Mối liên hệ giữa ADHD và những vấn đề trong cuộc sống

Bạn, tôi và ADHD

Rối loạn tăng động thiếu chú ý ADHD có thể khiến cho các mối quan hệ quan trọng của bạn bị ảnh hưởng. Trong đó, mất tập trung, chần chừ và các triệu chứng khác của ADHD có thể làm bùng nổ sự tức giận, thất vọng và cảm giác tổn thương cho cả người bị ADHD và đối tác của họ. Nhưng hôn nhân hoặc mối quan hệ của bạn có thể phát triển mạnh với việc được điều trị thích hợp và một số biện pháp khác giúp ngăn ngừa những hiểu lầm không mong muốn xảy ra.

Mất tập trung

Đây là triệu chứng chính và rất phổ biến của người mắc ADHD. Người mắc chứng ADHD dường như không lắng nghe khi người đối diện nói hoặc không thực hiện theo những lời mà họ đã hứa và ghi nhớ. Trong thực tế, người bệnh ADHD rất giàu tình cảm nhưng họ luôn bị phân tâm bởi TV, điện thoại hoặc suy nghĩ của chính họ.

Chiến lược phân tâm

Đầu tiên, hãy bình tĩnh nói với người mắc ADHD về cảm giác của bạn, bởi vì cảm xúc kìm nén có thể dẫn đến sự phẫn nộ và tức giận. Nhưng nếu các cuộc hội thoại mang tính chất là một vấn đề lớn, hãy nói chuyện trực tiếp và thực sự nghiêm túc với người bệnh, xem xét thời gian thích hợp và tìm kiếm không gian giúp họ tránh xa sự phân tâm, điều này có thể tác động hữu hiệu đến người bệnh trong khi bạn nói chuyện. Yêu cầu đối tác lặp lại những gì họ nói. Nếu cuộc trò chuyện diễn ra quá lâu và tâm trí của người bệnh bắt đầu lơ đễnh, thì  cuộc trò chuyện khó có thể kết nối lại.

Siêu tập trung (Hyperfocus)

Đây là mặt trái của sự phân tâm. Người bệnh có thể bị cuốn hút vào một cái gì đó. Ví dụ: Người bệnh luôn bị thu hút bởi những sản phẩm mới hoặc tìm kiếm một điều gì đó từ điện thoại thông minh của họ. Thực tế siêu tập trung có thể là một ưu điểm. Nhưng nếu chúng không được kiểm soát, tình trạng này có thể khiến người thân của người bệnh cảm thấy họ ít quan trọng hơn bất cứ điều gì đã thu hút sự chú ý của người bệnh.

Chiến lược siêu tập trung

Nếu bạn có xu hướng siêu tập trung trong một số hoạt động nhất định, như các trò chơi trực tuyến hoặc trò chơi ô chữ, hãy tránh xa chúng khi gần với giờ ăn. Bên cạnh đó, hãy đặt báo thức và theo dõi thời gian khi bạn làm một công việc nào đó. Hoặc nếu bạn muốn bắt đầu làm ngay một việc gì đó, hãy đứng dậy và di chuyển ngay, không chần chừ. Nếu người bệnh là đối tác (người yêu) hoặc bạn đời (vợ/chồng), hãy cố gắng đừng xem đó là chuyện cá nhân của mỗi người.

Tính hay quên

Bạn có một cuộc hẹn với chồng, nhưng bạn lại quên mất và bỏ mặc chồng bạn một mình ở tại nhà hàng. Hoặc gia đình bạn có thể bị mất điện vì bạn quên thanh toán hóa đơn. Những điều này có thể khiến đối tác (vợ/chồng) nhận thấy họ không thể tin tưởng bạn ngay cả với những nhiệm vụ cơ bản. Và chúng khiến bạn cảm thấy thất bại. Theo thời gian sự tức giận được xây dựng từ cả hai phía.

Chiến lược hay quên

Tính hay quên và các triệu chứng của ADHD không phải là sai sót của người bệnh. Do đó, hãy tránh việc khiển trách hoặc dán các tờ giấy cảnh báo vì những điều họ đã mắc phải, bởi vì điều này có thể làm họ tức giận với tình trạng của mình hơn. Thay vào đó, hãy giúp đỡ đối tác của bạn để họ có thể ghi nhớ. Ví dụ: Lập ra một kế hoạch trong ngày hoặc lời nhắc trên điện thoại thông minh hay máy tính xách tay cũng là những lựa chọn không tồi.

Vô tổ chức

Đối với những người bị ADHD, họ có thể bỏ qua các công việc vặt như dọn dẹp hay lau chùi một thứ gì đó xung quanh mình. Ngoài ra, họ có thể liên tục cầm nhầm chìa khóa xe hoặc làm thất lạc những giấy tờ quan trọng. Bên cạnh đó, tình trạng vô tổ chức còn có thể gây ra căng thẳng và lãng phí thời gian cũng như tiền bạc. Bên cạnh đó, người bệnh có thể bị người thân cằn nhằn, từ đó họ cảm thấy như bị người khác kiểm soát.

Chiến lược vô tổ chức

Đầu tiên hãy bình tĩnh và nói về các vấn đề mà người bệnh gặp phải. Sau đó tìm cách sửa chữa. Ví dụ: Phân chia công việc trong gia đình, người bệnh ADHD có thể sẽ phụ trách nấu ăn và giặt ủi thay vì thanh toán hóa đơn hoặc đi chung xe. Ngoài ra, phân tích từng điểm mạnh của mỗi người, để tránh những hiểu lầm nhỏ. Tôn trọng nhu cầu người bạn đời, người bệnh có thể giữ vật phẩm ở một số điểm nhất định, điều này có thể là cách để họ nhận thấy được sự có tổ chức.

Tính bốc đồng

Những người có dạng ADHD hiếu động cũng có xu hướng bốc đồng. Họ thường hành động trước khi suy nghĩ, ngoài ra một vấn đề phổ biến của tình trạng này là chi tiêu bốc đồng. Bạn có thể vung tiền vào những thứ bạn không cần hoặc sử dụng thẻ tín dụng không kiểm soát. Bên cạnh đó một số trường hợp có thể quan hệ tình dục đầy rủi ro hoặc lái xe nguy hiểm. Hoặc họ có thể thốt ra những bình luận không phù hợp tại các bữa tiệc.

Chiến lược giúp cải thiện sự bốc đồng

Thực tế có nhiều biện pháp có thể giúp người bệnh tự kiểm soát. Bạn có thể chỉ cho người bệnh cách để họ tự giải quyết các tình huống trong xã hội. Hoặc làm thế nào để họ có thể điều chỉnh cảm xúc và vượt qua nó. Nhưng nếu người bệnh đang gặp vấn đề về việc chi tiêu quá mức, hãy mang theo tiền mặt và theo dõi vào danh sách mua sắm của họ. Giúp người bệnh nhận biết và cắt giảm mua sắm những món đồ không cần thiết. Hãy vứt bỏ những danh mục và hủy đăng ký từ các nhà bán lẻ. Tuy nhiên nếu các hành vi bốc đồng nằm ngoài tầm kiểm soát, bạn có thể cần sự giúp đỡ từ một nhà trị liệu có chuyên môn về ADHD.

Chần chừ

Thỉnh thoảng chúng ta đều bỏ các nhiệm vụ nhàm chán hoặc khó khăn. Nhưng đối với một số người bị ADHD, sự trì hoãn là một trở ngại rất lớn. Bởi vì họ có thể không biết phải làm thế nào để bắt đầu, hoặc cảm thấy choáng ngợp bởi một dự án lớn. Đôi khi người bệnh có thể cần có một thời hạn nhất định, đây được xem như là động lực. Điều này dẫn đến một một lối sống hỗn loạn và gây khó khăn cho cả người bệnh và đối tác (vợ/chồng) của họ.

Chiến lược giúp cải thiện sự chần chừ

Để giải quyết một dự án, người bệnh có thể chia nó thành nhiều phần nhỏ, điều này sẽ giúp họ tiếp cận dễ dàng hơn. Bước đầu, người bệnh chỉ nên tập trung vào phần đầu tiên, đừng nghĩ về phần còn lại cho đến khi người bệnh hoàn thành bước một. Nếu người bị bệnh là đối tác (vợ/ chồng) của bạn, hãy cố gắng giúp đỡ hoặc chia sẻ một phần công việc để giúp họ giao nộp dự án cho công ty đúng thời hạn. Nhưng hãy cẩn thận tránh không gây liên lụy cho họ. Quan trọng nhất, là người bệnh không nên nghĩ sự trì hoãn như một khiếm khuyết cá nhân, mà đây là một đặc điểm có thể được quản lý.

Tâm trạng thất thường

Những người bị ADHD thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc. Họ có thể đả kích bởi sự tức giận hoặc có những thay đổi tâm trạng đột ngột hoặc tâm trạng thất thường kéo dài. Điều này xảy ra bởi vì người bệnh cảm thấy lo lắng và thất vọng cũng như niềm vui và hạnh phúc của họ mãnh liệt hơn một số người khác. Điều này có thể đẩy đối tác bạn vào cảm xúc mãnh liệt hơn.

Chiến lược giúp cải thiện tâm trạng thất thường

Một chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ ngon và tập thể dục thường xuyên có thể giúp thay đổi tâm trạng. Ngoài ra, yoga hoặc thái cực quyền có thể làm giảm căng thẳng và giúp bạn kiểm soát hành vi và tâm trạng của bản thân. Nếu đối tác (vợ/chồng) của bạn là người bị bệnh, đừng phản ứng thái quá với sự bùng phát. Thay vào đó, hãy đồng cảm cũng như giải thích những ảnh hưởng của chúng đến bạn như thế nào. Bên cạnh đó bạn có thể đi dạo hoặc làm một điều gì đó cùng nhau.