Khi nào nhịp tim của bạn không bình thường

"Chứng loạn nhịp tim" có nghĩa là nhịp tim của bạn không đều. Và điều này không nhất thiết là tim bạn đập quá nhanh hoặc quá chậm. Mà chỉ là chệch ra khỏi nhịp điệu bình thường mà tim thường hoạt động.

Khi đó bạn có thể cảm thấy như tim mình đập nhanh, tăng nhịp, hoặc đập quá nhanh (mà các bác sĩ gọi là nhịp tim nhanh) hoặc quá chậm (gọi là nhịp tim chậm). Đôi khi bạn có thể không nhận thấy bất cứ điều gì, vì một số rối loạn nhịp tim là "thầm lặng".

Cho đến nay chứng loạn nhịp tim có thể là một trường hợp khẩn cấp, hoặc chúng có thể vô hại. Nếu bạn cảm thấy có điều gì đó bất thường xảy ra với nhịp tim của mình, hãy gọi cấp cứu để các bác sĩ có thể tìm hiểu lý do tại sao điều đó xảy ra và bạn cần phải làm gì với nó.

Nguyên nhân và các loại rối loạn nhịp tim

Bạn có thể bị rối loạn nhịp tim ngay cả khi tim bạn khỏe mạnh. Hoặc nó có thể xảy ra vì:

• Bệnh tim.
• Sự cân bằng sai của chất điện giải (như natri hoặc kali) trong máu của bạn.
• Thay đổi trong cơ tim của bạn.
• Chấn thương do đau tim.
• Quá trình chữa bệnh sau phẫu thuật tim.

Nhiều loại rối loạn nhịp tim bao gồm:

Ngoại tâm thu nhĩ (PAC: Premature atrial contractions).

Đây là những nhịp đập sớm bắt đầu ở các buồng trên của tim, được gọi là tâm nhĩ. Chúng vô hại và thường không cần điều trị.

Ngoại tâm thu thất (PVC: Premature ventricular contractions).

Đây là một trong những rối loạn nhịp tim phổ biến nhất. Chúng là "nhịp tim bị bỏ qua" đôi khi chúng ta đều cảm thấy. Ngoài ra chúng có thể liên quan đến căng thẳng hoặc quá nhiều caffeine hay nicotine. Nhưng đôi khi, PVC có thể được gây ra bởi bệnh tim hoặc mất cân bằng điện giải. Nếu bạn có nhiều PVC, hoặc các triệu chứng liên quan đến chúng, hãy gặp bác sĩ tim mạch (cardiologist).

Rung tâm nhĩ (Atrial fibrillation).

Nhịp tim bất thường phổ biến này làm cho các buồng trên của tim co bóp bất thường.

Nhịp nhanh kịch phát trên thất (PSVT: Paroxysmal supraventricular tachycardia).

Nhịp tim nhanh, thường là nhịp đều đặn, bắt đầu từ phía trên buồng dưới hoặc tâm thất. PSVT thường bắt đầu và kết thúc đột ngột.

Nhịp nhanh qua đường truyền dẫn phụ (Accessory pathway tachycardias).

Bạn có thể xảy ra nhịp tim nhanh vì có thêm một con đường giữa buồng trên và buồng dưới của tim. Nó giống như một một con đường mới xuất hiện trong lộ trình bạn về nhà (cũng như tuyến đường thông thường của bạn), vì vậy ô tô có thể di chuyển nhanh hơn. Khi điều đó xảy ra trong tim bạn, nó có thể gây ra nhịp tim nhanh, hoặc suy tim. Trong đó các xung động điều khiển nhịp tim của bạn di chuyển xung quanh tim rất nhanh, khiến nó đập nhanh bất thường.

Nhịp nhanh vào lại nút nhĩ thất (AVNRT: Atrioventricular Nodal Reentrant Tachycardia).

Đây là một loại nhịp tim nhanh. Nguyên nhân là do có thêm một con đường xuyên qua một phần của trái tim gọi là nút nhĩ thất. Nó có thể gây ra tim đập nhanh, ngất hoặc suy tim. Trong một số trường hợp, bạn có thể ngăn chặn nó đơn giản bằng cách hít vào và thở xuống. Hoặc một số loại thuốc cũng có thể ngăn chặn nhịp tim này.

Nhịp nhanh thất (V-tach: Ventricular tachycardia).

Nhịp tim nhanh bắt đầu từ buồng dưới của tim. Bởi vì tim đang đập quá nhanh, nên nó không thể chứa đầy máu. Đây có thể là một rối loạn nhịp tim nghiêm trọng đặc biệt ở những người mắc bệnh tim và nó có thể liên quan đến các triệu chứng khác.

Rung tâm thất (Ventricular fibrillation).

Điều này xảy ra khi các buồng dưới của tim rung lên và không thể co bóp hoặc bơm máu vào cơ thể. Đây là một cấp cứu y tế phải được điều trị bằng hồi sức tim phổi (CPR: cardiopulmonary resuscitation) và máy khử rung tim càng sớm càng tốt.

Hội chứng QT kéo dài (Long QT syndrome).

Điều này có thể gây ra nguy hiểm tiềm tàng cho rối loạn nhịp tim và dẫn tới đột tử. Hiện tại các bác sĩ có thể điều trị bằng thuốc hoặc thiết bị gọi là máy khử rung tim.

Nhịp tim chậm (Bradyarrhythmias).

Tình trạng này xảy ra có thể là do bệnh trong hệ thống điện tim. Khi điều này xảy ra, bạn có thể cảm thấy như sắp bất tỉnh, hoặc thực sự bất tỉnh. Điều này cũng có thể là từ thuốc. Do đó điều trị cho điều này có thể là một máy điều hòa nhịp tim. 

Nếu bạn gặp những điều này, hãy gọi bác sĩ.

Rối loạn chức năng nút xoang (Sinus node dysfunction).

Nhịp tim chậm này xảy ra là do vấn đề với nút xoang của tim. Vì vậy một số người mắc chứng rối loạn nhịp tim này cần máy tạo nhịp tim.

Bệnh block nhĩ thất (Heart block).

Là tình trạng bị chậm lại hoặc bị gián đoạn của xung điện khi nó di chuyển từ nút xoang của tim đến các buồng dưới của nó. Điều này khiến tim có thể đập không đều và thường xuyên chậm hơn. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn sẽ có thể sử dụng một máy tạo nhịp tim.

Triệu chứng loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim có thể thầm lặng, có nghĩa là bạn không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên bác sĩ có thể tìm thấy nhịp tim không đều trong khi kiểm tra thể chất bằng cách lấy mạch của bạn hoặc thông qua điện tâm đồ (ECG: Electrocardiogram hoặc EKG).

Tuy nhiên nếu bạn xảy ra triệu chứng, chúng có thể bao gồm:

• Đánh trống ngực (một cảm giác của nhịp tim bị bỏ qua, rung hoặc "lật").
• Chóng mặt hoặc cảm thấy xây xẩm.
• Ngất xỉu.
• Khó thở.
• Đau ngực hoặc đau thắt.
• Yếu hoặc mệt mỏi (cảm thấy rất mệt mỏi).

Chẩn đoán rối loạn nhịp tim

Để chẩn đoán rối loạn nhịp tim hoặc tìm ra nguyên nhân của nó, các bác sĩ sử dụng các xét nghiệm bao gồm:

Điện tâm đồ.

Còn được gọi là ECG: Electrocardiogram hoặc EKG, xét nghiệm này ghi lại hoạt động điện của tim bạn. Khi đó bạn đeo miếng dán điện cực nhỏ trên ngực, cánh tay và chân để làm xét nghiệm nhanh, chúng không đau và bạn thực hiện tại phòng mạch của bác sĩ.

Holter điện tâm đồ (Holter monitor).

Đây là EKG di động mà bạn sẽ sử dụng trong 1 đến 2 ngày. Khi có các điện cực được dán vào da của bạn. Nó không đau và bạn có thể làm mọi thứ trừ tắm trong khi đeo các điện cực.

Máy theo dõi tim (Event monitor).

Nếu các triệu chứng của bạn không xảy ra thường xuyên, bác sĩ có thể đề nghị bạn đeo một trong những thiết bị này, thường là trong khoảng một tháng. Đây là một thiết bị mà khi bạn nhấn nút, chúng sẽ ghi lại và lưu trữ hoạt động điện của tim trong vài phút. Mỗi khi bạn nhận thấy các triệu chứng, bạn nên cố gắng đọc trên màn hình. Và bác sĩ sẽ giải thích kết quả.

Kiểm tra gắng sức (Stress test).

Hiện có nhiều loại kiểm tra gắng sức khác nhau. Mục tiêu là kiểm tra mức độ gắng sức của tim bạn trước khi gặp vấn đề về nhịp tim hoặc không nhận đủ lưu lượng máu đến tim. Hiện tại loại kiểm tra gắng sức phổ biến nhất, là bạn sẽ đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe đạp đứng yên ở mức độ khó tăng dần trong khi bạn được thực hiện EKG (điện tâm đồ), theo dõi nhịp tim và huyết áp.

Siêu âm tim (Echocardiogram).

Xét nghiệm này sử dụng siêu âm để đánh giá cơ tim và van tim.

Đặt ống thông tim hay còn gọi là thông tim (Cardiac catheterization).

Bác sĩ sẽ chèn một ống dài, mỏng, được gọi là ống thông, vào mạch máu ở cánh tay hoặc chân của bạn. Cô ấy sẽ hướng dẫn nó đến trái tim của bạn với sự giúp đỡ từ một máy X-quang đặc biệt. Sau đó, cô ấy sẽ tiêm thuốc nhuộm thông qua ống thông để thu lại các hình ảnh Xquang của các van của tim bạn, vành động mạch, và các buồng.

Nghiên cứu điện sinh lý tim thâm nhập (Electrophysiology study).

Thử nghiệm này ghi lại các hoạt động điện và quá trình của tim bạn. Nó có thể giúp tìm ra những gì gây ra vấn đề về nhịp tim và tìm ra cách điều trị tốt nhất cho bạn. Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ tái tạo một cách an toàn cho nhịp tim bất thường của bạn và sau đó có thể cung cấp cho bạn các loại thuốc khác nhau để xem loại thuốc nào kiểm soát tốt nhất hoặc để xem quy trình hay thiết bị nào bạn cần điều trị.

Nghiệm pháp bàn nghiêng (Head-up tilt table test).

Các bác sĩ sẽ sử dụng thử nghiệm này để tìm hiểu những gì gây ra ngất xỉu. Chúng giúp đo sự khác biệt về nhịp tim và huyết áp khi bạn đứng lên hoặc nằm xuống. Ngoài ra bạn sẽ được thực hiện kiểm tra này trong phòng thí nghiệm. Khi đó bạn sẽ nằm trên cáng, nghiêng ở các góc khác nhau trong khi bạn đang đo EKG (điện tâm đồ) và các chuyên gia đang kiểm tra huyết áp cũng như mức oxy của bạn. Điều này cho thấy nếu các triệu chứng bất tỉnh là do hệ thống điện, hệ thống thần kinh hoặc hệ thống mạch máu.

Điều trị rối loạn nhịp tim

Máy sốc điện là gì?

Nếu thuốc không thể kiểm soát nhịp tim trong thời gian dài (chẳng hạn như rung tâm nhĩ), bạn có thể cần điều trị tim mạch. Đối với điều này, các bác sĩ sẽ gây mê cho bạn trong thời gian ngắn, sau đó sốc điện tại thành ngực của bạn để cho phép nhịp tim bắt đầu bình thường bắt đầu.

Máy tạo nhịp tim là gì?

Thiết bị này gửi các xung điện nhỏ đến cơ tim để giữ nhịp tim an toàn. Thông thường máy tạo nhịp tim có một máy phát xung (chứa pin và một máy tính nhỏ) và dây dẫn gửi xung từ máy phát đến cơ tim.

Máy khử rung tim cấy ghép (ICD: Implantable Cardioverter Defibrillator) là gì?

Các bác sĩ chủ yếu sử dụng ICD để điều trị nhịp nhanh thất và rung tâm thất, đây là hai loại nhịp tim đe dọa đến tính mạng.

Thông thường các ICD liên tục theo dõi nhịp tim. Khi phát hiện nhịp tim rất nhanh, bất thường, nó sẽ gây sốc điện cho cơ tim khiến tim đập lại theo nhịp bình thường. Hiện có một số biện pháp mà ICD có thể được sử dụng để khôi phục nhịp tim bình thường. Chúng bao gồm:

• Tạo nhịp vượt tần số cắt nhịp nhanh (ATP: Anti-tachycardia pacing). Khi tim đập quá nhanh, bạn nhận được một loạt các xung điện nhỏ đến cơ tim để khôi phục nhịp tim và sau đó nhịp tim trở lại bình thường.
• Sốc điện chuyển nhịp (Cardioversion). Bạn có thể được sốc năng lượng thấp cùng lúc với nhịp tim để khôi phục nhịp tim bình thường.
• Khử rung tim (Defibrillation). Khi tim đập nhanh một cách nguy hiểm hoặc không đều, cơ tim sẽ được sốc năng lượng cao hơn để khôi phục lại nhịp điệu bình thường.
• Tạo nhịp vượt tần số cắt nhịp chậm (Anti-bradycardia pacing). Nhiều ICD (Máy khử rung tim cấy ghép) cung cấp nhịp độ dự phòng để duy trì nhịp tim nếu nó quá chậm.

Triệt đốt rung nhĩ qua đường ống thông (Catheter Ablation) là gì?

Bạn có thể nghĩ về thủ tục này giống như quay lại để khắc phục sự cố về điện trong tim.

Khi đó bác sĩ sẽ chèn ống thông qua chân. Trong đó ống thông cung cấp năng lượng điện tần số cao đến một khu vực nhỏ bên trong tim gây ra nhịp tim bất thường. Năng lượng này "ngắt kết nối" quá trình của nhịp điệu bất thường.

Sau đó các bác sĩ sử dụng cắt bỏ để điều trị hầu hết các nhịp nhanh kịch phát trên thất (PSVT: Paroxysmal supraventricular tachycardia), cuồng động nhĩ, rung tâm nhĩ, một số nhịp nhanh nhĩ và tâm thất. Tuy nhiên một số trường hợp cũng cần các thủ tục khác.

Phẫu thuật tim cho chứng loạn nhịp tim

Phẫu thuật Maze là một loại phẫu thuật được sử dụng để điều chỉnh rung nhĩ. Trong thủ tục này, bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo ra một loạt, hoặc những đường rạch xung quanh các vết cắt ở buồng trên của tim. Mục đích là để giữ cho các xung điện của tim chỉ trên một số quá trình nhất định. Bên cạnh đó một số trường hợp có thể cần một máy điều hòa nhịp tim sau đó.