Tình trạng hoại thư

Hoại thư xảy ra khi mô cơ thể chết. Nguyên nhân là do mất nguồn cung cấp máu do bệnh tiềm ẩn, chấn thương hoặc nhiễm trùng. Trong đó ngón tay, ngón chân và tay chân thường bị ảnh hưởng nhất, nhưng hoại thư cũng có thể xảy ra bên trong cơ thể, gây tổn thương các cơ quan và cơ bắp. Hiện có nhiều loại hoại thư khác nhau và tất cả đều cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Nguyên nhân gây ra tình trạng hoại thư

Máu đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe. Nó không chỉ vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể để nuôi các tế bào, mà nó còn cung cấp các kháng thể chống lại bệnh tật bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng. Nhưng khi máu không thể di chuyển tự do khắp cơ thể, các tế bào không thể tồn tại, nhiễm trùng có thể phát triển và mô sẽ bị chết vì hoại thư. Bên cạnh đó bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến lưu lượng máu đều làm tăng nguy cơ dẫn đến hoại thư, chúng bao gồm:

• Bệnh tiểu đường.
• Xơ vữa động mạch.
• Bệnh động mạch ngoại biên.
• Hút thuốc.
• Chấn thương hoặc chấn thương nghiêm trọng.
• Béo phì.
• Hiện tượng Raynaud (một tình trạng trong đó các mạch máu cung cấp cho da bị thu hẹp không liên tục).
• Hệ thống miễn dịch suy yếu.

Các loại hoại thư

Có hai loại hoại thư chính:

- Chứng hoại thư khô: Phổ biến hơn ở những người mắc bệnh mạch máu, tiểu đường và các bệnh tự miễn, dạng hoại thư này thường ảnh hưởng đến tay và chân. Không những thế chúng còn phát triển khi lưu lượng máu đến khu vực bị ảnh hưởng và suy giảm, thường là kết quả của lưu thông kém. Trong dạng này, mô khô dần và có thể xuất hiện màu từ nâu sang xanh tím đến đen và thường rơi ra. Không giống như các dạng hoại thư khác, nhiễm trùng thường không xảy ra trong hoại thư khô. Tuy nhiên, chúng có thể dẫn đến hoại thư ướt nếu bị nhiễm trùng.

- Chứng hoại thư ướt: Không giống như hoại thư khô, hoại thư ướt hầu như luôn bị nhiễm trùng. Thông thường chấn thương do bỏng hoặc chấn thương khi một bộ phận cơ thể bị nghiền nát hoặc bị ép có thể nhanh chóng cắt đứt nguồn cung cấp máu đến khu vực bị ảnh hưởng, gây chết mô và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Khi đó các mô sưng lên và phồng rộp và được gọi là "ướt" vì mủ. Bên cạnh đó nhiễm trùng do hoại thư ướt có thể lây lan nhanh chóng khắp cơ thể, điều này khiến chúng trở thành một tình trạng rất nghiêm trọng và có khả năng đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị nhanh chóng.

Các loại hoại thư ướt bao gồm:

- Hoại thư nội: Nếu hoại thư xảy ra bên trong cơ thể do lưu lượng máu bị chặn đến một cơ quan nội tạng, thì nó được gọi là hoại thư nội. Điều này thường liên quan đến một cơ quan bị nhiễm bệnh như ruột thừa hoặc ruột kết.

- Hoại thư khí: hoại tử khí khá hiếm gặp nhưng nguy hiểm. Dạng hoại thư này xảy ra khi nhiễm trùng phát triển sâu bên trong cơ thể, chẳng hạn như bên trong cơ bắp hoặc các cơ quan, thường là kết quả của chấn thương. Ngoài ra các vi khuẩn gây ra hoại thư khí, còn được gọi là clostridia, chúng giải phóng các chất độc hoặc chất độc nguy hiểm tàn phá khắp cơ thể, cùng với khí có thể bị mắc kẹt trong mô cơ thể. Khi tình trạng này tiến triển, da có thể trở nên nhợt nhạt và xám, cũng như tạo ra âm thanh lách tách khi ấn vào, do khí trong mô. Hiện tại hoại thư khí cần được bảo đảm điều trị y tế ngay lập tức. Nếu không điều trị, tử vong có thể xảy ra trong vòng 48 giờ. 

- Hoại thư Fournier: Cũng là một tình trạng hiếm gặp, nhưng chứng hoại thư của Fournier xảy ra là do nhiễm trùng ở vùng sinh dục. Đàn ông bị ảnh hưởng thường xuyên hơn phụ nữ. Và nếu nhiễm trùng xâm nhập vào máu, một tình trạng được gọi là nhiễm trùng huyết có thể xuất hiện, và đe dọa tính mạng.

Triệu chứng của tình trạng hoại thư

Bạn có thể nhận thấy các triệu chứng sau đây tại vị trí của hoại thư khô, bao gồm:

• Da khô và co rút thay đổi màu từ xanh sang đen và cuối cùng bong ra.
• Da lạnh và tê.
• Đau có thể có hoặc không có.

Các triệu chứng của hoại thư ướt có thể bao gồm:

• Sưng và đau tại vị trí nhiễm trùng.
• Thay đổi màu da từ đỏ sang nâu đến đen.
• Mụn nước hoặc vết loét tạo ra chất dịch có mùi hôi (mủ).
• Sốt và cảm thấy không khỏe.
• Một tiếng ồn phát ra từ khu vực bị ảnh hưởng khi nhấn vào.
• Chứng hoại thư nội thường gây đau ở vùng hoại thư. Ví dụ, một người bị hoại thư ruột thừa hoặc ruột kết sẽ bị đau bụng dữ dội ở vùng lân cận.

Cảnh báo tình trạng hoại thư

Nếu nhiễm trùng từ hoại thư xâm nhập vào máu, bạn có thể. Điều này có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị ngay lập tức. Sau đây là các triệu chứng nhiễm trùng huyết có thể bao gồm:

• Huyết áp thấp.
• Tim đập loạn nhịp.
• Khó thở.
• Nhiệt độ cơ thể thay đổi.
• Xây xẩm.
• Đau và phát ban.
• Nhầm lẫn.
• Lạnh, khó chịu và da nhợt nhạt.

Nếu bạn nghĩ rằng bạn hoặc người thân có thể bị nhiễm trùng huyết, hãy đến phòng cấp cứu ngay lập tức.

Phương pháp điều trị hoại thư

Điều trị hoại thư bao gồm loại bỏ mô chết, điều trị và ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng, điều trị tình trạng khiến hoại thư phát triển. Nếu bạn được điều trị kịp thời, cơ hội phục hồi càng cao. Nhưng tùy thuộc vào dạng hoại thư, điều trị có thể bao gồm:

- Phẫu thuật.

Còn được gọi là cắt bỏ mô hoại tử, mô chết được phẫu thuật cắt bỏ để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, cắt cụt chi (loại bỏ chi, ngón tay hoặc ngón chân bị ảnh hưởng) có thể được yêu cầu.

- Trị liệu bằng con dòi.

Dù bạn có tin hay không, con dòi vẫn đóng một vai trò trong y học hiện đại. Con dòi được cung cấp để loại bỏ mô chết mà không cần phẫu thuật. Khi được sử dụng để điều trị hoại thư, con dòi từ ấu trùng ruồi (được nhân giống đặc biệt trong phòng thí nghiệm để chúng được vô trùng) được đặt trên vết thương, nơi chúng tiêu thụ mô chết và nhiễm trùng mà không gây hại cho mô khỏe mạnh. Ngoài ra chúng cũng giúp chống nhiễm trùng và tăng tốc độ chữa lành bằng cách giải phóng các chất diệt vi khuẩn.

- Kháng sinh.

Thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa nhiễm trùng. Chúng thường được tiêm vào tĩnh mạch.

- Liệu pháp oxy.

Liệu pháp oxy bằng hyperbaric có thể được sử dụng trong một số trường hợp bị hoại thư ướt hoặc loét liên quan đến bệnh tiểu đường hoặc bệnh động mạch ngoại biên. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân được đưa vào buồng được thiết kế đặc biệt chứa đầy oxy ở áp suất cao hơn so với oxy tìm thấy trong không khí bên ngoài. Về lý thuyết mức oxy cao này làm bão hòa máu và khuyến khích chữa lành các mô sắp chết. Không những thế liệu pháp oxy cũng có thể làm giảm sự phát triển của vi khuẩn không thể phát triển mạnh trong môi trường giàu oxy.

Để ngăn ngừa hoại thư xảy ra tái phát, thì bất kỳ nguyên nhân của sự tắc nghẽn máu nào phải được xác định để có thể điều trị căn bệnh này. Thông thường phẫu thuật mạch máu, chẳng hạn như phẫu thuật bắc cầu hoặc nong mạch vành, là cần thiết để khôi phục lưu lượng máu. Đôi khi thuốc để ngăn ngừa cục máu đông cũng có thể được sử dụng trong một số trường hợp.

Hoại thư là một tình trạng y tế nghiêm trọng cần điều trị y tế ngay lập tức. Trong khi hầu hết những người bị hoại thư khô, họ thường phục hồi hoàn toàn khi điều trị, thì hoại thư ướt lại liên quan đến nhiễm trùng có thể đe dọa đến tính mạng. Do đó việc điều trị càng sớm, thì cơ hội phục hồi sẽ càng cao. Nhưng nếu bạn bị đau liên tục và không xác định được ở bất kỳ khu vực nào trên cơ thể, như sốt, vết thương chậm lành hoặc bạn nhận thấy sự thay đổi màu da, hãy gặp bác sĩ ngay hoặc đến phòng cấp cứu.