Kim phượng
Kim phượng, Điệp cúng, Điệp ta, Điệp vàng - Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw., thuộc họ Đậu - Fabaceae.
Mô tả của cây Kim phượng:
Kim phượng là dạng cây nhỏ không gai hay ít có gai. Lá có trục dài 10-40cm; lá lông chim 3-10 đôi, có trục dài 2-10cm. Lá chét 6-12 đôi, mọc đối, thuôn-bầu dục, cỡ 10-20x6-10mm; tròn lõm và có mũi nhỏ ở đầu, không cân ở gốc; gân bên cỡ 8 đôi. Cụm hoa thành chùm ở ngọn, dài 20-40cm. Hoa có cuống 3-7cm; lá đài không bằng nhau, cái dưới dạng mũ, bao phủ lên, lớn hơn các lá đài bên; cánh hoa đỏ hay vàng, 4 cái gần bằng nhau, 10-25mm, có móng dài, có phiến rộng 8-20mm, tròn ở đầu và nhăn nheo ở mép, cánh trên nhỏ hơn với móng có rãnh; nhị 10 có chỉ nhị đỏ, 5-6cm; bầu không lông, có cuống; vòi nhuỵ dài 5-6cm. Quả hình ngọn giáo ngược-thuôn; cỡ 7-12x1.5-2cm, dẹp, kéo dài thành mỏ; hạt 8-10, hình trái xoan ngược dẹp, màu nâu.
Sinh thái của cây Kim phượng:
Kim phượng là dạng cây trồng, thích hợp với nhiều loại địa hình vùng đồng bằng và trung du.
Ra hoa, kết quả quanh năm.
Phân bố của cây Kim phượng:
Kim phượng là nguyên sản ở vùng nhiệt đới, được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới trên thế giới.
Ở nước ta, Kim phượng được trồng phổ biến ở các đô thị, khu du lịch từ Bắc vào Nam.
Bộ phận dùng của cây Kim phượng:
Lá, rễ, vỏ, hoa cây Kim phượng - Folium, Radix, Cortex et Flos Caesalpiniae.
Tính vị, tác dụng của cây Kim phượng:
Lá cây Kim phượng có tính xổ và kích thích, cũng có tính chất điều kinh. Rễ chát, se, có độc. Hoa có một hoạt chất đắng, có tác dụng bổ phổi và hạ nhiệt.
Công dụng làm thuốc của cây Kim phượng:
Lá cây Kim phượng thường dùng trị sốt rét nặng và xổ. Dùng hãm uống có thể gây sẩy thai. Vỏ cũng dùng gây sẩy thai. Rễ dùng trị thổ tả, dùng uống trong để lợi kinh. Hoa được dùng hãm uống chữa viêm phế quản, hen suyễn và sốt rét.
Ở Inđônêxia, cũng dùng Kim phượng trị co giật, giun sán, đau dạ dày và ruột, chữa sỏi bàng quang.
Cách dùng của cây Kim phượng:
Lá, vỏ, rễ cây Kim phượng thường dùng sắc hay hãm uống. Hoa dùng hãm uống; hoa khô 20g, nước sôi 500g, đường 70g, trộn đều, lọc uống nhiều lần trong ngày, mỗi lần 1 ly nhỏ.