Kim cang Trung Quốc
Kim cang Trung Quốc, Bạt kháp - Smilax, china L., thuộc họ Kim cang - Smilacaceae.
Mô tả của cây Kim cang Trung Quốc:
Kim cang Trung Quốc là dạng cây dây leo sống nhiều năm, dài 0,7-2m, phân nhánh; thân có gai ngắn, giòn. Lá không có gai, mọc so le, hình trái xoan đến bầu dục thuôn, dài 5-7cm, rộng 2-5cm, nhẵn, đầu có mũi, có 3-5 gân gốc; tua cuốn ngắn, có khi thu lại thành mụn.
Hoa đơn tính khác gốc màu xanh vàng, thường xếp 10 cái thành tán đơn ở nách lá. Quả mọng tròn màu đỏ, to 8-10mm, chứa 3 hạt.
Sinh thái của cây Kim cang Trung Quốc:
Kim cang Trung Quốc mọc ở ven rừng cây bụi, rừng lá rộng thường xanh, sườn đồi, sườn núi, đồi trọc, ở độ cao 500-1000m. Ra hoa tháng 4-5, có quả tháng 9-11.
Phân bố của cây Kim cang Trung Quốc:
Kim cang Trung Quốc phân bố ở Quảng Ninh, Hà Bắc, Hải Dương vào tới Nam bộ. Còn có ở Mianma, Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Thái Lan, Philippin.
Bộ phận dùng của cây Kim cang Trung Quốc:
Thân rễ cây Kim cang Trung Quốc - Rhizoma Smilacis Chinensis, thường gọi là Bạt kháp -菠契.
Thu hái rễ củ quanh năm. Củ thuôn dài 15-16cm, gần hình trụ, cứng đặc, sần sùi, có khi phân nhánh, bên trong màu nhạt hoặc màu đỏ. Ngâm nước vo gạo một đêm, rửa sạch, phơi khô. Khi dùng thái lát mỏng, tẩm rượu hoặc muối, sao qua.
Thành phần hoá học của cây Kim cang Trung Quốc:
Trong cây Kim cang Trung Quốc có smilax-saponin A, B, C.
Tính vị, tác dụng của cây Kim cang Trung Quốc:
Kim cang Trung Quốc có vị ngọt, đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt giải thử, khư phong trừ thấp, giải độc tiêu thũng.
Công dụng làm thuốc của cây Kim cang Trung Quốc:
Cây kim cang Trung Quốc có ngọn non ăn được. Thân rễ dùng chữa lậu, ghẻ lở, nhọt độc, phong thấp, nhức mỏi, đau nhức xương. Ngày dùng 20-30g sắc uống. Ở Ấn Độ, người ta dùng thân rễ chữa thấp khớp mạn tính, giang mai và bệnh ngoài da. Ở Trung Quốc, theo Tân biên Trung y, rễ củ trị loét dạ dày, loét thực quản, loét trực tràng, loét cổ tử cung, loét mũi họng, viêm bụng sinh u, phong thấp đau xương, đái đường (có thể lấy lá tươi sắc uống thay trà), viêm ruột tiêu chảy, kiết lỵ, thận hư đái tháo. Ở Vân Nam (Trung Quốc), thân rễ dùng trị phong thấp đau xương, tứ chi buốt đau, viêm ruột, tiêu chảy, cảm mạo phát nhiệt, ung thư thực đạo, ung thư mũi hầu, ung thư dạ dày, ung thư trực tràng, ngưu bì tiên, bệnh đái đường, rết cắn.
Đơn thuốc của cây Kim cang Trung Quốc:
Chữa phong thấp, tiêu độc: Kim cang 20g, Rễ gấc sao 12g, Thiên niên kiện 12g, Khúc khắc 12g, Ý dĩ 40g, cỏ xước 15g, Núc nác 15g, nước 800ml, sắc còn 300ml, chia 2 lần uống trong ngày.