Xơ gan cổ trướng

Xơ gan cổ trướng (xơ gan mất bù) là bệnh lý về chức năng gan và là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan - khi khả năng hồi phục và thải độc ra khỏi cơ thể của gan không còn.

Cổ trướng hình thành do sự tích lũy tụ dịch gây ra tình trạng phình to ở ổ bụng. Ở người khỏe mạnh, khoang màng bụng giữa lá thành và lá tạng là một khoang ảo không có nước, nếu có chỉ là một chút dịch nhầy bôi trơn. Nếu giữa lá tạng và lá thành của màng bụng xuất hiện một lượng dịch thì gọi là tràn dịch màng bụng hay cổ trướng. Dịch màng bụng hay dịch cổ trướng có một lượng lớn protein dạng albumin, màu vàng nhạt.

Các biểu hiện xơ gan cổ trướng thường chỉ được phát hiện khi tình trạng bệnh đã rất nghiêm trọng, không còn khả năng hồi phục, đồng nghĩa với việc bệnh có thể đang tiến triển sang giai đoạn cuối cùng - Ung thư gan.

Khi đó gan không còn chức năng thải độc, bị xơ hóa hoàn toàn thành các mô xơ và các nốt.

Ở giai đoạn này bệnh thường có các biểu hiện như cơ thể tích trữ nước, phù, chướng bụng, dễ vỡ mạch máu, suy thận do gan không còn chức năng thải độc nên thận làm việc thường xuyên, thận bị quá tải dễ gây suy giảm chức năng thận.

Triệu chứng của xơ gan cổ trướng

Các biểu hiện ban đầu là:

• Cảm giác mệt mỏi (kiệt sức) và yếu ớt.
• Chán ăn hoặc bỏ ăn.
• Buồn nôn.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.

và các triệu chứng như:

Xuất huyết nội tạng

Có tới 50% người bệnh xơ gan cổ trướng bị xuất huyết nội tạng. Nguyên nhân do huyết áp cao nội bộ tại tĩnh mạch cửa của gan làm cho hệ thống tĩnh mạch dạ dày, ruột bị áp lực, giãn ra và phồng to. Các tĩnh mạch này có thành rất mỏng nên dễ vỡ dẫn tới tình trạng xuất huyết. Các biểu hiện như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.

Bụng trướng - cổ trướng

Có tới 85% người bệnh ở giai đoạn này có triệu chứng trên, biểu hiện bụng ngày càng to ra, da bụng căng trướng vì chứa nhiều ổ dịch. Mạch máu rõ hơn ở hai bên mạn sườn.

Nước và các chất thoát ra ngoài khoang màng bụng hình thành cổ trướng. Dịch cổ trướng tập trung ở khoang bụng và gây áp lực vào vòng bụng khiến người bệnh cảm thấy rất đau đớn và khó chịu. Nếu dịch trong bụng quá nhiều cần có biện pháp chọc hút dịch để người bệnh bớt cảm giác khó chịu.

Phù

Bệnh nhân bị phù một hoặc cả hai chân, sau đó phù toàn thân do chức năng gan bị suy yếu nghiêm trọng.

Vàng da, vàng mắt

Xơ gan cổ trướng làm người bệnh bị vàng da, màu da chuyển sẫm màu và dần chuyển sang vàng nghệ. Không những da mà mắt, móng tay cũng chuyển sang màu vàng. Do chức năng gan dần bị tê liệt làm cho giải độc gan và hoạt động của ống mật không còn đảm bảo dẫn tới tình trạng gây tích tụ bilirubin trọng gan gây vàng da, vàng mắt.

Não gan

Đây là biến chứng nguy hiểm của xơ gan cổ trướng, ở giai đoạn mất bù chức năng của gan không còn khiến cho các độc tố trong cơ thể đặc biệt là amoniac tích tụ và tăng cao trong máu gây nên chứng não gan.

Các biểu hiện: Người bệnh bị mất ý thức về hành vi, tinh thần không sáng suốt, mệt mỏi, mắt mờ. Nếu không có sự can thiệp kịp thời một cơn co giật nguy hiểm sẽ xảy ra và có thể dẫn tới tử vong.

Biểu hiện khác

Ngoài những triệu chứng trên người bệnh còn có thể xuất hiện các dấu hiệu như viêm phúc mạc vi khuẩn do nhiễm trùng dịch báng, suy thận, thiếu mái, sao mạch trên da, môi, lưỡi, niêm mạc mắt nhợt nhạt, tiêu chảy, bầm xuất huyết dưới da, phân nhạt màu giống đất sét.

Nguy cơ mắc bệnh

Những yếu tố khiến nguy cơ mắc bệnh xơ gan cổ trướng tăng cao bao gồm:

• Uống nhiều rượu bia.
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại.
• Mắc bệnh tiểu đường.
• Béo phì.
• Mỡ trong máu cao.

Phương pháp điều trị

Khi các biểu hiện xơ gan cổ trướng xuất hiện, bệnh nhân không còn khả năng chữa khỏi hoàn toàn do gan đã bị xơ hóa và không còn chức năng giải độc gan. Các phương pháp điều trị cho bệnh nhân ở giai đoạn này chủ yếu nhằm giúp bệnh nhân giảm đau đớn, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra và ngăn chặn bệnh tiến triển thành ung thư gan.

Các phương pháp hỗ trợ cải thiện bệnh xơ gan cổ trướng.

Chọc hút dịch cổ trướng

Người bị xơ gan cổ trướng thường được áp dụng cách hỗ trợ cải thiện này nhằm tránh cho bệnh nhân bị biến chứng nặng sang suy gan. Thông thường, chuyên gia sẽ chỉ định lịch định kỳ đi hút dịch trong khoang bụng.

Chọc dịch cổ trướng là biện pháp phổ biến các chuyên gia thường để làm giảm áp lực dịch cho người bị xơ gan cổ trướng.

Ứng dụng tế bào gốc

Đây là cách hỗ trợ cải thiện bệnh xơ gan cổ trướng tân tiến nhất hiện nay. Nguyên lý là tách chiết tế bào gốc khỏe mạnh từ tủy xương nuôi cấy bên ngoài rồi truyền ngược lại vào cơ thể người bệnh thông qua động mạch gan. Những tế bào gốc này sẽ ngăn chặn quá trình xơ hóa, giảm viêm và tăng sinh mạch máu để nuôi dưỡng gan. Chúng giúp hồi phục các tế bào gan đã bị hư tổn và một phần lượng tế bào gốc đó cũng có khả năng biệt hóa thành tế bào gan lành. Tuy nhiên, chi phí khắc phục bệnh bằng công nghệ này khá đắt đỏ.

Cấy ghép gan

Khi gan người bệnh mất đi hoàn toàn vai trò của mình và không thể cứu vãn được nữa, các chuyên gia sẽ chỉ định cắt bỏ và thay thế gan mới của người hiến. Tuy nhiên, phương pháp này thực hiện rất khó khăn do chi phí cao và nguồn tạng lại vô cùng khan hiếm, không đủ đáp ứng.

Chế độ ăn uống cho người bệnh

Bên cạnh việc điều trị chế độ ăn cho người bệnh cần được quan tâm. Dinh dưỡng hợp lý giúp người bệnh có sức khỏe để chiến đấu với bệnh tật đồng thời hỗ trợ làm giảm các biến chứng có thể xảy ra.

• Chế độ ăn uống hàng ngày cần cân đối giữa các thành phần trong bữa ăn như chất đường, béo, đạm và trái cây.
• Hạn chế tối đa thức ăn chứa muối, nước tương và các thức ăn có vị mặn trong khẩu phần ăn. Hạn chế đồ ăn đóng hộp hoặc chế biến sẵn được bán ở các hàng quán vỉa hè.
• Tránh sử dụng mỡ động vật nên thay bằng bơ hoặc dầu thực vật.
• Tăng cường rau xanh và hoa quả cho người bệnh để cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.

Hạn chế rượu bia giúp phòng ngừa xơ gan cổ trướng

Cách phòng tránh xơ gan cổ trướng

Để phòng tránh xơ gan cổ trướng người bệnh cần thực hiện:

• Đối với người mắc các bệnh về virus viêm gan cần điều trị dứt điểm tình trạng bệnh bởi viêm gan là một trong các nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng xơ gan.
• Không sử dụng các chất rượu bia, các chất kích thích bởi chúng khiến tình trạng bệnh phát triển nhanh. Riêng đối với người mắc xơ gan cổ trướng nếu cố tình sử dụng rượu bia thì nguy cơ tử vong rất lớn và nhanh.
• Cần thực hiện lối sống lành mạnh, ăn nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế tình trạng thức khuya dậy sớm, ăn ngủ không điều độ để tránh gây ảnh hưởng đến gan.
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức đề kháng cơ thể.
• Ngoài ra người bệnh cần thực hiện việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để nắm bắt được diễn biễn cũng như phát hiện điều trị bệnh kịp thời.