Xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) 

Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) là gì?

Kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) là một chất được tạo ra bởi tuyến tiền liệt. Nồng độ PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, tình trạng không ung thư (như viêm tuyến tiền liệt hoặc sưng nhiếp hộ tuyến).

Mức kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) bình thường là gì?

Thực tế không có điều gì được gọi là kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) bình thường cho nam giới ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng hầu hết nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt đều có mức PSA cao hơn mức bình thường. Nói chung:

• An toàn: 0 đến 2,5 ng / mL.
• An toàn (một phần): 2,6 đến 4 ng / mL. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các yếu tố nguy cơ khác.
• Nghi ngờ: 4 đến 10 ng / mL. Có 25% khả năng bạn bị ung thư tuyến tiền liệt.
• Nguy hiểm: 10 ng / mL trở lên. Nói chuyện với bác sĩ ngay lập tức. Bởi vì có đến 50% khả năng bạn bị ung thư tuyến tiền liệt.

Làm thế nào để kiểm tra sàng lọc kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) được thực hiện?

Xét nghiệm này bao gồm lấy máu, thường là từ cánh tay của bạn. Sau đó bác sĩ sẽ gửi mẫu đến phòng thí nghiệm. Và kết quả thường trở lại trong vòng vài ngày.

Khi nào tôi nên xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) ?

Điều đầu tiên mà bạn cần làm là nói chuyện với bác sĩ về những ưu và nhược điểm của sàng lọc (ung thư tuyến tiền liệt) trước khi bạn quyết định có nên thực hiện xét nghiệm hay không. Và đừng thử nghiệm cho đến khi bạn đã thảo luận xong với bác sĩ. Bởi vì sẽ có những ý kiến ​​khác nhau về thời điểm bạn làm điều này.

Hiện tại, Hiệp hội Ung thư đã đưa ra khuyến nghị độ tuổi nên được kiểm tra:

• 40 hoặc 45 tuổi nếu bạn có nguy cơ cao.
• 50 tuổi nếu bạn có nguy cơ trung bình.

Hiệp hội tiết niệu thì gợi ý:

• Dưới 40 tuổi: Không sàng lọc.
• 40 đến 54 tuổi: Không sàng lọc nếu bạn có nguy cơ trung bình. Hoặc nếu bạn có nguy cơ cao, thì bạn và bác sĩ có thể đưa ra quyết định.
• 55 đến 69 tuổi: Sàng lọc nếu bác sĩ đề nghị,
• Trên 70 tuổi hoặc ít hơn 10 -15 năm tuổi thọ: Không sàng lọc.

Còn những Hiệp hội khác thì cho rằng:

• 55 đến 69 tuổi: Nam giới có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt nên thực hiện xét nghiệm.

Và nếu bác sĩ nghi ngờ bạn đang có nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt dựa trên mức độ kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) hoặc khám trực tràng kỹ thuật số, thì sinh thiết sẽ là xét nghiệm tiếp theo. Khi đó bác sĩ sẽ lấy một lượng nhỏ mô từ tuyến tiền liệt và gửi nó đến phòng thí nghiệm để kiểm tra. Đây là cách duy nhất có thể chẩn đoán bạn có bị ung thư hay không.

Mức độ kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) cao có nghĩa là gì?

Hiện tại, nồng độ PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt hoặc một tình trạng khác như viêm tuyến tiền liệt hoặc sưng nhiếp hộ tuyến.

Tuy nhiên những tình trạng khác cũng có thể ảnh hưởng đến mức kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA - Prostate specific antigen) của bạn:

• Tuổi tác. PSA thường sẽ tăng chậm khi bạn già đi, ngay cả khi bạn không có vấn đề về tuyến tiền liệt.
• Thuốc. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến mức PSA trong máu. Vì vậy hãy thông báo cho bác sĩ biết nếu bạn đang dùng dutasteride (Avodart) hoặc finasteride (Propecia hoặc Proscar). Bởi vì những loại thuốc này có thể làm giảm mức PSA (một nửa so với mức cần thiết).

Nhưng nếu mức PSA của bạn đang cao, bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt để kiểm tra ung thư.

Các xét nghiệm mới của xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) 

Hiện nay, các xét nghiệm PSA mới có thể giúp bác sĩ quyết định xem bạn có cần sinh thiết thêm hay không. Nhưng hãy biết rằng các bác sĩ không bao giờ đồng ý về cách sử dụng hoặc kết quả của các xét nghiệm này.

• Xét nghiệm PSA tự do.

  Hiện PSA có hai dạng xét nghiệm máu chính. Một được gắn vào protein máu. Thứ hai di chuyển xung quanh một cách tự do. Trong đó xét nghiệm PSA tự do, sẽ cho thấy bao nhiêu PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) di chuyển tự do so với tổng mức PSA. Từ đó cho thấy lượng PSA tự do ở nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt sẽ thấp hơn. Nhưng nếu kết quả PSA của bạn nằm trong phạm vi ranh nghi ngờ (từ 4 đến 10), thì PSA tự do sẽ có tỷ lệ thấp (dưới 10%), qua đó khả năng bạn bị ung thư tuyến tiền liệt lên đến 50%. Và có lẽ bạn nên thực hiện sinh thiết. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp được bác sĩ đề nghị sinh thiết nếu họ xét nghiệm PSA tự do của họ là 20% hoặc ít hơn.

• Tốc độ tăng PSA.

  Thực tế đây không phải là một thử nghiệm riêng biệt. Mà nó là thước đo cho sự thay đổi mức PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) của bạn theo thời gian. Ngay cả khi tổng giá trị PSA không cao hơn 4, nhưng kết quả xét nghiệm này của bạn đang tăng cao (tăng hơn 0,75 ng / mL trong 1 năm), điều này cho thấy bạn có thể bị ung thư và nên xem xét thực hiện thêm sinh thiết.

• Xét nghiệm nước tiểu PCA3.

  Xét nghiệm này tìm kiếm một hỗn hợp các gen xuất hiện ở 50% nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt được thử nghiệm PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen). Đây được xem là một xét nghiệm khác để quyết định bạn có cần sinh thiết thêm hay không.

Các vấn đề với xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) 

Cho đến nay có rất nhiều lý do khiến cho bác sĩ không đồng ý về việc bạn có cần xét nghiệm này hay không, chúng bao gồm:

• Phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt không phải lúc nào cũng bảo vệ bạn. Xét nghiệm PSA thường tìm thấy các khối u nhỏ, phát triển chậm, và không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên việc tìm mọi cách để được điều trị, dù là phẫu thuật hay xạ trị, cũng có thể khiến bạn gặp phải các tác dụng phụ và biến chứng có hại. Ngoài ra, việc phát hiện ung thư sớm có thể không giúp ích gì nếu bạn có khối u xâm lấn hoặc nếu nó đã lan sang các cơ quan khác trước khi bạn phát hiện ra nó.
• Kết quả không phải lúc nào cũng chính xác. Nếu bạn có mức độ PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) cao nhưng bạn không bị ung thư, và điều này có thể tạo ra nhiều lo lắng và dẫn đến việc thực hiện các thủ tục y tế không cần thiết. Bởi vì một kết quả không chính xác có thể ngăn cản phương pháp điều trị mà bạn cần nếu bạn thực sự bị ung thư 

Sử dụng xét nghiệm máu PSA sau chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

Mặc dù xét nghiệm PSA được sử dụng chủ yếu để kiểm tra ung thư tuyến tiền liệt, nhưng nó cũng có thể giúp bác sĩ của bạn:

• Lựa chọn điều trị. Cùng với kiểm tra và giai đoạn khối u, xét nghiệm PSA có thể giúp xác định mức độ tiến triển của ung thư tuyến tiền liệt. Điều này có thể ảnh hưởng đến các lựa chọn điều trị.
• Kiểm tra thành công của điều trị. Sau khi phẫu thuật hoặc xạ trị, bác sĩ có thể theo dõi mức PSA của người bệnh để xem liệu điều trị có hiệu quả hay không. Thông thường mức PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) sẽ giảm nếu tất cả các tế bào ung thư đã được loại bỏ hoặc phá hủy. Hoặc mức PSA tăng có thể cho thấy các tế bào ung thư tuyến tiền liệt đã quay trở lại có mặt và ung thư bị tái phát.

Còn nếu bạn chọn phương pháp

“chờ đợi thận trọng”

để điều trị, mức PSA (Kháng nguyên đặc hiệu với tuyến tiền liệt - Prostate specific antigen) của bạn có thể cho bác sĩ biết bệnh đang tiến triển như thế nào. Và bạn cần phải suy nghĩ về điều trị tích cực.

Hoặc trong quá trình trị liệu bằng hormone, mức PSA có thể cho thấy quá trình điều trị hoạt động tốt như thế nào và khi nào là thời gian thích hợp để thử một phương pháp điều trị khác.