Ung Thư Da

Ung thư da là gì?

Ung thư da có tên tiếng Anh là Skin Cancer, là sự tăng trưởng hay tăng số lượng bất thường của các tế bào da, thường xảy ra nhiều ở vùng da có tiếp xúc với ánh nắng. Nhưng ung thư da cũng có thể xuất hiện ở vùng da ít tiếp xúc với ánh nắng.

Có 3 loại ung thư da thường gặp: Ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào gai và ung thư tế bào hắc tố ở da.

Nguyên nhân gây ra ung thư da là gì?

Ung thư da xuất hiện khi có đột biết trong gen ở tế bào da. Đột biến trên gây ra sự tăng trưởng không kiểm soát được của tế bào da và tạo thành một khối tế bào hay khối u.

Một số nguyên nhân có thể dẫn đến ung thư da đó chính là tia tử ngoại, yếu tố di truyền, việc lạm dụng các hóa chất làm trắng da, điều kiện sống...

Các loại tế bào bị ảnh hưởng trong ung thư da

Ung thư da khởi phát ở lớp ngoài cùng của da, đó là lớp biểu bì. Đây là một lớp mỏng bao bọc bên ngoài da nhằm bảo vệ da khỏi các tác nhân bên ngoài. Lớp biểu bì gồm 3 loại tế bào chính sau:

- Tế bào gai (squamous cells): Nằm ngay dưới lớp ngoài cùng của da và có chức năng như là lớp bảo vệ kế tiếp.

- Tế bào đáy (basal cells): Là lớp sinh sản tạo ra các tế bào mới của da, nằm ngay dưới lớp tế bào gai.

- Tế bào hắc tố ở da (melanocytes): Sản xuất melanin là chất tạo sắc tố hay màu da, lớp tế bào này nằm phía dưới lớp biểu bì. Các tế bào hắc tố da sản xuất melanin nhiều hơn khi bạn tiếp xúc với ánh nắng Mặt trời nhằm bảo vệ những lớp sâu bên trong da.

Tia cực tím và những nguyên nhân khác

Tia cực tím hay tia UV (ultraviolet): Tia này vô cùng nguy hại với da và nó có trong ánh nắng mặt trời hoặc giường tắm nắng nhân tạo. Tuy nhiên điều này lại không giải thích được cho việc ung thư da vẫn xuất hiện ở những nơi ít tiếp xúc với ánh nắng. Do đó, ngoài tia nắng, vẫn còn có thể có những yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc ung thư da như tiếp xúc với các hóa chất độc hại hay mắc bệnh làm suy giảm miễn dịch.

Ngoài các nguyên nhân đã nói ở trên thì các yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ mắc căn bệnh trên bao gồm:

- Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng: Tia tử ngoại có thể coi là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh ung thư da. Việc tiếp xúc quá nhiều với tia UV trong ánh nắng mặt trời là nguyên nhân phá hủy cấu trúc da. 

- Có tiền sử bị cháy nắng, có mụn nước hay phồng rộp da khi còn nhỏ hay lúc tuổi trưởng thành sẽ làm tăng nguy cơ bị ung thư da khi trưởng thành. Bị cháy nắng khi trưởng thành cũng có nguy cơ tương tự.

- Nốt ruồi: Người có nhiều nốt ruồi hay có các nốt ruồi bất thường (trong tiếng Anh còn gọi là “dysplastic nevi”) sẽ dễ mắc ung thư da hơn. Những nốt ruồi bất thường, to hơn bình thường này dễ tiến triển thành ung thư, vì thế cần quan sát, để ý những vị trí này trên cơ thể, thường xuyên xem chúng có thay đổi về hình thái không.

- Lớn tuổi.

- Sử dụng công nghệ, hóa chất làm trắng da cấp tốc, không an toàn: Phương pháp này mang đến một làn da trắng mịn cho các chị em phụ nữ trong thời gian ngắn nhưng những tổn thương đến da mà phương pháp này gây ra lại vô cùng nguy hiểm. Trong chất tẩy trắng siêu tốc chứa hàm lượng hydroquinone (HQ) - một chất ức chế tạo thành melanin, có thể gây đột biến tế bào, gây ung thư da.

- Tiền sử cá nhân bị ung thư da.

- Suy yếu hệ miễn dịch: Người bị suy giảm miễn dịch sẽ dễ tăng nguy cơ bị ung thư da. Ví dụ như bệnh nhân HIV/AIDS và những bệnh nhân cấy ghép tạng phải dùng thuốc ức chế miễn dịch sau khi cấy ghép.

- Tiếp xúc với tia xạ: Những bệnh nhân phải điều trị với tia xạ như bị chàm và mụn sẽ làm tăng nguy cơ ung thư da, đặc biệt là loại ung thư tế bào đáy. 

- Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như arsenic, có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư da.

- Những vùng da bị tổn thương: Những vùng da từng bị tổn thương do bỏng, tai nạn hay vùng da bị viêm nhiễm lâu ngày có nguy cơ bị ung thư cao. 

- Điều kiện môi trường sống: Những người sống ở khu vực có tia tử ngoại bức xạ cao thì nguy cơ ung thư da lớn. 

- Di truyền: Trong một gia đình có bố mẹ bị mắc bệnh ung thư da thì khả năng người con bị mắc ung thư da cao.

Triệu chứng dễ nhận thấy ung thư da là gì?

Đau và ngứa

Người bệnh cảm thấy ngứa dai dẳng, cảm giác đau ở vùng da nào đó. Hoặc là khi xuất hiện nốt mẫn đỏ trên cơ thể cũng là dấu hiệu của ung thư da.

Chảy máu, viêm loét

Những vết loét trên da có thể khỏi sau một thời gian hoặc sau khi sử dụng một số loại thuốc hỗ trợ. Tuy nhiên nếu hiện tượng viêm loét, chảy máu tại bề mặt da diễn ra thường xuyên thì đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc bệnh.

Gia tăng đột ngột về số lượng, tính chất nốt ruồi

- Bất đối xứng: Nếu người bệnh phát hiện nốt ruồi mất tính đối xứng cần đến ngay bệnh viện để kiểm tra vì đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo nguy cơ ung thư da.

- Đường viền thay đổi: Thông thường những nốt ruồi lành tính có đường viền phân biệt với vùng da khác rõ ràng. 

- Màu sắc nốt ruồi thay đổi: Những nốt ruồi lành tính thường có màu đồng nhất. Nếu người bệnh phát hiện nốt ruồi có sự thay đổi về màu sắc thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ nốt ruồi ác tính có khả năng phát triển thành tế bào ung thư.

- Đường kính thay đổi: Nếu trong một thời gian ngắn nốt ruồi của người bệnh có sự thay đổi về kích thước (lớn hơn 6 mm) thì người bệnh nên đi kiểm tra ngay.

Các triệu chứng bao gồm: 

- Sụt cân, cơ thể suy nhược.

- Đau đầu, thiếu máu.

- Đau xương, xuất hiện hạch bạch huyết sưng phồng.

- Đau trong hốc mắt, đau toàn thân.

Cách điều trị ung thư da

- Dao lạnh:

Là phương pháp điều trị căn bệnh trên bằng phương pháp siêu lạnh và cách điều trị trên bằng nhiệt giúp phá hủy các tế bào ung thư ở giai đoạn sớm bằng cách sử dụng khí Argon để đông lạnh. Khi đó, các tổ chức khối u sẽ bị thiếu dưỡng khí và thiếu máu cục bộ, sau đó sẽ dần hoại tử và tróc ra sau khi giải đông bằng khí Helium. Phương pháp này có thể tiêu hủy các khối u nhanh chóng mà không làm ảnh hưởng tới các khu vực lành tính xung quanh.

- Phẫu thuật:

Phương pháp này thường được áp dụng điều trị với tất cả các dạng ung thư da. Bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ các mô ung thư sau đó dùng da bình thường để bao phủ phần bị cắt. 

- Xạ trị:

Trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy có sự nhạy cảm cao đối với các tia xạ trị, do đó phương pháp xạ trị áp sát có thể mang lại hiệu quả điều trị ngang với phương pháp phẫu thuật. 

- Hóa trị:

Là phương pháp điều trị ung thư da bằng cách dùng thuốc tiêu diệt các tế bào ung thư mà không làm ảnh hưởng tới các tế bào bình thường khác. Có thể điều trị bằng cách uống thuốc, dùng tại chỗ hoặc tiêm tĩnh mạch.

Phòng chống ung thư da

- Trước khi ra ngoài trời, đặc biệt vào ngày nắng cần mặc quần áo kín, đeo khẩu trang, đội nón cẩn thận. Nên dùng kem chống nắng bởi các loại kem chống nắng hiện nay chứa các chất ngăn chặn tác hại của tia UVA và UVB, thường gặp là: Avobenzone, titanium, dioxide, kẽm oxide. Dùng kem chống nắng cho tất cả những vùng phơi sáng, kể cả môi, 30 phút trước khi ra nắng, rồi thoa lại sau vài giờ (nên thoa nhiều lần hơn nếu đi bơi, tắm biển...). 

- Tránh dùng giường tắm nắng: Ánh sáng dùng trong giường tắm nắng nhân tạo sẽ phát ra tia cực tím và làm tăng nguy cơ bị ung thư da.

- Cẩn trọng với các loại thuốc làm tăng nhạy cảm với ánh nắng: Một số thuốc phổ biến có bán trên thị trường bao gồm cả kháng sinh có thể làm tăng nhạy cảm da với ánh nắng Mặt trời. Vì thế nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.