Liệu pháp nhắm mục tiêu chứng minh hiệu quả chống lại ung thư máu hiếm gặp
Mới đây một thử nghiệm lâm sàng đa tổ chức đã phát hiện ra một liệu pháp nhắm mục tiêu điều trị vào một bệnh ung thư máu hiếm gặp, còn được gọi là ung thư tế bào đuôi gai. Chi tiết về các thử nghiệm được hỗ trợ từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm, qua đó họ đã phê duyệt liệu pháp tagraxofusp trong điều trị căn bệnh này (vào tháng 12 năm 2018) và được công bố trên Tạp chí Y học New England.
Mỗi năm tại Hoa Kỳ hàng trăm người được chẩn đoán mắc phải loại căn bệnh này. Đây là một loại ung thư của tế bào đuôi gai, một loại tế bào miễn dịch. Ngoài ra căn bệnh này cũng có một số dấu hiệu tương tự như bệnh bạch cầu và ung thư hạch, và thường tạo ra khối u da. Hiện tại phương pháp điều trị tiêu chuẩn của căn bệnh này là hóa trị liệu, với mục tiêu tiến hành cấy ghép tế bào gốc allogeneic (tên khoa học là allogeneic). Tuy nhiên hiện tại độ tuổi trung bình được chẩn đoán ở căn bệnh này là khoảng 65 tuổi, và nhiều bệnh nhân không đủ sức cho hóa trị liệu chuyên sâu, vì thế họ thường được yêu cầu chuẩn bị cho cấy ghép tế bào gốc.
Bác sĩ Andrew Lane, tại Viện Dana-Farber cũng là đồng tác giả nghiên cứu cho biết: Tỷ lệ đáp ứng với thuốc này khá cao, đặc biệt ở những bệnh nhân chưa từng được điều trị trước đây.
Điều đáng lưu ý ở đây, là trong số 29 bệnh nhân ung thư tế bào gai chưa được điều trị trước đây, họ đều được sử dụng thuốc tagraxofusp (tên khoa học tagraxofusp) trong điều trị, và kết quả cho thấy có 45% bệnh nhân đã đáp ứng với điều trị đủ điều kiện được tiến hành cấy ghép tế bào gốc, đây là liệu pháp đem lại nhiều hy vọng cho bệnh nhân trong điều trị căn bệnh này. Vào thời điểm phân tích của bài báo được hoàn thành, thì tỷ lệ sống sót chung của bệnh nhân là 59% sau 2 năm điều trị.
Thuốc Tagraxofusp là một liệu pháp sinh học nhắm vào một loại protein có tên là CD123 (tên khoa học là CD123) được biểu hiện quá mức của các tế bào ung thư của căn bệnh này, tuy nhiên không phải là trên các tế bào miễn dịch khác. Liệu pháp này bao gồm một loại độc tố bạch hầu nhằm tiêu diệt các tế bào khối u.
Giai đoạn 1 của thử nghiệm có sự tham gia những bệnh nhân ung thư tế bào gai hoặc bệnh bạch cầu tủy cấp tính. Họ được truyền 7 hoặc 12 microgam thuốc tagraxofusp cho mỗi kí trọng lượng cơ thể, trong thời gian 21 ngày (5 ngày/lần). Trong số 47 bệnh nhân được điều trị tổng thể cho ung thư tế bào gai trong cả hai giai đoạn của thử nghiệm, thì có 32 bệnh nhân chưa được điều trị trước đó và 15 bệnh nhân đã được điều trị. Kết quả chính của thử nghiệm cho thấy, đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa các bệnh nhân đã được điều trị và những người chưa được điều trị trước đây (Để đạt được đáp ứng lâm sàng hoàn toàn, các dấu hiệu của bệnh phải biến mất ở mọi vị trí ngoại trừ da, nơi nó không còn hoạt động).
Trong 29 bệnh nhân đầu tiên được tiêm liều 12 microgam thuốc, thì tỷ lệ đáp ứng chung là 90%. Còn đối với những bệnh nhân điều trị trước đây thì tỷ lệ đáp ứng là 67% và tỷ lệ sống trung bình là 8,5 tháng.
Lane cho biết: Chúng tôi đã từng điều trị cho những bệnh nhân ở độ tuổi giữa thập niên 80 và kết quả cho thấy không có sự khác biệt rõ ràng về độc tính (theo tuổi), điều này không xảy ra trong hóa trị liệu tiêu chuẩn. Không giống như hóa trị tiêu chuẩn, loại thuốc này dường như không có độc tính tích lũy. Trên thực tế, trong chu kỳ điều trị đầu tiên tác dụng phụ của nó là nổi bật nhất. Vì thế đối với những bệnh nhân thường không đáp ứng đủ điều kiện để ghép tế bào gốc thường phải tiếp tục điều trị thuốc tagraxofusp trong thời gian dài (có 2 bệnh nhân vẫn phải dùng thuốc hơn một năm).
Tác dụng phụ đáng kể nhất của thuốc là một tình trạng nguy hiểm tiềm ẩn được gọi là hội chứng rò rỉ mao mạch. Trong quá trình thử nghiệm, các nhà điều tra đã thắt chặt các tiêu chí tiếp nhận nhằm đảm bảo những bệnh nhân tham gia đều có chức năng tim bình thường. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã thiết lập các thủ tục để phát hiện và điều trị hội chứng này trong quá trình điều trị.
Nghiên cứu này có 9 trung tâm tham gia, và tập hợp bệnh nhân khắp nơi trên toàn thế giới. Trong đó 2 đồng tác giả đầu tiên là Bác sĩ Naveen Pemmaraju và Marina Konopleva đều thuộc trung tâm Ung thư MD Anderson của Đại học Texas.
Lane chia sẻ: Chúng tôi có thể ăn mừng loại thuốc mới này, thật tuyệt khi nó được chấp thuận. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu thêm nhằm cải thiện kết quả cho bệnh nhân. Và trong số các nghiên cứu đang thực hiện, ông hiện đang dẫn đầu 2 nghiên cứu lâm sàng khác về các liệu pháp nhắm mục tiêu cho ung thư tế bào đuôi gai.
Một thử nghiệm khác về thuốc điều trị ung thư tế bào đuôi gai là Venetoclax, đây là một chất ức chế protein có tên BCL2 (tên khoa học BCL2) giúp điều chỉnh tế bào chết. Và trong nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy ung thư tế bào đuôi gai dễ bị ức chế bởi protein BCL2, ngoài ra một nghiên cứu bên ngoài của venetoclax (được chấp thuận cho bệnh bạch cầu lymphocytic mãn tính) cho thấy đều có tiềm năng ở hai bệnh nhân ung thư tế bào gai.
Thử nghiệm thứ hai dành cho một liệu pháp liên kết với protein CD123 và đưa hóa trị liệu trực tiếp đến các tế bào ung thư.
Hiện tại phòng nghiên cứu của Lane đang nghiên cứu các cách kết hợp hiệu quả thuốc tagraxofusp với các loại thuốc khác. Và các thí nghiệm tiền lâm sàng cho thấy có một nhóm thuốc được gọi là "thuốc hạ huyết áp" đặc biệt đầy hứa hẹn. Trong một thử nghiệm kết hợp thuốc tagraxofusp với một tác nhân tương tự nhằm điều trị hai bệnh ung thư máu khác và sự kết hợp này cuối cùng có thể được thử nghiệm với bệnh nhân ung thư tế bào đuôi gai.
Lane chia sẻ: Đây là loại ung thư khá hiếm gặp, căn bệnh này chỉ được Tổ chức Y tế Thế giới xác định chính thức vào năm 2008. Và sau 10 năm căn FDA đã thông qua loại thuốc điều trị cho căn bệnh này, đây là điều rất đáng khích lệ.