Những điều bạn cần biết về loại vắc xin mới phòng ngừa bệnh zona

Không giống như một số loại vắc-xin khác, vắc-xin Shingrix luôn được mọi người quan tâm bởi vì đây là loại vắc-xin mới giúp phòng ngừa bệnh zona nhưng không phải lúc nào mọi người cũng có thể dễ dàng nhận được chúng. Loại vắc-xin này đã được phê duyệt vào năm 2017, và CDC (Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ - Centers for Disease Control and Prevention) khuyến nghị sử dụng cho người lớn từ 50 tuổi trở lên để ngăn ngừa căn bệnh đau đớn, phồng rộp này. Hiện nay, nó đang được sử dụng thay cho vắc-xin trước đó, Zostavax.

Hơn một năm sau, hiện các bác sĩ đang tìm hiểu thêm về cách thức hoạt động, rủi ro an toàn của loại vắc-xin này và so sánh nó với Zostavax.

Vắc-xin Shingrix có hiệu quả như thế nào?

Bác sĩ Wilbur Chen, Phó giáo sư y khoa tại Trung tâm Phát triển Vắc xin và Sức khỏe Toàn cầu, Đại học Y Maryland đã phải thốt lên: Thật tuyệt vời. Nó đã hoạt động tốt hơn tôi mong đợi. 

Trong các nghiên cứu, hiệu quả của vắc-xin Shingrix đem lại là hơn 97% trong việc ngăn ngừa bệnh zona ở người từ 50 tuổi trở lên. Ngoài ra nó cũng hoạt động tốt ở người lớn tuổi, đây là những trường hợp có nguy cơ cao bị biến chứng từ bệnh zona đau đớn được gọi là chứng đau thần kinh sau zona (Post herpetic neuralgia, PHN). Bởi vì khi những người 70 và 80 tuổi bị bệnh zona, nó có thể khiến cho họ cực kỳ suy nhược, Chen nói.

Ngược lại, đối với vắc-xin Zostavax, chúng chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh zona khoảng 51% và PHN là 67%. Còn ở những trường hợp trên 70 tuổi, loại vắc-xin này chỉ hiệu quả khoảng 38%.

Các tác dụng của Shingrix cũng kéo dài hơn. Bảo vệ cơ thể trên 85% trong 4 năm sau khi bạn tiêm vắc-xin. Sau 4 năm, tỷ lệ bảo vệ cơ thể của loại vắc-xin này chỉ giảm đi một chút và điều này rất khác biệt so với loại vắc-xin đầu tiên là Zostavax bởi vì cũng trong thời điểm tương tự như vậy, sự bảo vệ của chúng đã giảm dần.

Vắc-xin Shingrix an toàn đến mức nào?

Cho đến nay tác dụng của loại vắc-xin này là rất tốt. Nhưng tác dụng phụ chính của chúng là đau nhức ở cánh tay nơi bạn tiêm ngừa.

Bên cạnh đó, các tác dụng phụ khác thường nhẹ và kéo dài trong 2 đến 3 ngày, bao gồm:

• Đỏ.
• Sưng.
• Mệt mỏi.
• Đau cơ.
• Đau đầu.
• Ớn lạnh.
• Sốt.
• Đau bụng.
• Buồn nôn.

Hiện nay không có bất kỳ tình trạng nghiêm trọng nào liên quan đến loại vắc-xin này. Nhưng các bác sĩ sẽ nhận biết nhiều hơn về tác dụng của Shingrix khi thời gian trôi qua. Và CDC đang tiếp tục thực hiện những đánh giá an toàn khác, như họ làm với tất cả các loại vắc-xin mới.

Những ai không nên tiêm vắc-xin Shingrix?

Thực tế vắc-xin Shingrix là an toàn cho người lớn khỏe mạnh từ 50 tuổi trở lên. Và đây là một bộ phận lớn dân số, các nhà nghiên cứu cho biết.

Tuy nhiên vẫn có những trường hợp chắc chắn không nên tiêm loại vắc-xin này là phụ nữ mang thai và bất kỳ ai đã từng bị dị ứng nặng với Shingrix hoặc bất kỳ thành phần nào của nó.

Mặt khác Ủy ban Cố vấn về thực hành tiêm chủng ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices - ACIP) của CDC vẫn chưa xác nhận liệu vắc-xin này có an toàn cho những người có hệ miễn dịch yếu do những bệnh lý khác hoặc do thuốc hay không.

Ngoài ra, mối quan tâm lớn giữa các nhóm bác sĩ là họ không muốn gợi ý một phản ứng có thể xảy ra cho bệnh nhân, điều này sẽ khiến họ cân nhắc thực hiện những liệu pháp khác. Bởi vì họ muốn chắc chắn rằng vắc-xin là an toàn cho trong mọi trường hợp. Không những thế một lo lắng khác mà bác sĩ cũng quan tâm là đối với những bệnh nhân có hệ thống miễn dịch suy yếu mà đang dùng thuốc có thể làm cho vắc-xin bệnh zona kém hiệu quả.

Do đó, ACIP đang thảo luận về cách tiêm vắc-xin cho những người có hệ miễn dịch yếu. Điều quan trọng đối với nhóm này là được bảo vệ bởi vì họ có nguy cơ mắc bệnh zona và các biến chứng cao hơn.

Tôi có thể chủng ngừa Shingrix ngay bây giờ hay không?

Bạn có thể phải chờ bởi vì vắc-xin Shingrix đã bị thiếu hụt, do nhu cầu cao hơn mong đợi. Hiện nay công ty dược phẩm GlaxoSmithKline đã đẩy mạnh sản xuất loại vắc-xin này và họ đang có kế hoạch gia tăng đáng kể số lượng liều có sẵn trong năm 2019.

Mặt khác nếu Shingrix hiện không có sẵn, hãy hỏi bác sĩ về việc tiêm vắc-xin Zostavax trong thời gian này. Bởi vì chỉ cần sau 8 tuần tiêm  Zostavax, bạn đã có thể tiêm chủng ngừa Shingrix.

Bác sĩ vẫn cần nghiên cứu gì về Shingrix?

Trong tương lai, một số nghiên cứu sẽ cho thấy hiệu quả của loại vắc-xin này ở những nhóm người đặc biệt, như những người có hệ miễn dịch yếu. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ sự bảo vệ của Shingrix sẽ kéo dài bao lâu. Ngoài ra họ vẫn chưa xác định rõ nếu một người được tiêm vắc-xin ở tuổi 50, liệu người đó có cần được tiêm thêm sau mỗi 10 năm, hoặc cứ sau 15 đến 20 năm, hay không cần thiết phải tăng cường, Chen chia sẻ.

Bạn có nên dùng Shingrix nếu bạn đã bị zona hay không?

Câu trả lời chắc chắn là có. Bởi vì bệnh zona có thể tái phát trở lại sau khi bạn đã có nó. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu nói rằng nguy cơ sẽ tăng lên một chút khi căn bệnh này bị tái phát, vì vậy hãy tiếp tục tiêm vắc-xin. Và chỉ cần đợi cho đến khi phát ban cũng như các triệu chứng khác của bạn đã hết.