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải y tế theo quy định tại các khoản 3, khoản 4, khoản 5, khoản 6 Điều 6 Thông tư số 20 của Bộ Y Tế ban hành năm 2021.
Dựa theo căn cứ này thùng rác y tế được sử dụng như sau:
- Rác thải y tế lây nhiễm sử dụng thùng rác màu vàng riêng rác thải dạng lỏng cần phải chứa trong túi kín hoặc dụng cụ lưu trữ chất lỏng và có nắp đậy kín đính kèm tên và kí hiệu.
- Chất thải nguy hại không lây nhiễm đựng trong thùng rác y tế màu đen.
- Chất thải rắn thông thường không thể tái chế đựng trong thùng rác màu xanh.
- Chất thải rắn thông thường có thể tái chế đựng trong túi hoặc thùng rác y tế màu trắng.
- Chất thải lỏng không nguy hại chứa trong thùng rác hoặc dụng cụ chứa chất lỏng, có nắp đậy kín kèm tên và kí hiệu.
Ông Võ Văn Quyết cho biết thêm hiện nay quá trình thể chế hóa một hệ thống quản lý phân loại và xử lý chất thải y tế tốt rất phức tạp và tốn nhiều thời gian. Nó bao gồm đánh giá chất thải và đánh giá các thực hành hiện có, đánh giá các phương án quản lý chất thải, xây dựng kế hoạch quản lý chất thải, ban hành các chính sách và hướng dẫn thể chế, thành lập các tổ chức quản lý chất thải, phân bổ nguồn nhân lực và tài chính, thiết lập các bảng thực hiện kế hoạch, cũng như như kế hoạch đào tạo, giám sát, đánh giá thường xuyên và cải tiến liên tục. Hệ thống quản lý chất thải y tế tốt nhất bao gồm các kế hoạch dự phòng cho thiên tai và cả đại dịch.