Viêm phế quản là gì?

Cảm lạnh hoặc cúm thường diễn ra trong vài tuần. Sau đó, bạn sẽ trở lại bình thường. Nhưng đôi khi bạn cũng có thể bị viêm phế quản.

Đó là khi các ống phế quản mang không khí đến phổi bị nhiễm trùng và sưng lên. Thông thường dấu hiệu phổ biến của căn bệnh này là một cơn ho dai dẳng và nhiều chất nhầy hơn.

Tuy nhiên bạn cũng có thể bị viêm phế quản từ những tác nhân khác, và thực tế có hai loại:

• Viêm phế quản cấp tính: Đây là một rất phổ biến. Thông thường các triệu chứng kéo dài trong một vài tuần, và không gây ra bất kỳ vấn đề nào trong quá khứ.
• Viêm phế quản mãn tính: Tình trạng này nghiêm trọng hơn, bởi vì chúng có thể tái phát hoặc không biến mất hoàn toàn. Và đây là một trong những điều kiện tạo nên bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD - Chronic Obstructive Pulmonary Disease).

Điều gì gây ra viêm phế quản?

Thông thường, các loại virus tương tự trong cảm lạnh hoặc cúm cũng có thể gây ra viêm phế quản. Đôi khi, mọi người có thể nghĩ là vi khuẩn.

Trong cả hai trường hợp, khi cơ thể bạn chống lại vi trùng, các ống phế quản của bạn sưng lên và tạo ra nhiều chất nhầy hơn. Điều này có thể khiến bạn khó thở hơn.
 
Nhưng nếu bất kỳ điều nào trong số xảy ra trong trường hợp của bạn, thì nguy cơ bị viêm phế quản của bạn sẽ cao hơn, chúng bao gồm:

• Bạn có hệ thống miễn dịch yếu hơn. Điều này đôi khi xảy ra đối với người lớn tuổi, những người mắc các bệnh lý khác, cũng như trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thậm chí cảm lạnh cũng có thể làm cho căn bệnh này có nhiều khả năng xảy ra hơn, vì cơ thể đã tập trung chống lại những mầm bệnh này.
• Bạn hút thuốc hoặc sống với người hút thuốc.
• Bạn làm việc xung quanh các chất gây ảnh hưởng đến phổi, chẳng hạn như khói hóa học hoặc bụi. (Ví dụ: khai thác than, làm việc xung quanh trang trại vật nuôi).
• Bạn sống hoặc đi du lịch đến một nơi có chất lượng không khí kém hoặc nhiều ô nhiễm.

Các triệu chứng viêm phế quản sẽ như thế nào?

Bạn chắc chắn sẽ bị ho và có thể gặp nhiều vấn đề về hô hấp, chẳng hạn như:

• Tắc nghẽn ngực, bạn cảm thấy ngực bị đầy hoặc bị tắc.
• Ho ra nhiều chất nhầy có màu trắng, vàng hoặc xanh lục.
• Khó thở.
• Thở khò khè hoặc có tiếng huýt sáo khi thở.

Bạn cũng có thể: 

• Đau nhức cơ thể.
• Cảm thấy mệt mỏi.
• Sốt thấp.
• Chảy nước mũi, nghẹt mũi.
• Đau họng.

Và ngay cả khi các triệu chứng khác đã chấm dứt, thì cơn ho vẫn có thể kéo dài trong vài tuần, cho đến khi ống phế quản lành lại và giảm sưng. Nhưng nếu nó tiếp tục xảy ra lâu hơn, thì vấn đề có thể là một bệnh lý nào khác.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Gặp cho bác sĩ nếu bạn ho:

• Ra máu hoặc chất nhầy sẫm màu và đặc.
• Nhiều vào ban đêm (thức giấc liên tục).
• Kéo dài hơn 3 tuần.
• Gây đau ngực.
• Như tiếng sủa và khàn tiếng.
• Đi kèm với giảm cân không giải thích được.

Hoặc bạn cũng muốn gặp bác sĩ nếu bạn bị ho và bạn có:

• Một chất lỏng có mùi vị khó chịu trong miệng (có thể là trào ngược).
• Sốt trên 38⁰C.
• Thở khò khè hoặc khó thở.

Nếu bạn từ 75 tuổi trở lên và bị ho liên tục, bạn nên gọi bác sĩ để tìm hiểu xem có cần thăm khám hay không.

Thông thường viêm phế quản có thể dẫn đến viêm phổi, mặc dù điều này rất hiếm. Và nó không gây ra bất kỳ vấn đề nào khác.

Viêm phế quản được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ có thể phát hiện ra viêm phế quản hay không dựa vào kiểm tra thể chất và các triệu chứng của bạn. Đầu tiên bác sĩ sẽ đặt câu hỏi về tình trạng ho của bạn, chẳng hạn như bạn đã bị bao lâu và loại chất nhầy nào xuất hiện. Tiếp đến bác sĩ sẽ dùng ống nghe để lắng nghe phổi của bạn, từ đó kiểm tra xem liệu có điều gì bất thường hay không, như thở khò khè.

Nhưng trong một số trường hợp, bác sĩ có thể:

• Kiểm tra nồng độ oxy trong máu. Điều này được thực hiện với một cảm biến trên ngón chân hoặc ngón tay của bạn.
• Làm xét nghiệm chức năng phổi. Bạn sẽ hít vào một thiết bị gọi là phế dung kế để kiểm tra khí phế thũng (đây là một dạng của COPD -  Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính - khi đó túi khí trong phổi trở nên mỏng ra và bị phá hủy) và hen suyễn.
• X-quang ngực. Đây là một kiểm tra viêm phổi hoặc bệnh khác có thể dẫn đến các cơn ho.
• Xét nghiệm máu.
• Kiểm tra chất nhầy để loại trừ các bệnh gây ra bởi vi khuẩn. Một trong số đó còn được gọi là ho gà. Tình trạng này gây ho dữ dội khiến bạn sẽ cảm thấy khó thở. Nhưng nếu bác sĩ nghi ngờ chúng là cúm, họ sẽ lấy mẫu thử dịch tiết ở mũi.

Phương pháp điều trị là gì?

Cho đến nay, viêm phế quản sẽ tự khỏi sau vài tuần.

Nếu bệnh là do vi khuẩn gây ra (rất hiếm khi xảy ra), bác sĩ có thể cho bạn dùng kháng sinh.

Tuy nhiên nếu bạn bị hen suyễn, dị ứng hoặc đang thở khò khè, bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng máy hỗ trợ hô hấp. Điều này giúp mở đường thở của bạn và làm cho nó dễ thở hơn.

Để giảm bớt các triệu chứng, bạn có thể:

• Uống thật nhiều nước. 8 đến 12 ly mỗi ngày giúp làm loãng chất nhầy và dễ dàng khạc chất nhầy ra hơn.
• Nghỉ ngơi nhiều.
• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn. Ibuprofen (Advil, Motrin), naproxen (Aleve) hoặc aspirin giúp giảm đau. Nhưng tránh cho trẻ uống aspirin. Hoặc bạn có thể sử dụng acetaminophen (Tylenol) để giúp giảm đau và hạ sốt.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc hơi nước. Tắm nước nóng có thể ý tưởng tuyệt vời để làm lỏng chất nhầy.
• Uống thuốc ho không kê đơn. Bạn có thể dùng thuốc giảm đau (guaifenesin) vào ban ngày để nới lỏng chất nhầy và dễ khạc chúng hơn. Đối với trẻ em, kiểm tra với bác sĩ nhi khoa trước khi sử dụng bất kỳ xi-rô ho nào.

Viêm phế quản có thể được ngăn chặn?

Dưới đây là một số cách để giảm nguy cơ bị viêm phế quản, chúng bao gồm:

• Tránh khói thuốc lá.
• Tiêm chủng vắc-xin cúm, kể từ khi bạn có thể mắc bệnh viêm phế quản từ vi rút cúm.
• Hãy chắc chắn bạn đã được tiêm vắc-xin ho gà. 
• Rửa tay thường xuyên.
• Đeo mặt nạ khi bạn ở xung quanh những chất ảnh hưởng đến phổi, chẳng hạn như khói sơn.