Thuốc chống trầm cảm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh lý khác khi mang thai?

Điều trị trầm cảm khi mang thai có thể rất quan trọng đối với sức khỏe của cả mẹ và con, nhưng một nghiên cứu mới đây cho thấy việc sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể khiến phụ nữ dễ bị tiểu đường thai kỳ hơn.

“Bệnh tiểu đường thai kỳ là tình trạng đường huyết bị rối loạn trong thời gian phụ nữ mang thai (từ tuần thứ 24 của thai kỳ). Lượng đường huyết trong máu không ổn định, cộng với khả năng tiết insulin của tuyến tụy bị hạn chế ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa đường glucose thành năng lượng.”

Cụ thể, nhiều bằng chứng cho thấy thuốc venlafaxine (Effexor) và amitriptyline (Endep) có nguy cơ cao nhất liên quan đến tình trạng này, đặc biệt là khi dùng trong thời gian dài.

Tuy nhiên, trầm cảm vẫn nên được điều trị trong khi mang thai, tác giả nghiên cứu Anick Berard, Chủ tịch nghiên cứu tại Đại học Montreal cho biết.

Vì thế nếu một phụ nữ đang mang thai và dùng thuốc chống trầm cảm, cô ấy không nên tự ý ngừng thuốc mà cần thảo luận với bác sĩ để xem xét các biện pháp tốt nhất trong tương lai, Berard chia sẻ thêm.

Tuy nhiên điều mà Berard muốn mọi người lưu ý là hiện có nhiều loại phương pháp điều trị trầm cảm và thuốc chống trầm cảm chỉ là một lựa chọn trong số này.

Và bởi vì nghiên cứu này đã dựa vào những dữ liệu qua nhiều năm, nên nó không thể chứng minh được thuốc chống trầm cảm gây ra bệnh tiểu đường thai kỳ, chỉ có điều cả hai vấn đề này xuất hiện đều liên kết với nhau.

Nhưng mối liên hệ có thể là thuốc chống trầm cảm gây ảnh hưởng đến việc chuyển hóa đường. Ngoài ra, một tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm là tăng cân, và đây là một yếu tố nguy cơ cho bệnh tiểu đường, Berard và các đồng nghiệp tại đại học của cô đã phát hiện ra.

Venlafaxine nằm trong nhóm thuốc gọi là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin - norepinephrine (SNRIs - Serotonin and norepinephrine reuptake inhibitors), và amitriptyline là một loại thuốc cũ hơn được biết đến với tên gọi là thuốc chống trầm cảm ba vòng.

“Sử dụng thuốc trầm cảm khi mang thai có thể gây ra một số tác dụng phụ lên thai nhi như hội chứng cai ở trẻ sơ sinh (neonatal abstinence syndrome: NAS), tăng áp động mạch phổi liên tục ở trẻ sơ sinh, sinh non, các vấn đề liên quan đến hành vi ở trẻ sơ sinh, hở hàm ếch, thoát vị rốn…”

Bên cạnh đó, bệnh tiểu đường thai kỳ có thể khiến trẻ sơ sinh thừa cân và khiến cho cơn chuyển dạ kéo dài hơn vì em bé có thể bị mắc kẹt trong ống sinh, các nhà nghiên cứu còn giải thích.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh có thể dễ bị béo phì và tiểu đường sau này trong cuộc sống.

Trong nghiên cứu, Berard và nhóm của cô đã sử dụng Đoàn hệ Mang thai Quebec, bao gồm tất cả các trường hợp mang thai và trẻ em được sinh ra ở Quebec trong khoảng thời gian từ 1998 đến 2015.

Qua đó, họ đã xem xét gần 21.000 phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, và so sánh họ với hơn 209.000 phụ nữ không mắc bệnh.

Kết quả cho thấy: Hơn 4% phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ đang dùng thuốc chống trầm cảm. Chúng bao gồm fluoxetine (Prozac), fluvoxamine (Luvox), paroxetine (Paxil) và sertraline (Zoloft), còn được gọi là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs - Selective serotonin reuptake inhibitors), cùng với Effexor hoặc Endep.

Việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trong số này cũng khiến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ tăng thêm 19%, so với việc không dùng thuốc.

Và sau khi xem xét hết những loại thuốc trên, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy loại thuốc dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao nhất là Effexor (chiếm 27%) và Endep (chiếm 52%). Thông thường nguy cơ sẽ tăng lên khi thuốc được dùng trong thời gian dài và nếu người đó dùng nhiều hơn một loại thuốc được kê đơn.

Còn đối với những trường hợp sử dụng thuốc trong một thời gian ngắn, thì nguy cơ mắc bệnh của họ sẽ tăng lên 15%, còn nếu dùng thuốc trong thời gian dài thì nguy cơ mắc bệnh tăng lên ​​29%.

Nhưng những ước tính này cần được đặt trong viễn cảnh, Berard nhấn mạnh.

Cho đến nay, tỷ lệ lưu hành cơ bản của bệnh tiểu đường thai kỳ là từ 7% đến 9%, vì thế nếu nguy cơ tăng lên 15% sẽ dẫn đến tỷ lệ lưu hành là 10%, trong khi mức tăng 52% sẽ dẫn đến tỷ lệ lưu hành là 14%. Và cho dù, mức tăng vẫn còn khá nhỏ, nhưng chúng vẫn vượt qua những gì chúng ta mong đợi.

Những phát hiện này đã được công bố trên tạp chí BMJ Open.

Mặt khác bác sĩ Rahul Gupta, Giám đốc y tế tại March of Dimes nghĩ rằng: Các bác sĩ cần lưu ý rằng tất cả các thuốc chống trầm cảm đều không giống nhau khi nói đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ.

Không những thế Gupta cho rằng dường như các loại thuốc SSRI thường mang ít rủi ro hơn các thuốc chống trầm cảm khác. Và ông tin rằng lựa chọn đầu tiên để chống lại trầm cảm khi mang thai phải là không sử dụng thuốc.

Điều này có thể bao gồm tư vấn, tập thể dục và các biện pháp khác để đối phó với trầm cảm mà không cần dùng thuốc.

Nhưng đối với một số phụ nữ cần dùng những loại thuốc này, thì họ vẫn chúng nên dùng chúng. Bởi vì trầm cảm và nguy cơ trầm cảm có thể lớn hơn nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, Gupta nói.

“Trầm cảm trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng không tốt như không tự chăm sóc được bản thân và tiếp cận được các dịch vụ theo dõi, chăm sóc y tế khi có thai, ăn uống không đầy đủ, sử dụng thuốc lá và rượu cũng như các chất kích thích khác, thậm chí thai phụ có thể tự tử.”

Theo thông tin từ Steven Reinberg - Phóng viên HealthDay