Dược phẩm để chữa các bệnh mất trí nhớ?

Tsai và các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu những con chuột được thực hiện kỹ thuật gen biểu thị một protein có tên là p25 ở những điều kiện xác định. Protein này làm chết rất nhiều tế bào não và đã có dính líu đến các bệnh thoái hóa thần kinh. Các nhà nghiên cứu có thể đóng hoặc tắt sự biểu thị của p25 bằng cách kiểm soát thức ăn của chuột. Nếu không cho chuột ăn thức ăn này, nó xử sự như những con chuột bình thường, nhưng khi ăn vào thì nó bị mất trí nhớ.

Khi cho những con chuột mất trí nhớ dùng một hợp chất có tên là chất kìm hãm histone deacetylase (HDAC) đã cho kết quả khả quan: Những con chuột được dùng chất kìm hãm này đã hồi phục trí nhớ dài hạn của chúng tốt hơn những con chuột không được dùng.

Sự hồi phục trí nhớ tốt hơn cũng xảy ra với những con chuột tuy không được dùng chất kìm hãm HDAC, nhưng được đưa vào một môi trường sống động. Theo Tsai, những con chuột thí nghiệm thường sống ở trong lồng chật hẹp, khi đưa chúng sang một chiếc lồng khác rộng hơn, và có nhiều tương tác hơn thì khiến chúng năng động hơn nhiều cả về thể chất lẫn tinh thần.

Tsai cho biết cả chất kìm hãm HDAC lẫn môi trường phong phú có lẽ đều đã kích thích sự tăng trưởng của các mối liên kết giữa các neuron, giúp tái liên kết bộ não khiến cho việc tiếp cận với trí nhớ dài hạn trở nên dễ dàng hơn. Bà nói: “Ta không nhất thiết phải thấy sự gia tăng số lượng neuron, mà là sự gia tăng việc hình thành các nhánh tế bào thần kinh (dendrite) và khớp thần kinh. Trong trường hợp sử dụng chất kìm hãm HDAC, có thể là nó đã làm thay đổi cấu trúc của chromatin (nhiễm sắc thể) tạo ra các gen, khiến cho sự tăng trưởng khớp thần kinh này được biểu hiện ra nhiều hơn”.

Theo nhận định của Ya-Ping Tang, nhà sinh học neuron ở trường Đại học Chicago, thì những kết quả nghiên cứu này hết sức ấn tượng.

Theo Tsai, họ còn chưa biết vì sao việc não bị tổn hại ở chuột đã không gây tiêu hủy trí nhớ dài hạn của chúng. “Công trình nghiên cứu của chúng tôi không giải thích được điều đó, nhưng nó không cho thấy ngay cả sự tổn hại neuron lớn này cũng chưa đủ để mất trí nhớ”. Tuy nhiên, bà cho biết vẫn còn quá sớm để có thể nói rằng liệu những dược phẩm được phát triển dựa trên cơ chế này có thể giúp khôi phục trí nhớ ở người hay không. Nếu như có được những dược phẩm như vậy thì đó sẽ là niềm hy vọng cho những người bị tổn hại neuron và bị mất trí nhớ.