Dinh dưỡng trong phòng chống bệnh gout

Gout (Goute) là một bệnh rối loạn chuyển hóa có liên quan đến ăn uống do nồng độ acid uric quá nhiều có trong huyết tương, dồn đến lắng đọng các tinh thể urate (muối của acid uric) hoặc tinh thể acid uric. Nếu lắng đọng ở khớp (sụn khớp, bao hoạt dịch) sẽ làm khớp bị viêm, gây đau đớn, lâu dần gây biến dạng, cứng khớp. Nếu lắng đọng ở thận sẽ gây bệnh thận do urate (viêm thận kẽ, sỏi thận...). Bệnh thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi, có những đợt kịch phát, tái phát nhiều lần.

Các biểu hiện của bệnh Gout:

- Viêm khớp cấp tính: Sưng và đau nhức khớp, nhất là khớp đốt bàn và ngón chân cái.

- Lắng đọng sạn urate: Thấy những cục hay hạt urate nổi dưới da, di động được dưới vành tai, mồm khuỷu, xương bánh chè hoặc gần gân gói.

- Sỏi urate, acid uric trong hệ thống thận - tiết niệu.

- Viêm thận kẽ, suy thận.

- Xét nghiệm máu thấy acid uric tăng cao trên 400 micromol/ lít.

Những người có nhiều nguy cơ bị tăng acid uric máu và mắc bệnh Gout:

- Có tiền sử gia đình bị bệnh Gout.

- Thừa cân và béo phì.

- Ăn uống không hợp lý, ăn quá nhiều thực phẩm chứa nhiều nhân purine.

- Nghiện rượu, nghiện cà phê.

- Dùng nhiều thuốc lợi tiểu như hypothiazid, lasix... Có thể làm tăng acid uric và gây ra các đợt Gout cấp tính.

Chế độ ăn uống trong phòng chống bệnh Gout:

Cần nhận thức rằng ăn uống không hợp lý là một yếu tố thúc đẩy xuất hiện bệnh và tái phát bệnh. Nhiều bệnh nhân xuất hiện đợt sưng đau khớp dữ dội đến mức không đi lại được sau khi ăn nhiều hải sản, thịt chó, thịt thú rừng hay dạ dày, lòng lợn, tiết canh. Vì vậy chế độ ăn uống của bệnh nhân gout có ý nghĩa rất quan trọng, có thể làm hạ acid uric huyết bằng cách hạn chế đưa nhân purine vào cơ thể (acid uric được tạo nên do oxy hóa nhân purine).

- Đảm bảo bữa ăn có đầy đủ các chất dinh dưỡng ở tỷ lệ cân đối.

- Đảm bảo cân đối giữa các thành phần sinh năng lượng (đạm - béo - đường). Tỷ lệ năng lượng do các thành phần cung cấp nên là: Đạm: Béo: Đường = 12-15%: 18-20%: 65-70%.

- Ăn vừa phải các loại thức ăn chứa nhiều nhân purine như các loại thịt, hải sản, các loại phủ tạng động vật.

- Cần có sự lựa chọn và phối hợp nhiều loại thực phẩm đều đặn trong thực đơn hàng ngày.

- Không uống quá nhiều và uống kéo dài rượu, bia, cà phê.

- Luôn uống đủ nước.

Chế độ ăn trong điều trị bệnh Gout:

- Giảm bớt lượng đạm trong khẩu phần.

- Không nên ăn các thực phẩm có chứa nhiều acid uric (nhóm II): Óc, gan, bầu dục (cật), các loại phủ tạng, nước hầm xương, nước luộc thịt...

- Ăn vừa phải các loại thực phẩm có hàm lượng acid uric trung bình (nhóm 1T): Thịt, cá, hải sản, đậu đỗ... Các thực phẩm nhóm II chỉ nên ăn mỗi tuần 2-3 lần.

- Sử dụng các thực phẩm chứa ít acid uric trong chế biến bữa ăn hàng ngày như ngũ cốc, các loại hạt, bơ, mỡ, trứng, sữa, pho mát, rau quả.

- Hạn chế các đồ uống gây tăng acid uric máu như rượu, bia, trà, cà phê.

- Ăn nhiều rau quả không chua. Hạn chế ăn các loại quả chua vì sẽ làm tăng thêm độ acid trong máu.

- Lượng đường, bột trong khẩu phần (gạo, bột mì, đường, bánh, kẹo, có thể sử dụng với tỷ lệ cao hơn người bình thường một chút).

- Uống các loại nước có tính kiềm: Nước rau, nước khoáng.

- Uống đủ nước hàng ngày.

Để điều trị bệnh Gout hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chế độ ăn uống và sử dụng thuốc chữa bệnh hợp lý theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Bảng hàm lượng purine trong một số loại thực phẩm (mg/100g).

Tiến sĩ Đỉnh Thanh Liên