Gãy Xương Mác

Gãy xương mác là bệnh gì?

Xương mác là vị trí giúp ổn định, hỗ trợ cẳng chân, mắt cá và các cơ chân. Xương mác chạy song song với xương chày, gắn vào khớp mắt cá chân và khớp gối.

Xương mác chỉ chiếm 17% trọng lượng cơ thể. Vì thế gãy xương mác chỉ xảy ra khi có áp lực lớn tác động vào xương nhiều hơn sức tải của nó.

Nguyên nhân gây ra gãy xương mác là gì?

Hiện tại những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này là:

• Va chạm mạnh: Thường xảy ra do tai nạn xe máy hoặc ô tô và có thể dẫn đến gãy xương rất nghiêm trọng.
• Té ngã, đặc biệt là ở độ cao rất lớn và bề mặt cứng: Vận động viên và người cao tuổi thường bị chấn thương với lý do này nhất.
• Các vận động xoắn, chẳng hạn như xoay vòng: Các môn thể thao như trượt ván, trượt tuyết là nguyên nhân phổ biến gây ra gãy xương mác.
• Một số bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến gãy xương mác, bao gồm các bệnh xương như viêm xương khớp.

Ngoài ra, có một số nghiên cứu phát hiện ra yếu tố nguy cơ lớn nhất gây gãy xương mác là khối lượng xương thấp. Khối lượng xương thấp làm giảm khả năng chịu lực hoặc chấn thương ở xương mác.

Sau đây là các yếu tố làm giảm khối lượng và gia tăng nguy cơ bị gãy xương, bao gồm:

• Hút thuốc lá.
• Phụ nữ mãn kinh.
• Cao tuổi.

Bên cạnh đó, một số yếu tố khác cũng có thể dẫn đến gãy xương bao gồm:

• Chơi thể thao có va chạm, chẳng hạn như bóng đá và bóng bầu dục.
• Chơi các môn thể thao thường xuyên thay đổi hướng, chẳng hạn như trượt ván.

Những triệu chứng của gãy xương mác là gì?

Cho đến nay, ngoài đau và sưng tấy, các triệu chứng khác của gãy xương mác bao gồm:

• Dị dạng ở phần dưới chân.
• Đau và bầm tím.
• Đau nặng hơn khi có áp lực tác động lên chân.
• Ngứa ran hoặc tê, thường xảy ra nếu có tổn thương thần kinh.

Đau các khớp khác và xương có liên quan, chẳng hạn như xương chày cũng sẽ có các triệu chứng bất thường.

Những kỹ thuật y tế dùng để chẩn đoán gãy xương mác là gì?

Một số phương pháp chẩn đoán bao gồm:

• Khám lâm sàng:

  Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng và tìm kiếm bất kỳ dị dạng đáng chú ý nào.

• X-quang:

  Giúp bác sĩ xem vết nứt và đánh giá xương đã bị lệch khỏi vị trí hay chưa.

• Hình ảnh cộng hưởng từ (MRI):

  Phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết của xương và các mô mềm.

Xạ hình xương, chụp cắt lớp vi tính (CT) và các xét nghiệm khác có thể được yêu cầu để chẩn đoán chính xác hơn và đánh giá mức độ nghiêm trọng của gãy xương mác.

Những phương pháp điều trị gãy xương mác là gì?

Hiện nay, các phương pháp điều trị gãy xương mác có thể khác nhau và tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của gãy xương. Sau đây là một số trường hợp thường gặp ở gãy xương mác như:

Gãy xương hở (gãy xương phức tạp)

Trong gãy xương hở hoặc là xương xuyên qua da, người bị thương có thể nhìn thấy xương hoặc một vết thương sâu lộ xương qua da.

Gãy xương hở thường là do chấn thương rất mạnh, chẳng hạn như té ngã hay va chạm xe.

Thông thường các bác sĩ sẽ điều trị gãy xương hở ngay lập tức và tìm các chấn thương khác. Kháng sinh sẽ được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm trùng. Ngoài ra, bệnh nhân cũng được tiêm một mũi uốn ván nếu cần.

Không những thế vết thương sẽ được sát trùng kỹ lưỡng, kiểm tra, cố định xương. Bác sĩ cũng có thể tiến hành phẫu thuật và cố định xương gãy bên trong với tấm kim loại và ốc vít. Tuy nhiên nếu xương không kết hợp được, bệnh nhân sẽ được ghép xương để thúc đẩy quá trình lành bệnh.

Gãy xương kín (gãy đơn giản)

Trong gãy xương kín, xương bị gãy nhưng da vẫn còn nguyên vẹn

Mục tiêu điều trị ở tình trạng này là đưa xương trở lại đúng vị trí, kiểm soát cơn đau, chờ thời gian xương gãy tự lành, ngăn ngừa các biến chứng và phục hồi chức năng bình thường. Việc điều trị bắt đầu với nâng chân cao. Bệnh nhân cũng có thể sử dụng nước đá để làm giảm đau và  sưng.

Tuy nhiên, nếu không phẫu thuật, người bị thương cần sử dụng nạng để di chuyển hoặc mang nẹp đeo, bó bột hoặc bốt đi bộ khi đang lành vết thương. Một khi xương đã lành, bệnh nhân có thể kéo căng và tăng cường các khớp bị yếu với sự trợ giúp của nhà trị liệu vật lý.

Hiện giờ, có hai loại phẫu thuật chính nếu bệnh nhân cần:

• Nắn xương kín bao gồm sắp xếp xương trở lại vị trí ban đầu mà không cần phải rạch da ở chỗ gãy.
• Nắn xương hở và sắp xếp cố định xương bị gãy về vị trí ban đầu bằng cách sử dụng tấm kim loại, đinh vít và thanh nẹp.
• Mắt cá chân sẽ được bó bột hoặc mang bốt đi bộ cho đến khi lành bệnh hoàn toàn.

Những thói quen sinh hoạt giúp bệnh nhân hạn chế tiến triển của gãy xương mác:

Thời gian phục hồi xương phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Mức độ nghiêm trọng của thương tích và các thương tích khác.
• Tuổi tác.
• Mức độ tuân theo chỉ định của bác sĩ.
• Phẫu thuật.
• Thời gian tiến hành vật lý trị liệu.
• Các tình trạng khác.
• Trong thời gian phục hồi, bác sĩ sẽ lên kế hoạch theo dõi X-quang để đảm bảo xương được chữa lành đúng cách.

Các mẹo tại nhà:

• Nằm nghỉ và nâng chân bó bột lên cao.
• Sử dụng nạng để tránh làm tổn thương chỗ gãy.
• Có chế độ ăn nhiều chất dinh dưỡng như vitamin D, canxi và kẽm để phục hồi xương.
• Cung cấp đủ lượng calo và protein cho cơ thể.
• Uống thuốc giảm đau và chống viêm nếu cần thiết để giảm đau và sưng tấy.

Với những chấn thương không quá nặng, xương mác thường bị gãy kín và được điều trị bảo tồn bằng cách bó bột cẳng chân. Gãy xương mác không gây biến dạng chân nhiều do còn xương chày to hơn làm nhiệm vụ chống chịu lực. Để xương có thể lành tốt, bệnh nhân nên tuân thủ lời khuyên của bác sĩ. Tránh vận động nặng hay bỏ bột trước thời gian quy định, bổ sung nhiều canxi và vitamin D để xương lành tốt, vận động thể lực trong giới hạn cho phép cũng là cách thúc đẩy quá trình lành xương nhanh và làm xương chắc khỏe hơn.