Viêm Tủy Cắt Ngang
Viêm tủy cắt ngang là gì?
Viêm tủy cắt ngang là tình trạng viêm ở cả hai bên của một phần tủy sống. Đây là một rối loạn thần kinh thường làm tổn thương các bộ phận cách điện bao gồm các sợi tế bào thần kinh (myelin).
Ngoài ra căn bệnh này làm gián đoạn các thông tin được các dây thần kinh tủy sống gửi đi khắp cơ thể. Điều này có thể gây đau, suy nhược cơ, tê liệt, các vấn đề cảm giác hoặc rối loạn chức năng bàng quang và ruột.
Viêm tủy cắt ngang có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, giới tính hoặc chủng tộc. Nó không xuất hiện do di truyền. Tỷ lệ mắc cao nhất (số trường hợp mới mỗi năm) xuất hiện trong khoảng độ tuổi từ 10 - 19 và 30 - 39 tuổi.
Nguyên nhân gây bệnh viêm tủy cắt ngang?
Hiện nay, hơn một nửa số trường hợp, các bác sĩ không xác định được nguyên nhân gây bệnh, nhưng họ nghi ngờ tình trạng này có thể xảy ra khi cơ thể đang cố gắng chống lại một căn bệnh hoặc khi hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh vì một lý do nào đó. Sau đây là một số tác nhân thường liên quan đến bệnh như sau:
- Các bệnh tự miễn như lupus và hội chứng Sjogren gây viêm.
- Nhiễm trùng:
- Nhiễm trùng do vi khuẩn như bệnh Lyme, bệnh lao và giang mai.
- Nhiễm trùng tủy sống, như aspergillus, blastomyces, coccidioides và cryptococcus.
- Ký sinh trùng như toxoplasmosis, cysticercosis, schistosomiasis và angiostrongylus.
- Nhiễm virus như varicella zoster, gây bệnh thủy đậu và bệnh zona; enterovirus; virus West Nile.
- Đa xơ cứng (MS): Viêm tủy cắt ngang có thể là dấu hiệu đầu tiên của đa xơ cứng, làm phá hủy myelin trong não và tủy sống. Nếu là đa xơ cứng giai đoạn sớm, có thể bệnh nhân chỉ có triệu chứng ở một bên cơ thể.
- Viêm tủy - thị thần kinh: Tình trạng này gây viêm và mất myelin của dây thần kinh trong não, tủy sống và dây thần kinh thị giác, gửi thông tin đến não. Nếu trường hợp nào mắc căn bệnh này, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở cả hai bên cơ thể.
- Rối loạn mạch máu: Giống như dị dạng động mạch, lỗ rò động tĩnh mạch màng cứng, dị dạng dang nội tủy sống, thuyên tắc đĩa.
Sau đây là một số yếu tố góp phần gia tăng nguy cơ gây viêm tủy cắt ngang bao gồm:
- Từng mắc bệnh truyền nhiễm.
- Tiêm chủng gần đây.
- Giới tính nữ.
- Chấn thương vật lý gần đây.
- Chọc tủy sống.
Những triệu chứng viêm tủy cắt ngang là gì?
Cho đến nay, các triệu chứng của viêm tủy cắt ngang thường phát triển trong vài giờ đến vài ngày và đôi khi có thể tiến triển từ từ trong vòng vài tuần.
Thông thường căn bệnh này ảnh hưởng đến cả hai bên của cơ thể dưới vùng tủy sống, nhưng đôi khi có những triệu chứng chỉ ở một bên của cơ thể.
Các triệu chứng điển hình bao gồm:
Đau:
Có thể bắt đầu đột ngột ở lưng dưới. Các cơn đau nhói có thể xuyên xuống chân hoặc cánh tay, xung quanh ngực hoặc bụng.
Các cảm giác bất thường:
Một số trường hợp bị viêm tủy cắt ngang có cảm giác tê, ngứa ran, lạnh hoặc nóng rát. Một số khác đặc biệt nhạy cảm khi chạm nhẹ vào quần áo hoặc nhiệt độ cực nóng hay lạnh. Bệnh nhân có thể cảm thấy như thể có thứ gì đó đang quấn chặt phần ngực, bụng hoặc chân.
Điểm yếu ở cánh tay hoặc chân:
Một số bệnh nhân nhận thấy họ dễ bị vấp ngã, kéo lê một chân hoặc chân nặng nề. Những trường hợp khác có thể bị suy nhược nghiêm trọng hoặc thậm chí tê liệt toàn bộ.
Vấn đề về bàng quang và ruột:
Điều này có thể bao gồm tăng nhu cầu đi tiểu thường xuyên hơn, tiểu không tự chủ, khó đi tiểu và táo bón.
Những phương pháp điều trị viêm tủy cắt ngang như thế nào?
Hiện nay, bác sĩ sẽ sử dụng một số liệu pháp sau đây để điều trị các dấu hiệu và triệu chứng cấp tính của viêm tủy cắt ngang:
- Steroid tiêm tĩnh mạch:
Bệnh nhân có thể được tiêm steroid qua tĩnh mạch ở cánh tay trong vòng vài ngày. Steroid giúp giảm viêm trong cột sống.
- Liệu pháp trao đổi huyết tương:
Đối với những trường hợp không đáp ứng với steroid tiêm tĩnh mạch bác sĩ có thể sử dụng điều trị trao đổi huyết tương. Điều này liên quan đến việc loại bỏ chất dịch màu vàng nhạt chứa huyết thanh và thay thế nó bằng các chất dịch đặc biệt. Tuy nhiên phương pháp này ít khi được sử dụng trong việc điều trị, nhưng trao đổi huyết thanh có thể loại bỏ các kháng thể gây viêm.
- Thuốc kháng virus:
Một số trường hợp bị nhiễm virus tủy sống có thể được kê toa thuốc để điều trị các siêu vi khuẩn này.
- Thuốc giảm đau:
Đau mãn tính là biến chứng thường gặp của viêm tủy cắt ngang. Vì thế thông thường bác sĩ sẽ kê toa các thuốc có thể giảm đau cơ cho bệnh nhân như acetaminophen (Tylenol, những biệt dược khác), ibuprofen (Advil, Motrin IB, những biệt dược khác) và naproxen sodium (Aleve). Ngoài ra, nếu đây là tình trạng đau dây thần kinh bệnh nhân có thể được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm như sertraline (Zoloft) và thuốc chống co giật như gabapentin (Neurontin, Gralise) hoặc pregabalin (Lyrica).
- Ngoài ra để điều trị các biến chứng khác như co cứng cơ, rối loạn chức năng tiết niệu hoặc ruột, trầm cảm hoặc các biến chứng khác liên quan đến viêm tủy cắt ngang, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc khác khi cần thiết.
- Thông thường thuốc giúp ngăn ngừa bệnh bị tái phát. Vì thế đối với những trường có kháng thể liên quan đến viêm tủy - thị thần kinh thì họ cần dùng thuốc liên tục như corticosteroid và/hoặc thuốc ức chế miễn dịch, để giảm nguy cơ tấn công của viêm tủy cắt ngang hoặc ngăn chặn phát triển viêm dây thần kinh thị giác.
Bên cạnh đó bệnh nhân cần tham gia các liệu pháp bổ sung tập trung có thể giúp ích trong việc phục hồi và chăm sóc dài hạn:
- Vật lý trị liệu:
Điều này giúp cải thiện sức mạnh và sự phối hợp. Bác sĩ vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bệnh nhân cách sử dụng bất kỳ thiết bị trợ giúp cần thiết nào như xe lăn, gậy hoặc nẹp.
- Liệu pháp nghề nghiệp:
Phương pháp này giúp những người bị viêm tủy cắt ngang tìm hiểu những cách thức mới để thực hiện các hoạt động hàng ngày như tắm rửa, chuẩn bị bữa ăn và dọn dẹp nhà cửa.
- Tâm lý trị liệu:
Chuyên gia trị liệu tâm lý có thể sử dụng liệu pháp trò chuyện để điều trị lo âu, trầm cảm, rối loạn chức năng tình dục và các vấn đề về cảm xúc hoặc hành vi khác khi đối phó với viêm tủy cắt ngang.