Khái niệm cơ bản về sỏi amidan
Nếu ai đó hỏi bạn rằng sỏi có thể hình thành ở đâu trong cơ thể, câu trả lời chắc chắn là thận. Tuy nhiên, thận không phải là nơi duy nhất. Đôi khi sỏi có thể xuất hiện tại các amidan và gây ra đau đớn ở một số trường hợp khi sỏi phát triển.
Amidan là gì?
Amidan là các cấu trúc giống như tuyến ở phía sau cổ họng và được hình thành từ mô có chứa tế bào lympho - giúp ngăn ngừa và chống nhiễm trùng. Hiện nay, mọi người đều tin rằng amidan đóng vai trò trong hệ thống miễn dịch và có chức năng bảo vệ giúp gia tăng khả năng kháng lại các các virus, vi khuẩn gây bệnh đi qua cổ họng.
Hầu hết các chuyên gia y tế đều nhận thấy amidan thường không thực hiện tốt công việc của nó. Trong nhiều trường hợp, nó trở thành một trở ngại hơn là một sự giúp đỡ. Bằng chứng cho thấy những người đã cắt amidan không có khả năng bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus hơn những người có amidan chưa cắt.
Nguyên nhân gì gây ra sỏi amidan
Amidan có rất nhiều ngóc ngách, nơi vi khuẩn và các vật liệu khác, bao gồm cả tế bào chết và chất nhầy, có thể bị mắc kẹt. Khi điều này xảy ra, các mảnh vỡ có thể tập trung lại ở dạng trắng xuất hiện trong túi.
Sau đó sỏi Amidan được hình thành khi các mảnh vỡ này bị mắc kẹt và cứng lại, hoặc vôi hóa. Điều này thường xảy ra thường xuyên nhất ở những người bị viêm amidan mãn tính hoặc bị tái phát viêm amidan.
Bên cạnh đó nhiều trường hợp có sỏi nhỏ phát triển trong amidan, thì rất hiếm khi xuất hiện sỏi amidan lớn và rắn chắc.
Các triệu chứng của sỏi amidan
Hiện sỏi amidan nhỏ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Ngay cả khi chúng phát triển, thì một số sỏi amidan chỉ được phát hiện tình cờ trên X-quang hoặc CT. Tuy nhiên, ở một số sỏi amidan lớn hơn có thể có xảy ra các triệu chứng như:
Hôi miệng
Một trong những triệu chứng chính của sỏi amidan là hôi miệng, thường đi kèm với viêm amidan. Trong một nghiên cứu trên bệnh nhân bị viêm amidan mãn tính, các chuyên gia đã sử dụng một xét nghiệm đặc biệt nhằm kiểm tra xem liệu các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi có chứa trong hơi thở của những bệnh nhân này hay không. Sự hiện diện của các hợp chất có mùi hôi này được xem là bằng chứng xác thực gây ra hôi miệng. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng 75% những người có nồng độ cao của các hợp chất này cũng có sỏi amidan. Hiện tại các chuyên gia khác đã đề xuất rằng sỏi amidan nên được xem xét khi nguyên nhân gây hôi miệng đang được đề cập.
Đau họng
Khi sỏi amidan và viêm amidan xảy ra cùng nhau, có thể rất khó xác định liệu cơn đau trong cổ họng là do nhiễm trùng hay là sỏi amidan. Tuy nhiên, sự hiện diện của sỏi amidan có thể khiến bệnh nhân cảm thấy đau đớn hoặc khó chịu ở vị trí có sỏi.
Xuất hiện các chấm trắng trong họng
Một số sỏi amidan có thể nhìn thấy ở phía sau cổ họng bằng những chấm màu trắng và rắn. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng như vậy. Thường thì chúng được giấu trong các nếp gấp của amidan và chỉ có thể được phát hiện với sự trợ giúp của các kỹ thuật chẩn đoán y tế như CT hoặc chụp cộng hưởng từ.
Khó nuốt
Tùy thuộc vào vị trí hoặc kích thước của sỏi amidan, việc nuốt thức ăn hoặc chất lỏng có thể gây khó khăn hoặc đau đớn.
Đau tai
Sỏi amidan có thể phát triển bất cứ nơi nào trong amidan. Bởi các dây thần kinh kết nối với nhau. Vì thế, chúng có thể khiến người bệnh cảm thấy đau ở tai, mặc dù sỏi không tiếp xúc với tai.
Viêm amidan
Khi các chấm trắng tích tụ và cứng lại, dẫn đến hình thành sỏi amidan, viêm do nhiễm trùng (nếu có) và sỏi amidan có thể khiến amidan sưng lên hoặc trở nên to hơn.
Sỏi amidan được điều trị như thế nào?
Cho đến nay để điều trị căn bệnh này bác sĩ thường phụ thuộc vào kích thước của sỏi amidan và khả năng gây khó chịu hoặc tổn thương của nó gây ra. Các lựa chọn điều trị bao gồm:
Không điều trị.
Nhiều sỏi amidan, đặc biệt là những người không có triệu chứng, không cần điều trị đặc biệt.
Loại bỏ tại nhà.
Một số trường hợp loại bỏ sỏi amidan tại nhà bằng cách sử dụng tâm bông hoặc miếng gạc.
Nước muối súc miệng.
Súc miệng bằng nước muối có thể giúp giảm bớt sự khó chịu của viêm amidan, thường đi kèm với sỏi amidan.
Kháng sinh.
Hiện tại nhiều loại kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị sỏi amidan. Mặc dù các loại thuốc này có thể hữu ích cho một số trường hợp, nhưng họ không thể khắc phục các vấn đề cơ bản gây ra amidan. Ngoài ra, kháng sinh có thể có tác dụng phụ.
Phẫu thuật cắt bỏ.
Khi sỏi amidan quá lớn và có triệu chứng, khi đó bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân nên phẫu thuật để loại bỏ chúng. Trong một số trường hợp nhất định, bác sĩ sẽ có thể thực hiện thủ thuật này tương đối đơn giản bằng cách sử dụng gây tê cục bộ. Sau đó, bệnh nhân sẽ không cần gây mê toàn thân.
Sỏi amidan có thể được ngăn chặn?
Hiện nay, sỏi amidan thường xảy ra phổ biến hơn ở những người bị viêm amidan mãn tính, và cách duy nhất để ngăn chặn chúng là phẫu thuật cắt bỏ amidan. Thủ tục này, được gọi là phẫu thuật cắt amidan, giúp loại bỏ hoàn toàn các mô của amidan, do đó ngăn ngừa khả năng hình thành amidan.
Không giống như phẫu thuật sỏi amidan, phẫu thuật amidan thường được thực hiện bằng gây mê toàn thân. Vì vậy bệnh nhân trải sẽ gặp khó khăn khi nuốt và đau họng ít nhất vài ngày sau khi phẫu thuật.