Mong đợi điều gì từ quy trình chuẩn độ của thuốc ADHD
Chuẩn mức độ là một từ mang ý nghĩa lớn, đơn giản có nghĩa là bạn cần phối hợp với bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp cho con bạn.
"Chuẩn độ là một trong những phương pháp lâu đời để xác định hàm lượng trong hóa chất. Sau khi phản ứng được biết đến, người dùng chỉ chịu trách nhiệm tuân thủ các điều kiện chính xác. Theo đó, cần chú ý đặc biệt đến liều lượng thuốc thử và nhận biết sự kết thúc của phản ứng."
Mục tiêu là tìm ra liều (hoặc số lượng) thuốc kiểm soát các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD - Attention deficit hyperactivity disorder) của bé với ít tác dụng phụ nhất. Giống như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc ADHD đều có thể xảy ra tác dụng phụ. Nhưng thuốc có thể không phát huy hết tác dụng như nhau ở mọi đứa trẻ.
Thông thường, bác sĩ có thể mất thời gian (khoảng vài tuần) để tìm ra sự cân bằng phù hợp. Nhưng điều này lại cực kỳ hữu ích. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu bạn cho bé uống thêm một số loại thuốc khác sau 1 đến 3 tuần. Và họ sẽ tiếp tục điều này cho đến khi các triệu chứng ADHD của bé đã được kiểm soát hoặc chúng bị tác dụng phụ.
Liều lượng dùng thuốc ADHD luôn luôn được lên kế hoạch phù hợp cho nhu cầu của bé. Hiện không có kế hoạch điều trị nào phù hợp với tất cả mọi người bị ADHD.
Cách quy trình chuẩn độ hoạt động
Đầu tiên, bác sĩ sẽ cho bé dùng thuốc ở một liều thấp. Sau đó bác sĩ sẽ điều chỉnh liều thuốc (từ từ) trong khoảng một tuần. Điều này sẽ cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho bạn và bác sĩ về việc thuốc có hoạt động tốt cho trẻ hay không. Tuy nhiên nếu trẻ bắt đầu cảm thấy tác dụng phụ, chuẩn độ có thể giúp bạn tìm ra mức độ xấu của chúng.
Một số tác dụng phụ từ từ trở nên tốt hơn theo thời gian. Vì vậy, điều quan trọng là bạn không nên thực hiện thay đổi quá nhanh, đặc biệt nếu thuốc có tác dụng kiểm soát các triệu chứng của bé.
Khi bác sĩ của con bạn thực hiện kế hoạch chuẩn độ, họ sẽ tính đến chiều cao, cân nặng và các triệu chứng của con bạn. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ hỏi về lịch trình hàng ngày của bé và nhu cầu của gia đình bạn.
Làm thế nào bạn có thể nhận biết được việc điều trị đang hoạt động?
Thuốc là một phần quan trọng trong kế hoạch điều trị tổng thể cho trẻ bị ADHD. Thông thường, các bác sĩ sẽ kê toa thuốc kích thích hoặc các loại thuốc khác để kiểm soát các triệu chứng ADHD như:
- Tăng động.
- Tính bốc đồng.
- Vô tâm.
Khi bé được dùng một liều thích hợp, bạn có thể bắt đầu nhận thấy một số biểu hiện của bé trở nên tốt hơn.
Còn tác dụng phụ thì sao?
Bác sĩ sẽ phụ thuộc vào thuốc mà con bạn được kê đơn. Trong đó, thuốc kích thích là những loại thường được kê đơn nhất.
Tác dụng phụ phổ biến của chúng có thể bao gồm:
- Thèm ăn.
- Giảm cân.
- Khó ngủ.
- Đau bụng.
- Đau đầu.
- Chóng mặt.
- Thay đổi tính cách (có vẻ buồn, quá im lặng, hoặc cáu kỉnh)
Hãy gọi bác sĩ của bé ngay lập tức nếu bạn cảm thấy bất an hoặc lo lắng về tác dụng phụ của thuốc. Một ví dụ có thể là bé phát triển hội chứng tics (còn gọi là rối loạn máy cơ mặt). Đây có thể là những chuyển động nhỏ của cơ thể lặp đi lặp lại như chớp mắt hoặc nhăn nhó. Đặc biệt, gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu một tác dụng phụ đang trở nên tồi tệ hơn. Bởi vì nếu bạn cho bé ngừng thuốc đột ngột, điều này có thể sẽ khiến các tác dụng phụ sẽ trở nên nguy hiểm.
Thông thường bác sĩ của bé có thể khắc phục tác dụng phụ. Ví dụ: Bác sĩ có thể giảm liều, thay đổi thời gian bé uống thuốc, hoặc thậm chí thay đổi thuốc.
Còn tác dụng phụ hiếm gặp thì sao? Các vấn đề về tim, gan, ảo giác (như nhìn thấy những con bọ nhỏ, nghe thấy điều gì đó, trở nên nghi ngờ hoặc có cảm giác lạ trên da), kích động và suy nghĩ tự tử cũng có thể xảy ra, nhưng hiếm khi xuất hiện ở một số loại thuốc ADHD.
Nhưng nếu đó là trường hợp khẩn cấp, hãy gọi 115. Ngoài ra, hãy liên hệ với bác sĩ của bé ngay lập tức. Theo thống kê của Học viện Tâm thần Trẻ em & Thiếu niên Hoa Kỳ, những điều này chỉ xảy ra khoảng 1 trên 10.000 trường hợp.
Chuẩn độ và vai trò của cha mẹ
Kê đơn thuốc ADHD không phải là một công việc lúc nào cũng chính xác. Đôi khi sẽ mất vài tuần hoặc vài tháng để kê toa đúng liều thuốc cho bé. Nhưng trong thời gian đó, những việc mà cha mẹ cần phải làm là:
- Thăm dò thông tin:
Hãy chắc chắn rằng tất cả các câu hỏi về thuốc và quá trình chuẩn độ được giải đáp (mọi thắc mắc). Và cha mẹ luôn luôn nắm bắt được tất cả thông tin từ thuốc trước khi bé bắt đầu dùng thuốc.
- Hãy để mắt thường xuyên đến con:
Cha mẹ cũng như bé, cần phải tham gia vào quá trình này. Bởi vì thuốc ADHD sẽ ảnh hưởng đến mỗi đứa trẻ khác nhau. Đó là lý do tại sao cha mẹ cần để mắt thường xuyên đến bé, điều này giúp ích trong việc điều trị (cải thiện tình trạng của bé) và tác dụng phụ trong quá trình chuẩn độ.
- Ghi chép:
Sau khi bé đã dùng thuốc ADHD ít nhất 1 tuần, phụ huynh (cha mẹ) và giáo viên của bé nên theo dõi các triệu chứng ADHD. Thậm chí bác sĩ của bé có thể cung cấp cho phụ huynh các hình thức đặc biệt, được gọi là thang đánh giá, để giúp ích trong việc kiểm soát thuốc. Do đó phụ huynh (cha mẹ) và giáo viên nên cảnh giác cũng như báo cáo mọi tác dụng phụ xảy ra trong quá trình điều trị của bé.
Nếu không có vấn đề gì sau một tháng điều trị, hãy gặp lại bác sĩ của bé. Vào thời điểm đó, bác sĩ có thể chắc chắn rằng:
- Thuốc đang hoạt động.
- Liều lượng là chính xác.
- Các tác dụng phụ có thể được chấp nhận bởi bé và phụ huynh (cha mẹ).
Sau khi tìm thấy liều lượng thích hợp, các chuyên gia khuyên phụ huynh (cha mẹ) nên đến bác sĩ thường xuyên khoảng ba tháng một lần. Khi đó, bác sĩ sẽ kiểm tra xem lịch trình dùng thuốc của bé có còn phù hợp hay không.
Các loại thuốc điều trị ADHD
Các loại thuốc đầu tiên bác sĩ thường sử dụng để điều trị cho trẻ bị ADHD là các loại thuốc kích thích như:
• Dexmethylphenidate (Focalin).
• Dextroamphetamine (Adderall).
• Lisdexamfetamine (Vyvanse).
• Methylphenidate (Concerta, Quillivant, Ritalin).
Một số bác sĩ cho rằng những loại thuốc này cải thiện các triệu chứng ADHD bằng cách cung cấp thêm dopamine (có sẵn) cho não. Thông thường, dopamine được tìm thấy trong các khu vực của não, giúp kiểm soát tâm trạng và sự chú ý.
Bên cạnh đó, các bác sĩ cũng có thể xem xét sử dụng một số loại thuốc không kích thích như atomoxetine (Strattera), clonidine (Kapvay), hoặc guanfacine (Intuniv). Những loại thuốc này chủ yếu ảnh hưởng đến một loại hóa chất khác của não là norepinephrine, cũng liên quan đến sự chú ý, tâm trạng và kiểm soát xung lực.
Các loại thuốc ADHD khác bao gồm:
- Armodafinil (Nuvigil). Một loại thuốc thúc đẩy sự tỉnh táo và có thể cải thiện sự chú ý, nhưng loại thuốc này chứa một số nguy cơ tiềm ẩn như chứng phát ban da nghiêm trọng ở trẻ em.
- Bupropion (Wellbutrin). Đây là một thuốc chống trầm cảm có thể giúp chú ý.
- Clonidin (Kapvay). Đây là một loại thuốc huyết áp cao có thể cải thiện sự chú ý.
- Guanfacine (Intuniv). Đây cũng là một loại thuốc huyết áp cao có thể cải thiện sự chú ý.
- Venlafaxine (Effexor). Đây là một loại thuốc chống trầm cảm đã được chứng minh là cải thiện sự chú ý trong các nghiên cứu nhỏ.
Tuy nhiên mỗi loại thuốc này đều có thể xuất hiện tác dụng phụ. Và một số loại thuốc trong những loại thuốc được đề cập, có thể mất đến 6 tuần để bắt đầu hoạt động.