Ung Thư Tinh Hoàn
Ung thư tinh hoàn là gì?
Ung thư tinh hoàn có tên tiếng Anh là Testicular Cancer, là một loại ung thư xảy ra trong tinh hoàn nằm trong bìu, túi da bên dưới dương vật. Tinh hoàn sinh ra các hormone giới tính nam và tinh trùng để sinh sản.
Hiện nay, so với các loại ung thư khác như ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư gan,... Ung thư tinh hoàn hiếm gặp hơn. Bệnh nhân dễ mắc căn bệnh trên thường trong độ tuổi 15 đến 35.
Nguyên nhân gây ra ung thư tinh hoàn là gì?
Hiện nay, không rõ nguyên nhân gây ra Ung thư tinh hoàn. Các bác sĩ cho biết ung thư tinh hoàn xảy ra khi các tế bào bình thường trong tinh hoàn bị đột biến. Bình thường các tế bào tăng sinh và phân chia một cách có trật tự để giữ cho cơ thể hoạt động ổn định. Nhưng đôi khi một số tế bào phát triển 1 cách bất thường, làm cho sự tăng trưởng này vượt khỏi tầm kiểm soát, từ đó những tế bào ung thư tiếp tục tăng trưởng ngay cả khi các tế bào mới là không cần thiết. Các tế bào ứ dồn tạo thành một khối trong tinh hoàn.
Gần như tất cả các ung thư tinh hoàn đều bắt đầu từ tế bào mầm - tế bào trong tinh hoàn sản sinh ra tinh trùng chưa trưởng thành. Nguyên nhân khiến các tế bào mầm trở nên bất thường và phát triển thành ung thư vẫn chưa được xác định rõ.
Mặc dù chưa có nguyên nhân nào rõ ràng gây ra căn bệnh trên nhưng các yếu tố sau đây có thể là nguy cơ cao dẫn đến ung thư tinh hoàn bao gồm:
- Tinh hoàn không tinh linh:
Có tinh hoàn nhưng chưa chắc trong tinh hoàn có tinh trùng. Đây cũng là căn bệnh mắc phải ở một số người, vô trùng.
- Tổn thường tinh hoàn:
Có thể do một vài tác động từ bên ngoài môi trường người bệnh đang sống như vận động thể dục thể thao cũng có thể tác động quá mạnh vào tinh hoàn gây tổn thương.
- Ung thư biểu mô tại chỗ:
Ung thư biểu mô tại chỗ hay còn có cái tên khoa học là CIS, đây là một loại ung thư thường gặp ở nam giới và có khả năng hình thành Ung thư tinh hoàn nhất. Tuy khoa học chưa có sự chứng minh nhưng theo nhiều nghiên cứu cho biết, những người bị ung thư biểu mô tại chỗ thường dễ mắc bệnh Ung thư tinh hoàn.
- Lịch sử gia đình:
Sự di truyền bộ mã gen từ trên xuống dưới, từ đời này qua đời khác. Biến đổi gen cũng là một số nguyên nhân tạo ra ung thư.
- Chứng hạch ở nách:
Hạch được chia làm 3 loại (hạch lành tính, hạch ác tính và hạch lao). Hạch ở nách có thể gây ra ung thư tinh hoàn ở nam giới, ung thư vú ở nữ giới.
- Chất độc hóa học:
Thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hóa học như benzene, ammoniac, asen, photpho sẽ khiến nam giới bị ung thư tinh hoàn cao so với những người bình thường. Vì vậy, đối với những nam giới làm việc trong nhà máy, công xưởng, phòng thí nghiệm nên trang bị cho mình trang phục bảo hộ lao động để tránh tiếp xúc trực tiếp với các chất độc hóa học gây ra căn bệnh nam khoa nguy hiểm này.
- HIV hoặc AIDS:
Quan hệ tình dục bừa bãi hay bạn tình đã có triệu chứng sẵn cũng có thể làm người bệnh mắc căn bệnh ung thư này. HIV/AIDS là căn bệnh thế kỷ, không có thuốc chữa. Khi bị nhiễm HIV/AIDS thường có nguy cơ bị Ung thư tinh hoàn rất cao.
Triệu chứng dễ nhận thấy ở căn bệnh trên là gì?
Các triệu chứng thường thấy xuất hiện ở Ung thư tinh hoàn bao gồm:
- Xuất hiện bướu hay sưng 1 trong 2 tinh hoàn.
- Cảm giác nặng ở bìu.
- Đau nhói ở vùng bụng hoặc vùng bẹn (háng).
- Ứ dịch trong bìu.
- Cảm giác đau hoặc khó chịu trong tinh hoàn hoặc trong bìu.
- Vú bị sưng hoặc có cảm giác đau.
- Đau lưng.
Thực tế, hiện nay Ung thư thường chỉ ảnh hưởng đến một bên tinh hoàn.
Ngoài ra xuất hiện khối u không đau hoặc sưng ở hai tinh hoàn: Nếu phát hiện sớm, khối u tinh hoàn có thể giống như kích thước một hạt đậu nhưng nó có thể phát triển lớn hơn rất nhiều. Khi có bất kỳ các dấu hiệu như sưng, cứng, hoặc đau tinh hoàn đều có thể dẫn tới ung thư tinh hoàn. Chính vì thế người bệnh nên đi khám sớm nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên.
Đau hoặc khó chịu, có thể sưng một tinh hoàn hay bìu.
Thay đổi trong cách cảm nhận tinh hoàn hoặc cảm giác nặng nề trong bìu. Người bệnh có thể cảm giác một tinh hoàn có thể trở nên săn chắc hơn so với tinh hoàn còn lại.
Nếu người bệnh cảm thấy đau lưng dưới, khó thở, đau ngực và đờm lẫn máu rất có thể đây là triệu chứng của giai đoạn sau Ung thư tinh hoàn, nhưng nhiều bệnh khác cũng có thể gây ra các triệu chứng này.
Xuất hiện cục máu đông: Một cục máu đông trong tĩnh mạch lớn được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu. Một cục máu đông trong động mạch ở phổi được gọi là thuyên tắc phổi và gây khó thở. Đối với một số đàn ông trẻ hoặc trung niên, phát triển một cục máu đông có thể là dấu hiệu đầu tiên của Ung thư tinh hoàn.
Cách điều trị ung thư tinh hoàn
Để điều trị căn bệnh trên bác sĩ sẽ hoàn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại và giai đoạn của bệnh, sức khoẻ tổng quát của bệnh nhân để đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Phẫu thuật
Cắt bỏ tinh hoàn: Mổ đường bẹn, thắt cắt thừng tinh ở vị trí cao nhất có thể được. Một số trường hợp nên kiểm tra diện cắt bằng sinh thiết tức thì để đảm bảo lấy hết tổ chức ung thư. Khi u dính vào các tạng xung quanh phải lấy bỏ thành một khối.
Các phẫu thuật được sử dụng để điều trị ung thư tinh hoàn bao gồm:
- Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn (thủ thuật cắt bỏ hoàn toàn tinh hoàn ở vùng bẹn) là phương pháp điều trị phổ biến và chủ yếu cho hầu hết các giai đoạn - các loại Ung thư tinh hoàn. Trong trường hợp Ung thư tinh hoàn giai đoạn đầu, phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn có thể là phương pháp điều trị cần thiết duy nhất.
- Phẫu thuật cắt bỏ các hạch bạch huyết lân cận (loại bỏ hạch bạch huyết sau phúc mạc) được thực hiện thông qua một vết rạch trong vùng bụng. Bác sĩ phẫu thuật sẽ cẩn thận để tránh gây tổn thương những dây thần kinh xung quanh các hạch bạch huyết, nhưng trong một số trường hợp, tổn hại đến dây thần kinh có thể không tránh khỏi. Các dây thần kinh bị tổn thương có thể gây ra khó khăn với việc xuất tinh, nhưng sẽ không hạn chế sự cương cứng.
Nếu phẫu thuật là cách duy nhất để điều trị Ung thư tinh hoàn, bác sĩ sẽ đề nghị các lịch hẹn để theo dõi bệnh - thường là vài tháng một lần trong vài năm đầu và sau đó giảm dần - người bệnh sẽ trải qua các xét nghiệm máu, chụp CT và các chuẩn đoán khác để kiểm tra các dấu hiệu liệu ung thư có tái phát hay không.
Xạ trị
Liệu pháp xạ trị sử dụng các chùm tia năng lượng cao, như tia X để tiêu diệt các tế bào ung thư.
Liệu pháp xạ trị là một phương pháp điều trị đôi khi được sử dụng ở những người mắc bệnh Ung thư tinh hoàn loại seminoma. Xạ trị có thể được khuyến cáo sau khi phẫu thuật loại bỏ tinh hoàn.
Các phản ứng phụ có thể bao gồm buồn nôn và mệt mỏi, cũng như đỏ da và kích ứng da ở vùng bụng và vùng bẹn (háng). Liệu pháp xạ trị cũng có thể làm giảm tạm thời số lượng tinh trùng và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở một số nam giới. Bệnh nhân nên tham khảo bác sĩ về các phương pháp bảo vệ tinh trùng của người bệnh trước khi bắt đầu xạ trị.
Hóa trị
Liệu pháp hóa trị dùng thuốc để diệt tế bào ung thư. Thuốc hóa trị liệu di chuyển khắp cơ thể để diệt các tế bào ung thư có thể đã di căn từ khối u ban đầu.
Hoá trị liệu có thể là cách điều trị duy nhất của người bệnh, liệu pháp trên có thể được khuyến cáo trước hoặc sau khi phẫu thuật cắt bỏ hạch bạch huyết.
Tác dụng phụ của hóa trị phụ thuộc vào các loại thuốc cụ thể đang được sử dụng. Bệnh nhân nên tham khảo bác sĩ những tác dụng phụ có thể có. Các phản ứng phụ thường gặp bao gồm mệt mỏi, buồn nôn, rụng tóc và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Các loại thuốc và phương pháp điều trị có thể làm giảm một số tác dụng phụ của hóa trị liệu.
Hoá trị liệu cũng có thể dẫn đến vô sinh ở một số bệnh nhân, có thể là vĩnh viễn trong một số trường hợp. Vì thến nên tham khảo bác sĩ về các phương pháp bảo vệ tinh trùng của người bệnh trước khi bắt đầu hóa trị.
Phòng chống ung thư tinh hoàn
- Với trẻ em: Các bậc phụ huynh nên kiểm tra dị tật ngay khi mới sinh. Gặp trường hợp tinh hoàn ẩn thì nên phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống trước hai tuổi.
- Với thanh niên, nam giới: Sử dụng nước ấm để kiểm tra sau khi tắm, lúc bìu đang mềm. Chú ý kích cỡ, hình dáng và độ lớn của tinh hoàn.
- Đề phòng những dấu hiệu như cục nhỏ dưới da hoặc dọc theo tinh hoàn, tinh hoàn kích cỡ không đều, nặng ở bìu, vướng, đau...
- Có chế độ sống sạch, sống khỏe bằng việc sinh hoạt đời sống và tình dục điều độ. Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.
- Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý để nâng cao sức đề kháng của cơ thể cũng như phòng tránh nguy cơ mắc bệnh Ung thư tinh hoàn.
- Hạn chế sử dụng rượu bia cùng các chất kích thích...
- Khám sức khỏe thường xuyên.