Nhiễm trùng lúc nhỏ, cùng với việc sử dụng kháng sinh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần

Một nghiên cứu mới cho thấy rằng nhiễm trùng ở thời thơ ấu, cùng với việc sử dụng kháng sinh, có thể tác động đến vi khuẩn trong ruột của chúng ta và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần trong cuộc sống sau này.

Theo một nghiên cứu gần đây được công bố trên JAMA Psychiatry, nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ thanh thiếu niên ở Đan Mạch cho đến 17 tuổi, nhập viện vì nhiễm trùng có thể khiến bệnh nhân sau này có nguy cơ mắc bệnh tâm thần cao hơn.

Các tác giả cũng phát hiện ra rằng sử dụng kháng sinh có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tâm thần cao hơn. Mối liên hệ này một phần được cho là bởi kháng sinh ảnh hưởng đến vi khuẩn trong hệ vi sinh vật đường ruột.

Nghiên cứu hỗ trợ các lý thuyết mới nổi về mối liên quan giữa nhiễm trùng, hệ vi sinh vật đường ruột và bệnh tâm thần. Đây là một trong số gần 50 bài báo được công bố sử dụng dữ liệu từ Đăng ký Nghiên cứu Trung tâm Tâm thần Đan Mạch kể từ nửa cuối năm 2018.

Lần đầu tiên đăng ký theo dõi, dữ liệu lâm sàng của hơn một triệu người, trong trường hợp này, dữ liệu từ năm 1995 trở đi về những người được điều trị bệnh tâm thần trong 17 năm đầu đời, ở bệnh viện hoặc là bệnh nhân ngoại trú. Các dữ liệu về tình trạng sức khỏe chung và tâm thần, bao gồm đơn thuốc và tiền sử gia đình, được ghi lại cho mỗi cá nhân khi họ già đi.

Quy mô tuyệt vời của đăng ký này đang cung cấp cho các nhà nghiên cứu quốc tế những cơ hội chưa từng có để nghiên cứu về mối liên hệ giữa lịch sử cuộc sống và tình trạng sức khỏe tâm thần.

Kháng sinh, tự kỷ và trầm cảm

Có ý kiến cho rằng hệ vi sinh vật đường ruột, các loại vi khuẩn cực kỳ đa dạng mà chúng ta lưu trữ trong ruột, gửi tín hiệu đến não, điều chỉnh tâm trạng và có thể làm vật chủ dễ bị bệnh tâm thần.

Những con chuột khỏe mạnh bị nhiễm vi khuẩn phân từ những người mắc chứng lo âu biểu hiện các triệu chứng giống như lo lắng.

Các nghiên cứu trên mô hình động vật đã ghi nhận mối liên quan giữa vi khuẩn và trầm cảm. Nghiên cứu cho thấy những con chuột được điều trị bằng kháng sinh có sự thay đổi về tính đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột và thực hiện kém hơn trong các bài kiểm tra trí nhớ.

Động vật bị thiếu vi khuẩn đường ruột do sử dụng kháng sinh phổ biến có biểu hiện thay đổi trong các rối loạn khác nhau bao gồm hôi chứng tự kỷ, rối loạn thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer và trầm cảm.

Trong một nghiên cứu đáng chú ý khác, các mẫu phân từ bệnh nhân bị trầm cảm và được cấy vào chuột, gây ra các triệu chứng giống như trầm cảm. Trong một nghiên cứu, cấy ghép từ bệnh nhân lo lắng đã tạo ra những con chuột lo lắng.

Cơ thể bạn tràn đầy hàng tỷ vi khuẩn, vi rút và nấm. Chúng được gọi chung là microbiome (vi sinh vật). 

Mặc dù các nghiên cứu này chỉ ra mối liên hệ giữa microbiome và tình trạng sức khỏe tâm thần,nhưng cở sở khoa học hay bản chất của mối liên hệ đó vẫn chưa được làm rõ.

Vi khuẩn như điều trị trầm cảm?

Một lĩnh vực nghiên cứu đầy hứa hẹn nhằm xác định mối liên hệ giữa microbiome và não người, tập trung vào việc xác định các hợp chất thần kinh được sản xuất hoặc tiêu thụ bởi vi khuẩn trong ruột.

Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Microbiology vào tháng 12 năm 2018, Philip Strandwitz và các đồng nghiệp của ông tại Đại học Đông Bắc Boston, đã nghiên cứu một loại vi khuẩn đường ruột hiếm gặp có tên KLE1738. Những vi khuẩn hiếm này ăn axit gamma-aminobutyric, còn được gọi là GABA. Một loại vi khuẩn khác, Bacteroides, tạo ra GABA, giữ cho vi khuẩn KLE1738 tồn tại bằng cách cho chúng ăn.

Hy vọng là cơ sở dữ liệu nghiên cứu quy mô lớn cuối cùng sẽ chuyển sang chăm sóc bệnh nhân tốt hơn

Những phát hiện này nhấn mạnh cách các loại vi khuẩn khác nhau làm việc với nhau trong ruột. Điều này quan trọng với chúng tôi vì GABA là một hợp chất thần kinh cần thiết cho chức năng bình thường của hệ thống thần kinh trung ương. Rối loạn trầm cảm chủ yếu liên quan đến giảm mức GABA.

Strandwitz đưa ra giả thuyết rằng các vi sinh vật chứa nhiều vi khuẩn sản xuất GABA sẽ liên quan đến vật chủ hạnh phúc hơn ở người. Trong một nghiên cứu thí điểm nhỏ trên 23 bệnh nhân, những người có mức độ Bacteroides trong phân cao hơn, vi khuẩn sản xuất GABA, cũng bị trầm cảm tương đối nhẹ.

Mặc dù kết quả không được kết luận, nhưng có ghi nhận về vai trò có thể có của vi khuẩn trong việc điều chỉnh mức độ trầm cảm.

Mối liên hệ giữa ruột và sức khỏe tâm thần

Kết quả từ nghiên cứu thí điểm nhỏ này không rõ ràng vì số lượng bệnh nhân còn ít và nghiên cứu không được kiểm soát đối với các loại thuốc mà các đối tượng sử dụng. Một số lượng đáng kể những bệnh nhân này dùng thuốc chống trầm cảm thuộc nhiều loại khác nhau, tất cả đều được dự kiến sẽ có tác dụng.

Ngoài việc sử dụng thuốc, các đặc điểm khác của mỗi bệnh nhân, như tuổi tác, giới tính và nền tảng di truyền đều sẽ ảnh hưởng đến cuộc đối thoại xảy ra giữa ruột và não.

Với quy mô khổng lồ, cơ quan đăng ký tâm thần học Đan Mạch hứa hẹn sẽ thay đổi tất cả. Ghi lại mọi khía cạnh lâm sàng trong cuộc sống của hơn một triệu người đến bệnh viện vì bệnh tâm thần, nó cung cấp cơ hội để cô lập và nghiên cứu từng loại lâm sàng. Ngay cả sau khi được phân loại dựa trên độ tuổi, giới tính, loại bệnh tâm thần, tiền sử dùng thuốc hoặc các biến thể di truyền nhất định, vẫn sẽ có đủ số lượng bệnh nhân để cho phép so sánh có ý nghĩa.