Tiền Cao Huyết Áp

Tiền cao huyết áp là bệnh gì?

Khi huyết áp hơi cao xảy ra còn được gọi là tiền cao huyết áp. Tình trạng này có thể sẽ trở thành cao huyết áp nếu không thay đổi lối sống như tập thể dục nhiều hơn và ăn các loại thực phẩm lành mạnh hơn. Hiện tại, cả hai loại tiền cao huyết áp và huyết áp cao đều làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy tim.

Thông thường đo huyết áp có hai con số. Số đầu tiên (hoặc số cao hơn) là số đo áp lực trong lòng động mạch khi tim đập (áp suất tâm thu). Số thứ hai (hoặc số thấp hơn), là số đo áp lực trong lòng động mạch giữa các nhịp đập (huyết áp tâm trương). Tiền cao huyết áp là khi áp lực tâm thu nằm trong khoảng 120-139 milimet thủy ngân (mmHg) hoặc huyết áp tâm trương từ 80-89 mmHg.

Nguyên nhân gây ra bệnh tiền cao huyết áp là gì?

Hiện nay, bất kỳ yếu tố nào làm tăng áp lực lên thành động mạch đều có thể dẫn đến tiền cao huyết áp. Ngoài ra, xơ vữa động mạch là tình trạng tích tụ mỡ trong động mạch, cũng có thể dẫn đến cao huyết áp. Hoặc một tình trạng tiềm ẩn nào đó cũng gây ra tình trạng này. Sau đây là một số tác nhân có thể dẫn đến tiền cao huyết áp hoặc cao huyết áp bao gồm:

• Xơ vữa động mạch.
• Ngưng thở khi ngủ.
• Bệnh thận.
• Bệnh tuyến thượng thận.
• Bệnh tuyến giáp.

Không những thế, một số thuốc bao gồm thuốc ngừa thai, thuốc chữa cảm cúm, thuốc thông mũi, thuốc giảm đau không cần toa và một số thuốc theo toa cũng có thể làm huyết áp tạm thời tăng lên. Ngoài ra cocaine và các chất kích thích cũng có thể có tác dụng tương tự.

Tuy nhiên, huyết áp cao thường tăng dần dần theo thời gian mà không có một nguyên nhân cụ thể nào.

Sau đây là các yếu tố nguy cơ gây tiền cao huyết áp như:

- Thừa cân hoặc béo phì: Khối lượng cơ thể càng lớn, càng cần nhiều máu hơn để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến các mô của cơ thể. Khi khối lượng máu lưu thông qua các mạch máu tăng lên, áp lực máu trên thành động mạch cũng tăng lên.

- Tuổi tác: Những người trẻ tuổi có nhiều khả năng bị tiền cao huyết áp hơn người lớn tuổi. 

- Giới tính: Tiền cao huyết áp phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Đối với nam giới ở thời kỳ đầu của tuổi trung niên (tương đương khoảng 45 tuổi) thì tình trạng huyết áp cao xảy ra phổ biến hơn. Phụ nữ cũng có nhiều khả năng phát triển huyết áp cao sau tuổi 65.

- Tiền sử gia đình bị cao huyết áp: Cao huyết áp có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu những người thân có quan hệ máu mủ gần nhất (như bố mẹ hoặc anh chị em ruột) có huyết áp cao, thì khả năng các thành viên còn lại phát triển tình trạng này.

- Không vận động cơ thể: Không tập thể dục có thể làm tăng nguy cơ mắc cao huyết áp và tăng nguy cơ béo phì.

- Chế độ ăn nhiều muối (natri) hoặc ít kali: Natri và kali là hai chất dinh dưỡng quan trọng trong cơ thể giúp điều hòa huyết áp. Nếu ai có quá nhiều natri hoặc quá ít kali trong chế độ ăn uống, thì khả năng bị huyết áp cao càng tăng lên.

- Sử dụng thuốc lá: Hút hoặc nhai thuốc lá hoặc thậm chí là ở gần những người hay hút thuốc lá (hít khói thuốc thụ động) cũng có thể làm tăng huyết áp.

- Uống quá nhiều rượu: Uống hơn hai ly một ngày nếu là nam giới dưới 65 tuổi hoặc uống nhiều hơn một ly một ngày nếu là nữ giới ở mọi lứa tuổi hay nam giới trên 65 tuổi đều có thể làm tăng huyết áp. Một đơn vị thức uống tương đương với 350ml bia, 150ml rượu hoặc 50ml rượu mạnh.

- Một số bệnh mạn tính: Một số bệnh mạn tính như bệnh thận, tiểu đường và ngưng thở khi ngủ có thể làm tăng nguy cơ bị tiền cao huyết áp.

Mặc dù tiền cao huyết áp và cao huyết áp là phổ biến nhất ở người lớn, nhưng trẻ em cũng có thể có nguy cơ mắc phải. Đối với một số trẻ, huyết áp cao là do vấn đề ở thận hoặc tim. Tuy nhiên, hiện nay ngày càng nhiều trẻ có những thói quen không tốt như chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì và thiếu vận động làm tăng nguy cơ bị tiền cao huyết áp - cao huyết áp.

Những triệu chứng của tiền cao huyết áp là gì?

Thông thường tình trạng tiền cao huyết áp không gây ra triệu chứng. Trong thực tế, cao huyết áp nặng cũng có thể không xuất hiện triệu chứng.

Vì thế, cách duy nhất để phát hiện tình trạng này là theo dõi huyết áp. Người bệnh có thể được kiểm tra huyết áp mỗi lần đi khám bác sĩ hoặc tự kiểm tra với thiết bị theo dõi huyết áp tại nhà.

Những phương pháp điều trị tiền cao huyết áp là gì?

Tiền cao huyết áp là một dấu hiệu cảnh báo, người bệnh đang có nguy cơ bị cao huyết áp. Tuy nhiên, tùy thuộc vào áp lực máu và các yếu tố nguy cơ rủi ro cho bệnh tim mạch, người bệnh chỉ cần một vài điều chỉnh lối sống. Dưới đây là một số phương pháp để giúp người bệnh quản lý tiền cao huyết áp:

Giảm cân:

Thừa cân làm tăng nguy cơ cao huyết áp. Tuy nhiên, việc giảm cân có thể làm giảm huyết áp. Và nhiều nghiên cứu cho thấy chỉ cần giảm cân một chút đã có thể ngăn ngừa 20% bệnh cao huyết áp ở những người thừa cân với tiền cao huyết áp.

Luyện tập thể dục đều đặn:

Tập thể dục giúp người bệnh giảm cân và giảm huyết áp.

Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc, cá và sữa ít chất béo:

Nghiên cứu cho thấy huyết áp cao có thể được hạ xuống và ngăn ngừa được bằng chế độ ăn DASH. Chế độ ăn uống này bao gồm thấp natri - giàu kali, magie, canxi, protein và chất xơ.

Cắt giảm muối/natri trong chế độ ăn uống:

Một chế độ ăn nhiều natri (muối) có thể làm tăng huyết áp. Vì thế, một chế độ ăn uống ít natri có thể làm giảm huyết áp cao hoặc ngăn chặn bệnh. Hãy đặt mục tiêu ăn ít hơn 2.300mg natri mỗi ngày (tương đương 1 muỗng cà phê).

Ăn thực phẩm ít chất béo bão hòa, chất béo công nghiệp và cholesterol:

Chế độ ăn uống giàu chất béo bão hòa (thịt và sữa béo cao), chất béo công nghiệp (có trong một số bơ thực vật, đồ ăn vặt và bánh ngọt) và cholesterol (thịt nội tạng, sữa giàu chất béo và lòng đỏ trứng) có thể dẫn đến béo phì, bệnh tim và ung thư.

Chế độ ăn có nguồn gốc thực vật hoặc ăn chay:

Thêm thực phẩm đậu nành có hàm lượng protein cao vào chế độ ăn uống của người bệnh. Tăng khẩu phần trái cây và rau quả. Hoặc người bệnh có thể thêm một phần trái cây vào giờ ăn trưa. Sau đó, thêm một khẩu phần rau trong bữa ăn chiều.

Uống một cách điều độ:

Uống rượu quá nhiều có thể làm tăng huyết áp. Hạn chế uống rượu không quá hai ly mỗi ngày cho nam giới, và một ly mỗi ngày cho nữ giới.

Thường xuyên kiểm tra huyết áp thường xuyên:

Người bệnh có thể theo dõi huyết áp ở các lần đi khám bác sĩ hoặc với máy đo huyết áp tại nhà để biết rõ số đo huyết áp của mình. Và cần báo cho bác sĩ biết nếu chỉ số huyết áp tăng cao và tham khảo chế độ ăn uống và cách tập thể dục giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp.

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp người bệnh kiểm soát tiền cao huyết áp:

• Ăn thực phẩm lành mạnh: Người bệnh nên có một chế độ ăn uống lành mạnh. Nên thử các phương pháp tiếp cận chế độ ăn uống để giảm huyết áp (DASH). Chọn trái cây, rau, ngũ cốc, thịt gia cầm, cá và các thực phẩm từ sữa ít chất béo. Ăn thức ăn giàu kali, thực phẩm ít chất béo bão hòa và chất béo công nghiệp có thể giúp giảm huyết áp.
• Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh: Giữ một trọng lượng khỏe mạnh hoặc giảm cân nếu người bệnh đang thừa cân hoặc béo phì có thể giúp bạn kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ cho các vấn đề sức khỏe liên quan. Nếu người bệnh đang thừa cân, thậm chí chỉ giảm 2,3kg cũng có thể làm giảm huyết áp.
• Sử dụng ít muối.
• Tăng hoạt động thể chất:
  Hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp giảm huyết áp, quản lý căng thẳng, giảm nguy cơ các vấn đề sức khỏe khác và giữ cân nặng trong tầm kiểm soát.
• Hạn chế rượu: Nếu người bệnh uống rượu, hãy uống vừa phải. Đối với nữ giới và nam giới trên 65 tuổi khỏe mạnh, bạn có thể uống một ly mỗi ngày.
• Không hút thuốc: Thuốc lá làm tổn thương thành mạch máu và tăng tốc quá trình xơ cứng động mạch. Vì thế nếu người bệnh hút thuốc, hãy hỏi bác sĩ cách để cai thuốc lá.
• Quản lý căng thẳng: Giảm căng thẳng càng nhiều càng tốt. Thực hành các kỹ thuật đối phó lành mạnh như thư giãn cơ bắp, hít thở sâu hoặc thiền định. Thường xuyên hoạt động thể chất và ngủ đủ giấc ngủ.