Những điều bạn cần biết về Stent
Stent là những ống nhỏ, có thể mở rộng để điều trị các động mạch bị thu hẹp trong cơ thể. Ở những người mắc bệnh tim mạch vành do sự tích tụ mảng bám, thì phương pháp này có thể giúp họ:
- Mở động mạch hẹp.
- Giảm triệu chứng, như đau ngực.
- Giúp điều trị cơn đau tim.
Những loại này được gọi là stent tim, nhưng chúng cũng được gọi là stent mạch vành. Thông thường chúng được làm bằng lưới kim loại, và được đưa vào các động mạch còn được gọi là can thiệp mạch vành qua da hoặc tên phổ biến hơn là nong mạch vành.
Phương pháp này được thực hiện với gây tê tại chỗ và an thần nhẹ, thông thường nong mạch vành không có vết mổ lớn và thường mất khoảng một giờ. Nhưng nếu bạn cần nhiều hơn một stent, nó có thể mất nhiều thời gian hơn.
Không những thế so với phẫu thuật bắc cầu động mạch vành, loại này xâm lấn hơn nhiều, thì những người được đặt stent sẽ ít khó chịu hơn và thời gian phục hồi ngắn hơn.
Và một điều cần lưu ý là đặt stent không hề có rủi ro. Ví dụ: Một cục máu đông có thể hình thành và làm cho các động mạch của bạn bị thu hẹp lại đột ngột. Nó thậm chí có thể gây ra tắc nghẽn hoàn toàn. Do đó để ngăn chặn điều này, mọi người dùng một hoặc nhiều loại thuốc làm tan máu sau khi họ được đặt stent. Chúng bao gồm thuốc aspirin, mà thường phải được thực hiện vô thời hạn, và clopidogrel (Plavix), Prasugrel (Effient), hoặc ticagrelor (Brilinta), thường được quy định trong vòng ít nhất 1 và lên đến 12 tháng.
Tuy nhiên mô sẹo hoặc mảng bám vẫn có thể hình thành trong khu vực của stent của bạn. Điều này có thể khiến động mạch của bạn bị thu hẹp trở lại trong khoảng vài tháng. Do đó bác sĩ của bạn có thể gọi đây là restenosis (tái phát tắc nghẽn). Và nếu điều này xảy ra, một stent khác thường có thể giải quyết vấn đề. Ngoài ra trong một số trường hợp, phẫu thuật bắc cầu động mạch vành có thể cần thiết.
Tại sao chúng ta cần thủ thuật này
Vào cuối những năm 1970, các bác sĩ bắt đầu sử dụng nong bóng để điều trị các động mạch vành bị hẹp.
Khi đó một ống rất mỏng, dài, có đầu bóng, được gọi là ống thông, được đưa vào động mạch ở háng hoặc cánh tay. Sau đó, nó được di chuyển đến tắc nghẽn với sự trợ giúp từ tia X. Và khi nó ở đó, quả bóng ở đầu ống thông được bơm phồng lên để nén tắc nghẽn cũng như khiến máu chảy. Sau đó, nó xì hơi để cho phép loại bỏ toàn bộ.
Nhưng do không còn hỗ trợ mới, nên trong một tỷ lệ nhỏ các trường hợp, động mạch sẽ lấy lại hình dạng trước đó hoặc thậm chí bị sụp đổ sau khi bong bóng bị xì hơi. Hiện nay có khoảng 30% các động mạch vành được điều trị bằng nong bóng được thu hẹp lại.
Do đó để giúp giải quyết những vấn đề này, stent nhỏ đã được tạo ra có thể được gắn trên bóng và đưa vào mạch máu. Sau đó stent sẽ mở rộng khi bóng bay phồng lên, khóa vào vị trí và tạo thành một giá đỡ vững chắc để giữ động mạch mở sau khi bong bóng bị xì hơi và lấy ra.
Năm 1986, các nhà nghiên cứu Pháp đã cấy stent đầu tiên vào động mạch vành của con người. Tám năm sau, FDA chấp thuận đặt stent tim đầu tiên được sử dụng tại Mỹ
Các loại
Stent thế hệ đầu tiên được làm bằng kim loại trần. Mặc dù hiện tại chúng gần như đã loại bỏ nguy cơ sụp đổ động mạch, nhưng chúng chỉ giảm nhẹ nguy cơ thu hẹp lại. Và hiện có khoảng 1/4 tất cả các động mạch vành được điều trị bằng stent kim loại trần sẽ đóng lại, thường là trong khoảng 6 tháng.
Vì vậy, các bác sĩ và các công ty bắt đầu thử nghiệm stent phủ thuốc giúp làm gián đoạn việc thu hẹp lại. Chúng được gọi là stent rửa thuốc (drug-eluting stents).
Trong các thử nghiệm lâm sàng, những trường hợp này đã thu hẹp lại xuống dưới 10%. Không những thế dạng stent này cũng giảm bớt nhu cầu về các thủ tục lặp lại cho những người mắc bệnh tiểu đường, đây là những trường hợp có cơ hội lớn hơn về các động mạch bị thu hẹp trở lại.
Tuy nhiên, vẫn có những lo ngại rằng stent rửa thuốc có liên quan đến một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng được gọi là huyết khối trong stent (in-stent thrombosis). Đây là nơi cục máu đông hình thành trong stent một hoặc nhiều năm sau khi được cấy ghép.
Bởi vì biến chứng này có thể gây tử vong, nên điều quan trọng là những người có stent rửa thuốc phải dùng aspirin và thuốc chống nhiễm trùng theo quy định cho đến khi bác sĩ bảo họ dừng lại.
Đổi mới
Vào năm 2016, FDA đã phê duyệt một loại stent mới làm từ một loại polymer đặc biệt cuối cùng sẽ hòa tan vào cơ thể. Trong đó loại stent mới này sẽ phát hành một loại thuốc gọi là everolimus, giúp hạn chế sự phát triển của mô sẹo có thể chặn lại động mạch vành.
Hiện nay thị trường toàn cầu cho stent mạch vành dự kiến sẽ tăng lên 5,6 tỷ đô la vào năm 2020, công ty tư vấn GlobalData cho biết.
Cho đến nay nhiều thiết kế stent mới thế hệ thứ hai và thứ ba đang được phát triển, trong các thử nghiệm lâm sàng hoặc đã được phê duyệt để sử dụng bên ngoài Hoa Kỳ bao gồm:
- Một loại có vỏ bọc cung cấp một loại thuốc chống phục hồi trong nhiều tháng và sau đó về cơ bản trở thành một stent kim loại trần.
- Một phiên bản được cơ thể hấp thụ và biến mất sau khi nó hoàn thành công việc.
- Một stent sử dụng một lớp phủ để nhanh chóng tạo ra một lớp mỏng, hoàn toàn tự nhiên bên trong động mạch.