Xỉu (chết ngất)

Nguyên do

Não không được cung cấp đầy đủ máu. Ngoài ra còn có thể do đói, ở trong chỗ đông người, mệt đuối, hay khi nhận được hung tin. Nhiều người bị xỉu vì nhìn thấy máu, bất luận máu nhiều hay ít. Ngất xỉu cũng có thể do xuất huyết trầm trọng bên trong, bị đau dữ dội. Khi mệt mỏi mà đứng yên một chỗ cũng bị xỉu được.

Phòng ngừa

Người cứu cấp có kinh nghiệm dư biết rằng nạn nhân có thể xỉu té trong khi được điều trị, hay lắm lúc trước khi điều trị y đã xỉu ngất rồi. Cơn ngất xỉu ấy thường do tinh thần hơn vết thương, vì nạn nhân không cảm thấy đau đớn gì cả và vết thương rất nhẹ. Khi bị xỉu té xuống, nạn nhân thường bị thương nặng hơn thương tích do tai nạn gây ra. Vì thế, người cứu thương không nên để nạn nhân xỉu. Nên đặt nạn nhân nằm xuống trước, hay ít ra nên đặt nạn nhân vào một nạn nhân nào đó cách an toàn. Nếu nạn nhân ngồi, nên chong chừng họ, khi thấy có triệu chứng xỉu, liền cho họ nằm xuống.

Nếu ta tự cảm thấy muốn xỉu, nên nằm xuống ngay. Dĩ nhiên không phải bất cứ lúc nào và nơi nào ta cũng có thể nằm dài ra được, nhưng ít ra ta cũng ngồi xuống được. Gục đầu xuống và để vào giữa hai đầu gối. Nếu ở vào chỗ ta không thể nằm cũng không thể ngồi được, nên quỳ gối trên một chơn như cách cột dây giày, để cho đầu thấp hơn tim.

Nếu người đồng hành với ta than rằng nạn nhân cảm thấy khó chịu, choáng váng, mặt họ tái và toát mồ hôi nhiều ở trán, đừng cố buộc y đi thêm nữa. Cho họ ngồi, gục đầu vào giữa hai đầu gối cho đến khi y cảm thấy dễ chịu trở lại rồi hãy tiếp tục đi.

Triệu chứng

Mặt tái. Trán đầy mồ hôi. Nạn nhân than chóng mặt, và như có đám mây đen che mờ trước mắt. Mặt y càng lúc càng tái hơn. Té sụm xuống đất, bất tỉnh. Hơi thở ngắn. Mạch yếu và thường rất chậm. Nạn nhân có thể bị vật mình, giãy giụa chút ít.

Cấp cứu

Đặt nạn nhân nằm, đầu thấp hơn mình. Nếu nạn nhân ngồi ghế, ngả ngửa ghế ra. Nếu không thể hạ đầu y thấp xuống, thì cố nâng hai chân lên hơi cao. Nới rộng áo quần của ngả ngửa ra, nhỏ vài giọt nước đái quỷ vào miếng bông gòn và để gần mũi y. Dùng nước lạnh rảy lên mặt ngả ngửa có thể tạo nên phản ứng ngay. Tuy vậy, những thứ kích thích này nếu có giá trị thì giá trị ấy cũng không đáng kể. Trong trường hợp ngã ngửa bị xuất huyết, đừng cho y dùng nước đái quỷ hoặc các chất kích thích khác. Nạn nhân thường tỉnh sớm. Khi đã tỉnh lại rồi, cứ để y nằm yên cho đến khi biết chắc y đã hoàn toàn bình phục. Nếu bất tỉnh lâu, nên phủ kín ngả ngửa lại rồi mời bác sĩ đến điều trị.