Gãy Xương Chân

Gãy xương chân là gì?

Gãy chân là tình trạng xuất hiện vết nứt hoặc gãy một trong những xương ở chân. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm té ngã, tai nạn giao thông và chấn thương trong thể thao.

Vì thế, việc điều trị một trường hợp gãy xương ở chân phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của thương tổn. Tuy nhiên nếu một trường hợp gãy chân nặng có thể cần phẫu thuật để cấy thiết bị hỗ trợ vào xương bị gãy nhằm duy trì sự liên kết các đoạn xương trong quá trình hồi phục. Một số trường hợp khác có thể được điều trị bằng việc cố định xương với một khuôn đúc bằng bột hoặc nẹp.

Nguyên nhân gây ra gãy xương chân là gì?

Hiện nay, có rất nhiều nguyên nhân gây ra gãy chân, bao gồm:

- Té ngã:

Đôi lúc chỉ cần một va chạm hay té ngã đơn giản nhưng có thể gây gãy xương ở một hoặc cả hai cẳng chân. Tuy nhiên, xương đùi hiếm có khả năng bị gãy mà không do một chấn thương nghiêm trọng.

- Tai nạn giao thông:

Cả ba xương ở chân đều có thể gãy trong một tai nạn giao thông. Gãy xương xảy ra khi đầu gối của cơ thể va chạm với bửng xe khi có lực tông mạnh từ phía trước hoặc cũng có thể do phương tiện đè vào chân. 

- Chấn thương thể thao:

Chân duỗi quá mức trong khi chơi thể thao làm tăng nguy cơ gặp phải các lực tác động vào chân gây gãy chân. Tác động ấy có thể là một cú đánh trực tiếp - chẳng hạn như từ thanh khúc côn cầu hoặc thân người của đối phương trong môn bóng đá.

- Bạo hành trẻ em:

Ở trẻ em, gãy chân có thể là nguyên nhân của việc bạo hành, đặc biệt là khi xuất hiện gãy chân trên một trẻ chưa biết đi. 

- Hoạt động quá mức:

Gãy stress là những vết nứt nhỏ phát triển trong những xương thường chịu lực của cơ thể, bao gồm cả xương sống. Gãy xương stress thường do lực tác động lên xương lặp đi lặp lại hoặc quá mức, chẳng hạn như chạy bộ đường dài. Nhưng chúng cũng có thể xảy ra với việc hoạt động bình thường một xương đã bị suy yếu do loãng xương.

Ngoài các nguyên nhân gây ra gãy chân đã nêu ở trên thì các yếu tố nguy cơ sau đây có thể làm tăng khả năng gãy xương chân bao gồm:

- Chạy bộ.
 
- Múa ba lê.

- Bóng rổ.

- Hành quân (trong quân sự).

- Các môn thể thao đối kháng, chẳng hạn như khúc côn cầu và bóng đá cũng có thể gây nguy cơ trực tiếp lên chân, có thể dẫn tới một việc gãy chân.

Gãy xương do stress ngoài các tình huống thể thao kể trên còn thường gặp ở những người có:

- Giảm mật độ xương (loãng xương).

- Bệnh tiểu đường.

- Bệnh thấp khớp.

Triệu chứng thường thấy ở gãy xương chân là gì?

Thông thường, xương đùi là xương chắc khỏe nhất và dài nhất trong cơ thể, do đó khi xương đùi bị gãy thì lực tác động phải là rất mạnh. Tuy nhiên, xương ống chân (xương chày) là xương chịu lực chính ở chân và xương thứ hai chạy dọc theo xương chày phía dưới đầu gối (xương mác) lại có nguy cơ tổn thương cao hơn. Sau đây là các dấu hiệu và triệu chứng của gãy xương chân bao gồm:

- Cơn đau dữ dội và có thể trầm trọng hơn khi di chuyển.

- Sưng phù vị trí gãy.

- Nhạy cảm (cảm giác sợ đụng vào vùng gãy do đau).

- Bầm tím.

- Biến dạng hoặc rút ngắn chân bị ảnh hưởng.

- Không thể đi lại được.

- Trẻ tập đi hoặc trẻ nhỏ bị gãy chân sẽ không dám đi lại hoặc chơi đùa nữa, ngay cả khi chúng không thể giải thích tại sao. Khóc không rõ nguyên nhân cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một trẻ mới biết đi bị gãy xương.

Điều trị gãy xương chân

Hiện nay, việc điều trị gãy chân thường tùy thuộc vào loại và vị trí của gãy. Gãy xương stress có thể chỉ cần nghỉ ngơi và tránh cử động nơi bị thương. Sau đây là các tình trạng gãy xương chân thường thấy bao gồm:

- Gãy xương hở (gãy phức tạp): Trong dạng gãy xương này, da bị dâm thủng bởi xương bị gãy. Đây là một tình trạng nghiêm trọng cần điều trị tích cực ngay lập tức để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

- Gãy xương kín: Trong gãy kín, vùng da quanh xương vẫn còn lành lặn.

- Gãy không hoàn toàn: Đối với dạng gãy này thì xương có vết nứt xuyên thân xương nhưng không bị tách thành 2 phần. 

- Gãy hoàn toàn: Trong gãy xương hoàn toàn, xương bị gãy và tách ra thành hai hoặc nhiều mảnh.

- Gãy gập góc: Trong loại gãy xương này, hai mảnh gãy ở mỗi bên của vết gãy không thẳng hàng. Gãy xương dạng này có thể cần phẫu thuật để chỉnh xương đúng cách.

- Gãy cành tươi: Đối với dạng này, xương xuất hiện vết nứt nhưng không xuyên toàn bộ bề ngang của thân xương. Giống như khi bẻ một cành cây non. Hầu hết các gãy xương ở trẻ em là gãy cành tươi, vì xương của trẻ mềm hơn và linh hoạt hơn xương của một người lớn.

Sơ cứu ban đầu

Điều trị ban đầu cho một trường hợp gãy chân thường bắt đầu ở phòng cấp cứu. Tại đây, các bác sĩ sẽ đánh giá thương tích của người bị thương và cố định chân bằng một thanh nẹp. Nếu thuộc trường hợp gãy xương gập góc, bác sĩ có thể cần phải điều chỉnh các mảnh xương trở lại vị trí thích hợp trước khi nẹp cố định. Quá trình này được gọi là nắn xương. Một số gãy xương được nẹp cố định một ngày để cho chân bớt sưng trước khi bó bột.

Cố định xương gãy

Hạn chế sự di chuyển của xương bị gãy ở chân của bệnh nhân là rất quan trọng để tạo thuận lợi cho việc lành xương. Để làm điều này, bệnh nhân có thể cần mang nẹp hoặc bó bột. Và họ sẽ phải sử dụng nạng hoặc gậy để di chuyển trong sáu đến tám tuần hoặc lâu hơn.

Thuốc

Để giảm đau và viêm, bác sĩ có thể kê một loại thuốc giảm đau không cần toa. Nếu cơn đau dữ dội, bác sĩ có thể kê những loại thuốc giảm đau mạnh hơn.

Vật lý trị liệu

Sau khi tháo bỏ bột hoặc nẹp, người bệnh sẽ cần các bài tập phục hồi chức năng hoặc liệu pháp vật lý để giảm độ cứng và khôi phục lại chuyển động ở chân bị thương. Vì thế người bệnh sẽ không thể vận động chân trong một khoảng thời gian dài, do đó các khớp ở chân sẽ bị cứng và cơ bắp bị yếu đi ở chân tổn thương. Phục hồi chức năng có thể giúp cải thiên nhưng có thể mất vài tháng hoặc thậm chí lâu hơn để chữa lành hoàn toàn các thương tích nghiêm trọng.

Phẫu thuật và các thủ thuật khác

Bất động xương làm lành hầu hết xương gãy. Tuy nhiên, người bệnh có thể cần được phẫu thuật để cấy ghép thiết bị cố định xương chẳng hạn như tấm kim loại, thanh kim loại hoặc đinh vít để duy trì vị trí thích hợp của xương trong quá trình chữa bệnh. Những thiết bị cố định bên trong này có thể là cần thiết nếu người bệnh thuộc một trong những trường hợp sau:

- Gãy nhiều xương.

- Gãy xương gập góc hoặc di chuyển.

- Các mảnh xương vỡ có thể rơi vào khớp.

- Tổn thương dây chằng xung quanh.

- Các vết nứt mở rộng mở rộng vào khớp.

- Gãy xương trong tình huống tai nạn có nghiền nát xương.

- Gãy xương ở những vùng đặc biệt của chân, ví dụ như xương đùi.

Đối với một số trường hợp, bác sĩ có thể đề sử dụng một thiết bị cố định xương từ bên ngoài. Một khung kim loại bên ngoài chân gắn liền với xương bên trong bằng các mấu định vị. Thiết bị này cung cấp sự ổn định trong quá trình liền xương và thường được gỡ bỏ sau khoảng 6 đến 8 tuần. Tuy nhiên đôi khi có thể gây ra nguy cơ nhiễm trùng xung quanh các mấu cố định bên ngoài.