Làm thế nào thuốc có thể giảm thiểu tác dụng phụ của hóa trị liệu
Thực tế cho thấy đa phần bệnh nhân ung thư đều trải hóa trị liệu và họ lo lắng về các tác dụng phụ liên quan có thể gây ra, đặc biệt là buồn nôn và nôn. Và nguyên nhân gây ra những tác động khó chịu này là một thụ thể trong não thường được kích hoạt bởi thụ thể neurokin 1. Vì thế trong quá trình hóa trị, thụ thể này bị kích thích quá mức. Bên cạnh đó các thụ thể tương tự cũng đóng một vai trò trung tâm trong nhiều vấn đề y tế khác chẳng hạn như đau nửa đầu, nhận thức về những cơn đau và ngứa (ngứa nghiêm trọng).
Kể từ khi thụ thể này được phát hiện từ 30 năm trước, thì các nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới đã nỗ lực tìm kiếm ra các chất có thể giúp ức chế các tác dụng phụ này một cách hiệu quả và lâu dài. Tuy nhiên, cho đến nay, việc thành công trong các nghiên cứu này vẫn còn nhiều hạn chế: Và mặc dù đã có nhiều hợp chất cho thấy hoạt động mạnh mẽ trong ống nghiệm, nhưng khi thử nghiệm cho bệnh nhân chỉ có rất ít trong số chúng hoạt động. Vì thế hiện tại vẫn chưa có lý do hay lời giải thích nào rõ ràng về trường hợp này.
Phân tích ba chiều của các cấu trúc giải thích cách chúng hoạt động
Vì thế một nhóm các nhà nghiên cứu tại Khoa Hóa sinh UZH, dẫn đầu bởi Giáo sư Andreas Plückthun, hiện đã tìm cách giải quyết bí ẩn này. Qua đó họ đã kiểm tra cấu trúc ba chiều của thụ thể sẽ như thế nào khi sử dụng hai loại thuốc hiệu quả là Emend (aprepitant) und Akynzeo (netupitant). Từ đó, họ đã so sánh điều này với việc sử dụng một hợp chất ban đầu chỉ hoạt động trong ống nghiệm. Tiến sĩ Jendrik Schöppe, người thực hiện các phân tích cấu trúc giải thích: Khi đó chúng tôi có thể trực tiếp thấy các loại thuốc hiệu quả này đã thay đổi một số bộ phận của thụ thể như thế nào. Bên cạnh đó các hợp chất trước đó cũng cho thấy phù hợp với thụ thể nhưng vẫn có thể nhanh chóng rời khỏi nó.
Giải pháp mới cho các vấn đề y tế khác
Không những thế nghiên cứu này đã giúp các nhà hóa sinh xác định được chính xác cấu trúc hóa học nào của thuốc có thể kết hợp lâu dài với thụ thể và đem lại tác dụng lâu dài. Và kết quả này cung cấp những hiểu biết quan trọng về cách tạo ra các hợp chất mạnh mẽ như vậy trong tương lai, Plückthun nói.
Cho đến nay, đã có vô số các rối loạn khác bị ảnh hưởng bởi thụ thể này (mặc dù các thụ thể khác cũng đóng góp vai trò) chẳng hạn như chứng đau nửa đầu, hen suyễn, rối loạn tiêu hóa, cũng như viêm và trầm cảm, hiện vẫn chưa thể khắc phục bằng những phương pháp điều trị hiệu quả. Vì thế những hiểu biết chi tiết này về cấu trúc thụ thể và cơ chế hiện có mang lại cho nghiên cứu này một bước tiến mới, Plückthun hy vọng.
Hiểu rõ hơn về tác dụng lâu dài
Hiện tại, các nhà nghiên cứu tin rằng những phát hiện của họ có thể mang lại hữu ích trong việc tìm kiếm các hợp chất có thể đem lại hiệu quả trên các thụ thể khác. Và việc so sánh trực tiếp các loại thuốc khác nhau có thể kết hợp cùng với một thụ thể đem đến nhiều bằng chứng quan trọng về những đặc điểm chung trong việc xác định một loại thuốc có thể đem lại thành công lâm sàng và có tác dụng lâu dài. Andreas Plückthun giải thích: Chúng tôi chỉ có thể phát hiện ra điều này bởi vì chúng tôi có thể thấy trực tiếp các cấu trúc này với nhiều chi tiết cao và điều này chỉ trở nên khả thi khi thông qua các phương pháp kỹ thuật protein và tiến hóa mà chúng tôi đã phát triển trong vài năm qua. Và đây được xem là một khoản đầu tư dài hạn đã được đền đáp.