Những điều cơ bản cần biết về cây thường xuân độc, cây sồi, Sumac độc gây ra tổn hại cho da là gì?

Cây thường xuân độc, cây sồi và sumac độc là tất cả những loại cây có thể gây phát ban tạm thời, khó chịu khi chúng tiếp xúc với da của bạn. Phát ban này là một dạng viêm da tiếp xúc dị ứng. Trong đó viêm da có thể hiểu đơn giản là kích ứng da. Tình trạng này được gọi là "viêm da tiếp xúc dị ứng" vì phát ban xảy ra là do tiếp xúc với một chất mà bạn bị dị ứng.

Những ai bị dị ứng với cây thường xuân độc, cây sồi, Sumac độc?

Bạn có bao giờ tự hỏi: Tôi có thể bị nhiễm độc từ cây thường xuân hay không? hoặc Tôi có bị dị ứng với cây hay không? Nhưng không phải ai cũng như vậy. Tại Mỹ, có tới 85% trường hợp bị dị ứng với cây thường xuân độc, chỉ khoảng 15% là có khả năng chống lại bất kỳ phản ứng nào.

Nếu bạn bị dị ứng với cây thường xuân độc, bạn có khả năng bị dị ứng luôn cả với cây sồi độc và sumac độc, bởi vì cả ba loại thực vật này đều chứa cùng một loại dầu thực vật gây phát ban gọi là urushiol. Bên cạnh đó bạn cũng có nhiều khả năng bị dị ứng với các loại nhựa thực vật khác, chẳng hạn như dầu từ Japanese lacquer Tree (được sử dụng trên đồ nội thất), vỏ xoài và vỏ hạt điều.

"Japanese lacquer Tree: là loại cây lấy nhựa sinh trưởng tại vùng Đông Á, loại nhựa dùng để tạo nên chất liệu sơn mài."

Tình trạng nhạy cảm với cây thường xuân độc, sồi độc và sumac độc sẽ thay đổi từ phản ứng nhẹ đến nghiêm trọng và có thể không gây ra bất kỳ phản ứng nào trong lần đầu tiên bạn tiếp xúc. 

Điều gì gây ra phát ban của cây thường xuân độc, cây sồi, Sumac độc?

Nhiều người sẽ bùng phát trong phát ban khi urushiol chạm vào da. Và ngay cả khi bạn chưa từng chạm vào lá cây thường xuân độc, sồi hoặc sumac, thì bạn có thể vô tình tiếp xúc với rễ hoặc thân của chúng.

Trong quá trình này, Urushiol nhanh chóng thâm nhập vào da, thường để lại những đường màu đỏ cho thấy nơi bạn cọ vào cây. Tiếp theo các triệu chứng xuất hiện từ 24 đến 72 giờ sau khi tiếp xúc. Thông thường gãi ngứa do phát ban không làm cho nó lan rộng nhưng có thể kéo dài quá trình lành da và gây nhiễm trùng thứ cấp. Thực tế phát ban không phải là bệnh truyền nhiễm, vì vậy bạn sẽ không lây lan cho người khác khi bạn đi học hoặc đi làm.

Ba loại truyền nhiễm phổ biến có thể xảy ra:

• Tiếp xúc trực tiếp với cây.
• Tiếp xúc gián tiếp khi bạn chạm vào vật nuôi, dụng cụ làm vườn, dụng cụ thể thao hoặc các vật thể khác có tiếp xúc trực tiếp với cây.
• Tiếp xúc trong không khí từ việc đốt những cây này, chúng giải phóng các hạt urushiol vào không khí có thể xâm nhập vào da, mắt, mũi, họng hoặc hệ hô hấp.

Các triệu chứng của phản ứng dị ứng với các loại cây này là gì?

Các triệu chứng, thường kéo dài từ một đến hai tuần, bao gồm:

• Các vệt đỏ hoặc các mảng.
• Ngứa.
• Phát ban.
• Sưng.
• Các mụn nước có thể "rỉ ra" (chất lỏng rò rỉ) và sau đó hình thành lớp vảy cứng. 
• Viêm và cảm giác nóng rát.

Liệu vấn đề gì sẽ xảy ra khi bạn tiếp xúc với cây? Cây thường xuân độc, cây sồi và sumac độc đều rơi vào loài thực vật có tên là Toxicodendron, vì vậy phản ứng dị ứng với tất cả các loại cây này có cùng tên là Viêm da Toxicodendron. Thực tế có bốn loại cây độc trong nhóm này, trong đó cây sồi độc có cả phương tây và phương đông. Tất cả bốn loại thực vật đều chứa urushiol, vì vậy phản ứng và điều trị về da cơ bản là giống nhau.

Làm thế nào chẩn đoán được phát ban do cây thường xuân độc, cây sồi, Sumac độc gây ra?

Cây thường xuân, cây sồi và sumac độc thường được chẩn đoán bởi các triệu chứng phổ biến như phát ban, mụn nước và ngứa sau khi bạn hoạt động trong rừng hoặc cánh đồng, nhưng nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy hỏi bác sĩ.

Những phát ban này được điều trị như thế nào?

Đối với phát ban nhẹ, bạn có thể tự chăm sóc bao gồm:

• Rửa sạch nơi tiếp xúc bằng xà phòng nhẹ và nước ấm càng sớm càng tốt (sau khi tiếp xúc).
• Giặt tất cả quần áo, giày dép, vớ, dụng cụ, vật nuôi và đồ chơi có thể đã bị nhiễm bẩn.
• Chườm mát có thể giúp ích trong giai đoạn phồng rộp.
• Sử dụng kem bôi corticosteroid tại chỗ trên phát ban theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Hãy thử kem dưỡng da calamine để giảm ngứa, nhưng tránh các sản phẩm da có chứa thuốc gây mê hoặc thuốc kháng histamine, bởi vì chúng có thể gây ra phản ứng dị ứng.
• Để giúp giảm ngứa, hãy thử tắm hoặc sử dụng hỗn hợp baking soda và nước thoa lên vùng tiếp xúc với các loại cây này. Nếu ngứa làm cho giấc ngủ bạn bị ảnh hưởng, hãy thử dùng thuốc kháng histamine không kê đơn vào ban đêm.

Gọi cho bác sĩ hoặc bác sĩ da liễu cho:

• Phồng rộp nghiêm trọng, sưng và ngứa.
• Các triệu chứng ở các khu vực nhạy cảm như mắt, môi, cổ họng hoặc bộ phận sinh dục.
• Sốt.
• Phát ban trên những vùng rộng lớn trên cơ thể.
• Phát ban kéo dài hơn một tuần đến 10 ngày.
• Mụn nước bị nhiễm mủ.

Nhận trợ giúp y tế ngay lập tức cho bất kỳ tình trạng khó thở hoặc ho nặng sau khi tiếp xúc với cây bị đốt cháy.

Trong một số trường hợp, thuốc steroid đường uống hoặc các thuốc khác có thể cần thiết để làm giảm các triệu chứng nghiêm trọng.

Tôi có thể ngăn ngừa phát ban từ cây thường xuân độc, cây sồi, Sumac độc hay không?

Thông thường cây thường xuân và cây sồi độc có cấu trúc ba lá, nên bạn có thể học cách nhận biết và tránh được những tác hại từ chúng gây ra như:

• Tránh mọi tiếp xúc với các cây này khi có thể.
• Che phủ hoàn toàn làn da của bạn (áo dài tay, quần dài, găng tay, vớ và ủng) khi đi bộ đường dài, cắm trại hoặc làm việc trong rừng và xung quanh bụi rậm. Hãy nhớ rằng bạn cũng có thể bị phát ban do tiếp xúc gián tiếp từ quần áo, vật nuôi hoặc các công cụ có urushiol trên chúng.
• Hỏi bác sĩ về các sản phẩm da không kê đơn như bentoquatam để giúp bảo vệ da khỏi urushiol nếu bạn làm việc ngoài rừng hoặc các công việc khác có nguy cơ tiếp xúc thường xuyên.