Gãy Xương

Gãy xương là gì?

Gãy xương là tình trạng xương bị gãy. Tình trạng trên gồm có bốn loại chính: Di lệch, không di lệch, hở và kín.

Gãy xương di lệch và không di lệch liên quan đến kiểu xương vỡ. Trong gãy xương di lệch, xương tách ra thành hai hay nhiều phần và bị lệch làm cho hai đầu xương chỗ gãy không dính vào nhau. Trong gãy xương không di lệch, xương chỉ nứt một phần hoặc nứt hết theo chiều ngang, nhưng không chuyển và có thể duy trì liên kết giữa hai đầu xương gãy.

Gãy xương kín là tình trạng xương gãy nhưng không có vết thủng hay vết thương hở ra trên da. Ngược lại, gãy xương hở là tình trạng xương xuyên qua da, sau đó chỗ xương lồi có thể rút lại vào trong vết thương và không thể nhìn thấy qua da. Gãy xương hở có nguy cơ gây nhiễm trùng xương ở trong sâu.

Có rất nhiều loại gãy xương, một số loại phổ biến bao gồm:

- Gãy bong: Một cơ hoặc dây chằng kéo xương lên, làm gãy nó.

- Gãy vụn: Xương vỡ thành nhiều mảnh.

- Gãy ép (gãy lún): Thường xảy ra trong các xương xốp ở cột sống, ví dụ như phần trước của một đốt sống có thể sụp do loãng xương.

- Gãy trật: Khớp bị trật và một trong những xương của khớp bị gãy.

- Gãy cành tươi xương: Gãy một phần ở bên xương, nhưng không vỡ hoàn toàn vì phần còn lại có thể uốn cong. Loại này phổ biến hơn ở trẻ em, vì xương mềm và đàn hồi hơn.

- Nứt xương: Gãy một phần xương. Loại gãy xương này thường khó phát hiện (phải dùng X-quang).

- Gãy va chạm: Khi xương gãy, một mảnh xương lạc chỗ khác.

- Gãy dọc: Xương gãy dọc theo chiều dài xương.

- Gãy xiên: Xương gãy theo đường chéo trục dọc.

- Gãy xương bệnh lý:

Khi một bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe làm suy yếu xương, dẫn đến gãy xương (gãy xương do bệnh/tình trạng làm suy yếu xương).

- Gãy xoắn: Xương gãy mà có ít nhất một phần bị xoắn.

- Gãy do mệt mỏi: Phổ biến ở các vận động viên hơn. Xương gãy do các căng thẳng và sức căng lặp đi lặp lại.

- Gãy Torus (gãy bánh bơ): Xương biến dạng nhưng không vỡ, phổ biến ở trẻ em.

- Gãy ngang:

Xương gãy theo chiều ngang.

Nguyên nhân gây ra gãy xương là gì?

Sau đây là một số nguyên nhân thường thấy ở tình trạng gãy xương bao gồm:

- Chấn thương:

Té ngã, tai nạn xe cộ hoặc cản banh có thể dẫn đến gãy xương.

- Loãng xương:

Rối loạn làm suy yếu và gây dễ vỡ xương.

- Hoạt động quá nhiều:

Chuyển động lặp đi lặp lại có thể làm mệt cơ bắp và tăng tác dụng lực lên xương, điều này có thể dẫn đến gãy xương. Gãy xương do mệt mỏi căng thẳng phổ biến ở các vận động viên.

Ngoài các nguyên nhân đã nêu trên thì các yếu tố nguy cơ sau đây có thể làm tăng khả năng bị gãy xương bao gồm:

Nguy cơ gãy xương phụ thuộc một phần vào độ tuổi. Bệnh rất phổ biến trẻ nhỏ, mặc dù gãy xương ở lứa tuổi này nói chung ít phức tạp hơn so với ở người lớn. Đối với người lớn tuổi, xương trở nên giòn và dễ bị gãy xương do té ngã.

Triệu chứng thường thấy ở gãy xương là gì? 

Sau đây là các triệu chứng thường gặp của gãy xương bao gồm:

- Sưng và đau xung quanh vùng chấn thương.

- Bầm tím.

- Biến dạng cánh tay hoặc chân.

- Đau ở vùng bị thương, đau tăng lên khi di chuyển vùng này hoặc có áp lực đè lên.

- Mất chức năng vùng bị thương.

- Trong gãy xương hở, xương nhô ra khỏi da.

Điều trị gãy xương

Hiện nay, bác sĩ thường điều trị tình trạng trên theo một nguyên tắc cơ bản là những mảnh xương vỡ được đưa trở về đúng vị trí và ngăn di lệch ra khỏi chỗ cho đến khi lành.

Các phần xương mới hình thành xung quanh phần bị gãy và làm lành vết thương.

Tuy nhiên, phẫu thuật đôi khi cũng cần thiết để điều trị gãy xương. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chỗ gãy, gãy “hở” hay “kín” và xương nào gãy. Sau đây là phương pháp để điều trị gãy xương mà các bác sĩ thường sử dụng, bao gồm:

- Băng bột cố định:

Bột thạch cao hoặc sợi thủy tinh đúc là loại phổ biến nhất trong điều trị gãy xương vì hầu hết các xương vỡ có thể tự lành một khi chúng đã thay đổi vị trí. Một khuôn bột dùng để giữ cho các đầu gãy ở vị trí thích hợp trong khi vết nứt tự lành.

- Nẹp cố định:

Các khuôn bột hoặc nẹp sẽ hạn chế hoặc “kiểm soát” chuyển động của khớp gần đó. Cách điều trị này khá tốt cho một số loại gãy xương nhưng không phải tất cả.

- Kéo liên tục:

Lực kéo thường dùng để sắp xếp lại một hay nhiều xương bằng lực nhẹ, liên tục và ổn định.

- Cố định ngoài:

Trong loại phẫu thuật này, bác sĩ thường đặt đinh kim loại hoặc ốc vít vào phía trên và dưới xương gãy ở. Các đinh hoặc ốc vít kết dính với một thanh kim loại bên ngoài da để giữ các xương ở vị trí thích hợp trong khi chúng tự lành.Trong trường hợp xuất hiện tổn thương nặng ở da và mô mềm xung quanh chỗ gãy, bác sĩ sẽ dùng một vật cố định bên ngoài cho đến khi người bệnh có thể phẫu thuật được.

- Mổ hở và cố định trong:

Trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ tái định các mảnh xương về vị trí bình thường và sau đó giữ chúng với các ốc vít đặc biệt hoặc các tấm kim loại ở bề mặt ngoài xương. Bác sĩ cũng có thể sắp xếp lại các mảnh vỡ bằng cách đặt một thanh kim loại vào khoang tủy ở trung tâm xương.