Hồng bì
Hồng bì, Hoàng bì, Quất hồng bì, Nhâm - Clausena lansium (Lour.) Skeels, thuộc họ Cam -Rutaceae.
Mô tả của cây Hồng bì:
Hồng bì là dạng cây nhỡ cao 3-4 (-12)m, thường xanh. Cành non hơi ráp, sau sần sùi vì có nhiều tuyến. Lá kép mọc so le, gồm 5-13 lá chét hình trái xoan, lá chét cuối hình trứng, đầu nhọn, gốc hơi lệch, mép nguyên hay hơi khía tai bèo, có nhiều điểm tuyến chứa dầu. Hoa trắng mọc thành chuỳ thưa ở ngọn. Quả hình cầu, màu vàng, có 1-2 ô, chứa một hạt to.
Sinh thái của cây Hồng bì:
Hồng bì mọc rải rác trong rừng. Cũng được trồng lấy quả. Ra hoa tháng 4-5, có quả tháng 6-8.
Phân bố của cây Hồng bì:
Hồng bì phân bố ở Quảng Ninh, Phú Thọ, Hoà Bình, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Ninh Bình.
Còn có ở Ấn Độ, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Singapore, Inđônêxia, Ôxtrâylia.
Bộ phận dùng của cây Hồng bì:
Rễ, lá, quả và hạt cây Hồng bì - Radix, Folium, Fructus et Semen Clausenae Lansii.
Thu hái rễ, lá quanh năm, tốt nhất là vào mùa thu; thu hái quả cả vỏ khi quả chín, hoặc dùng hạt và phơi khô.
Tính vị, tác dụng của cây Hồng bì:
Lá cây Hồng bì có vị đắng và cay, tính bình; có tác dụng hạ nhiệt, làm long đờm. Rễ và hạt có vị đắng và cay, tính hơi ấm; có tác dụng giảm đau, lợi tiêu hoá, tiêu phù. Quả có vị ngọt và chua, tính hơi ấm; có tác dụng làm long đờm, kích thích tiêu hoá và ngừng nôn mửa.
Công dụng làm thuốc của cây Hồng bì:
- Lá cây Hồng bì dùng trị:
1. Cảm mạo, nhiễm lạnh và sốt;
2. Viêm não-màng não truyền nhiễm;
3. Sốt rét.
- Rễ và hạt cây Hồng bì dùng trị:
1. Đau dạ dày, đau thượng vị, đau thoát vị, đau bụng kinh;
2. Thấp khớp đau nhức xương.
- Quả cây Hồng bì dùng trị:
1. Tiêu hoá kém;
2. Ho nhiều.
Nhân dân còn dùng lá cây Hồng bì nấu nước gội đầu cho sạch gàu, trơn tóc và nấu nước xông chữa thấp khớp.
Đơn thuốc của cây Hồng bì:
1. Chữa cảm mạo, sốt ho và sốt rét: Dùng lá Hồng bì 15-30g sắc uống.
2. Chữa đau dạ dày, đau bụng do co thắt: Dùng hạt Hồng bì phơi khô tán nhỏ, uống mỗi lần 6-10g (có thể 12-20g); ngày uống 2-3 lần.
3. Chữa đau tức dưới tim và giun đũa chòi lên: Dùng quả Hồng bì nhai cả vô, nuốt ăn.
4. Chữa ho cảm, ho gió: Dùng quả Hồng bì bổ đôi hấp với đường, hoặc dùng 40g rễ sắc nước uống.