Khám phá cách các mạch máu bảo vệ não trong quá trình viêm
Các nhà nghiên cứu từ Đại học British Columbia đã phát hiện ra cách các mạch máu bảo vệ não trong quá trình viêm, một phát hiện có thể dẫn đến việc tìm ra các phương pháp điều trị mới cho các bệnh thoái hóa thần kinh như đột quỵ, động kinh và bệnh đa xơ cứng.
Trong một nghiên cứu được công bố hôm nay trên Báo tháng của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, các nhà nghiên cứu mô tả làm thế nào podocalyxin, một loại protein trong mạch máu, đóng vai trò chính trong việc ngăn chặn các thành phần máu có hại xâm nhập vào não trong quá trình viêm để chống lại nhiễm trùng hoặc chấn thương.
Phát hiện này đánh dấu lần đầu tiên các nhà khoa học hiểu chức năng của podocalyxin trong màng tế bào máu não, màng ngăn cách não bộ với máu lưu thông trong phần còn lại của cơ thể và đó là điều cần thiết để duy trì chức năng não khỏe mạnh. Sự phá vỡ rào cản này là phổ biến trong các bệnh thoái hóa thần kinh và góp phần gây ra các triệu chứng bệnh.
"Những phát hiện này cực kỳ thú vị", Jessica Cait, tác giả chính của nghiên cứu và là sinh viên nghiên cứu sau đại học tại Trung tâm nghiên cứu y sinh tại UBC cho biết. "Lần đầu tiên, chúng tôi đã có thể chỉ ra rằng protein này rất quan trọng đối với tính toàn vẹn của hàng rào máu não."
Hàng rào máu não (BBB:Blood–brain barrier) là một màn sinh học. Chúng có hai chức năng cơ bản: Cung cấp các chất dinh dưỡng (sinh học) để nuôi tế bào não và ngăn cản các chất có hại cho tế bào não.
Để tiến hành nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một phân tích về tác động của việc mất podocalyxin trong các tế bào nội mô của con người, cũng như trong các mô hình chuột bị viêm. Họ đã có thể chỉ ra rằng các tế bào nội mô, cung cấp ống bên trong của các mạch máu, đòi hỏi podocalyxin để củng cố các mạch máu. Protein giúp tạo ra các liên kết chặt chẽ giữa các tế bào để các thành phần máu có khả năng gây hại hoặc độc tố vi khuẩn và vi rút không thể thấm vào mô não trong thời gian bị viêm.
Tế bào nội mô (endothelial cells) là loại tế bào chính của lớp trong mạch máu. Chúng có nhiều chức năng quan trọng trong sức khỏe và bệnh tật. Trong hầu hết các trường hợp, lớp nội mô là nơi tiếp xúc giữa mô và các thành phần có trong máu. Do vậy, nó điều hòa dòng phân tử và tế bào vào mô một cách có chọn lọc.
"Cho đến nay, chức năng của protein này là một bí ẩn", Tiến sĩ Michael Hughes, đồng tác giả chính và là cộng tác viên nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu y sinh cho biết. "Không ai nghĩ sẽ xem nó là thứ gì đó kiểm soát hàng rào máu não."
Các nhà nghiên cứu hy vọng phát hiện của họ sẽ dẫn đến sự phát triển của các loại thuốc và phương pháp điều trị mới để ngăn chặn sự phá vỡ hàng rào máu não. Họ cũng đã bắt đầu thử dùng podocalyxin để kiểm soát việc mở hàng rào máu não.
Tiến sĩ Kelly McNagny, tác giả cao cấp của nghiên cứu và là Giáo sư tại khoa di truyền y học của UBC và Trường Kỹ thuật Y sinh học cho biết: "Một trở ngại đáng kể trong việc điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh tại thời điểm này là hầu hết các loại thuốc không thể vượt qua hàng rào máu não. Nhưng nếu chúng ta có thể mở hàng rào máu não, điều đó cho phép chúng ta điều trị trực tiếp đến mô não."