Cơn đau thắt ngực là gì và những điều nên thực hiện khi tình trạng này xảy ra

a. Kiến thức chung

Đau thắt ngực là một hiện tượng gây ra do hẹp động mạch vành, động mạch cung cấp máu cho tim. Triệu chứng bệnh được biết khi cơn đau nhói xuất hiện nơi giữa ngực, rồi lan dần ra hai vai và cánh tay, kéo dài trong chừng 2 đến 5 phút rồi qua đi. Cơn đau có thể có nguyên nhân trực tiếp do xúc động mạnh về tâm lý, nhưng thông thường hơn là khi làm một việc gì gắng sức, nặng nhọc, khiến cho tim đòi hỏi một lượng máu lớn hơn và động mạch vành do một nguyên nhân tắt nghẽn nào đó nên đã không thể cung cấp đủ lượng máu cần thiết.

Nếu cơn đau thắt ngực xuất hiện tự nhiên hoàn toàn không có nguyên nhân nào vào lúc đó, có nghĩa là người bệnh đang có vấn đề nghiêm trọng hơn với động mạch vành, và giải pháp tốt nhất là thực hiện các xét nghiệm với bác sĩ chuyên khoa.

Cơn đau thắt ngực ổn định

Thường xảy ra khi gắng sức và giảm đi khi bệnh nhân được nghỉ ngơi, nên người ta gọi là cơn đau thắt ngực ổn định, nó thường tự hết từ 1-5 phút sau khi ngừng gắng sức. Đôi khi nó có thể thầm lặng (không đau hoặc đau ngực không điển hình) gọi là thiếu máu cơ tim thầm lặng.

Bệnh nhân có cảm giác bó chặt, thắt nghẹt, đè ép hay đôi khi chỉ là cảm giác khó chịu trong ngực, có thể kèm theo khó thở. Đau có thể lan lên cổ, ra hàm, ra cánh tay, thường gặp nhất là lan ra bên trái. Đôi khi đau ở vùng thượng vị. Có trường hợp đau lan ra sau lưng, đau vùng cột sống làm người bệnh tưởng lầm là đau do thoái hóa cột sống thắt lưng.

Đau thường ở vùng giữa ngực, sau xương ức hay vùng trước tim.

Cơn đau thắt ngực không ổn định

Bệnh nhân có cảm giác đau ngực rất khác nhau giữa các cá thể. Nhiều bệnh nhân nhập viện không phải vì đau thắt ngực mà chỉ vì cảm giác khó chịu ở trong ngực. Cơn đau thường kéo dài hơn 20 phút, có thể trội lên hay thuyên giảm đi từng lúc. Cơn đau thường xuất hiện khi nghỉ hay gắng sức nhẹ. Có thể kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, vã mồ hôi, mệt mỏi không giải thích được. Người già, đặc biệt là phụ nữ lớn tuổi, bệnh nhân bị tiểu đường có thể bị đau thắt ngực không ổn định mà không có triệu chứng đau ngực.

Đau thường xuất hiện sau xương ức hay vùng trước tim, có thể lan ra vùng cổ, hàm, vùng liên bả vai, chi trên, vùng thượng vị.

Nguyên nhân đau thắt ngực:

- Tuổi: Tuổi càng cao càng có nhiều nguy cơ bị bệnh mạch vành.

- Nữ giới: Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn sau khi mãn kinh.

- Tiền sử gia đình: Nếu bố mẹ, anh chị, ông bà bị các tai biến tim mạch khi còn tương đối trẻ (nam <55, nữa <65 tuổi) thì bạn có nguy cơ bị bệnh mạch vành cao hơn.

- Hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành tăng lên gấp 2 lần, nguy cơ sẽ giảm dần khi ngừng hút thuốc lá.

- Lối sống ít vận động ảnh hưởng không tốt một cách toàn diện đến cơ thể trong đó có giảm chất lượng thành mạch nói chung, động mạch vành nói riêng

- Tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, rối loạn mỡ máu cũng là những nguyên nhân gây ra đau thắt ngực ổn định.

- Uống quá nhiều rượu bia cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra nhồi máu cơ tim, làm xuất hiện những cơn đau thắt ngực ổn định.

b. Những điều nên làm

- Khi xảy ra cơn đau thắt ngực, bình tĩnh ngồi xuống nghỉ ngơi, tránh bất cứ nguyên nhân gây xúc động nào có thể có tiếp đó.

- Nên giữ ấm, tránh nhiệt độ chung quanh quá lạnh.

- Không nên cố gắng theo đuổi những chương trình rèn luyện sức khỏe vượt quá sức mình. Thay vì vậy, chọn những phương pháp vừa sức và thực hiện đều đặn lâu dài sẽ tốt hơn.

- Nên ăn thức ăn nhẹ, dễ tiêu như rau đậu, súp loãng. Tránh những bữa ăn nặng nề với thịt cá, các thức ăn béo, nhiều dầu mỡ.

- Thường thì với sự điều chỉnh thích hợp chế độ ăn uống, làm việc, luyện tập vừa phải mỗi ngày, tránh các yếu tố xúc động mạnh về tâm lý, rồi những cơn đau sẽ tự nhiên qua đi.

- Nếu cơn đau vẫn thường xuyên tái phát, nhất là khi bệnh nhân không làm gì cả mà vẫn lên cơn đau, đó là dấu hiệu nghiễm trọng cần đến bác sĩ ngay.