Rối Loạn Trương Lực Cơ
Rối loạn trương lực cơ là gì?
Rối loạn trương lực cơ là một rối loạn vận động xảy ra khi cơ thể không thể kiểm soát được sự co thắt của các cơ. Và sự co thắt này ảnh hưởng đến một phần của cơ thể gây ra xoắn vặn tự phát, dẫn đến các cử động lặp đi lặp lại hoặc những bất thường ở tư thế. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến một cơ, một nhóm cơ hoặc toàn bộ cơ thể.
Hiện nay, rối loạn trương lực cơ ảnh hưởng đến khoảng 1% dân số, và nữ giới dễ bị mắc phải rối loạn này hơn nam giới.
Nguyên nhân nào gây ra rối loạn trương lực cơ?
Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây rối loạn trương lực cơ vẫn chưa được xác định, nhưng tình trạng này có thể liên quan đến việc truyền thông tin của tế bào thần kinh bị thay đổi ở một số vùng trong não. Ngoài ra, một số dạng rối loạn trương lực cơ cũng có thể bắt nguồn từ di truyền.
Ngoài ra, rối loạn trương lực cơ cũng có thể là triệu chứng của một bệnh hoặc tình trạng bệnh lý khác bao gồm:
- Bệnh Parkinson.
- Bệnh Huntington (bệnh múa giật).
- Bệnh Wilson.
- Chấn thương sọ não.
- Chấn thương khi sinh đẻ.
- Đột quỵ.
- Khối u não hoặc một số rối loạn phát triển ở một số người mắc bệnh ung thư (hội chứng rối loạn do tế bào ung thư bị phá vỡ).
- Thiếu oxy hoặc ngộ độc carbon monoxide.
- Nhiễm trùng như bệnh lao hoặc viêm não.
- Phản ứng với một số loại thuốc hoặc ngộ độc kim loại nặng.
Mặc dù nguyên nhân gây ra rối loạn trên vẫn chưa được xác định tuy nhiên những yếu tố sau đây góp phần làm tăng nguy cơ gây ra rối loạn trương lực cơ như:
- Yếu tố di truyền.
- Tổn thương não hoặc hệ thần kinh.
- Đột quỵ.
- Dùng các loại thuốc nhất định (như thuốc an thần kinh).
- Nhiễm trùng (do virus, vi khuẩn hoặc nấm).
- Ngộ độc (như chì).
- Thực hiện các cử động tay cần sự chính xác cao (như nhạc sĩ, nghệ sĩ, kỹ sư).
Triệu chứng thường thấy rối loạn trương lực cơ là gì?
Thông thường các triệu chứng của rối loạn trương lực cơ có thể diễn tiến từ rất nhẹ đến nặng và gây ảnh hưởng đến các phần khác nhau của cơ thể. Sau đây là một số triệu chứng ban đầu có thể gặp bao gồm:
- Kéo lê một chân.
- Chuột rút ở bàn chân.
- Cổ bị giật tự phát.
- Nhấp nháy mắt không kiểm soát được.
- Nói khó khăn.
Căng thẳng hoặc mệt mỏi cũng có thể gây ra các triệu chứng hoặc khiến chúng trầm trọng hơn. Và đối với những trường hợp mắc chứng rối loạn trương lực thường đau đớn và mệt mỏi do co thắt cơ liên tục.
Ngoài ra, nếu rối loạn này xảy ra ở trẻ em, thì triệu chứng thường xuất hiện đầu tiên ở bàn chân hoặc bàn tay và nhanh chóng tiến tới các phần còn lại của cơ thể. Tuy nhiên, sau tuổi niên thiếu, mức độ tiến triển có xu hướng chậm lại.
Còn ở tuổi trưởng thành, nó thường bắt đầu ở phần trên cơ thể. Sau đó, các triệu chứng tiến triển chậm và gây ảnh hưởng đến một hoặc hai hay nhiều bộ phận lân cận trên cơ thể.
Phương pháp điều trị rối loạn trương lực cơ như thế nào?
Hiện tại, để kiểm soát các cơn co thắt cơ, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân nên kết hợp các loại thuốc, liệu pháp hoặc phẫu thuật.
Các loại thuốc
Tiêm onabotulinumtoxinA (Botox) vào các cơ có thể làm giảm hoặc loại bỏ các cơn co thắt cơ và cải thiện các tư thế bất thường. Và các mũi tiêm thường được lặp lại cứ 3 đến 4 tháng một lần.
Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra tác dụng phụ bao gồm yếu, khô miệng hoặc thay đổi giọng nói.
Ngoài ra, một số loại thuốc khác nhắm vào hóa chất trong não (chất dẫn truyền thần kinh) ảnh hưởng đến chuyển động của cơ. Các lựa chọn bao gồm:
- Carbidopa-levodopa (Duopa, Rytary, những biệt dược khác). Thuốc này có thể làm tăng nồng độ chất dẫn truyền thần kinh dopamin.
- Trihexyphenidyl và benztropine (Cogentin). Những loại thuốc này hoạt động trên chất dẫn truyền thần kinh khác với dopamine. Tác dụng phụ có thể là mất trí nhớ, mờ mắt, buồn ngủ, khô miệng và táo bón.
- Tetrabenazine (Austedo, Xenazine). Thuốc này ngăn chặn dopamine. Các tác dụng phụ có thể là buồn ngủ, căng thẳng, trầm cảm hoặc mất ngủ.
- Diazepam (Valium), clonazepam (Klonopin) và baclofen (Lioresal, Gablofen). Tác dụng phụ như buồn ngủ.
Điều trị
Bác sĩ có thể đề nghị:
- Liệu pháp vật lý hoặc trị liệu nghề nghiệp hay cả hai để giúp giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chức năng.
- Ngôn ngữ trị liệu nếu rối loạn trương lực cơ ảnh hưởng đến giọng nói.
- Kéo giãn hoặc xoa bóp để giảm đau cơ bắp.
Phẫu thuật
Đối với những trường hợp xuất hiện triệu chứng nặng hơn, bác sĩ có thể đề nghị:
- Kích thích não sâu:Khi đó các điện cực được cấy vào một bộ phận cụ thể trong não và kết nối với một máy phát điện được cấy vào ngực. Máy phát điện sẽ gửi xung điện đến não để giúp kiểm soát các cơn co thắt cơ. Bên cạnh đó, có thể điều chỉnh việc điều trị tùy thuộc vào tình trạng của mỗi bệnh nhân.
- Phẫu thuật điều trị chọn lọc: Thủ thuật này bao gồm việc cắt các dây thần kinh kiểm soát co thắt cơ, và có thể là một lựa chọn điều trị ở một số trường hợp rối loạn trương lực cơ đã thất bại khi sử dụng các phương pháp điều trị khác.