Chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương liên quan đến nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi

Theo một nghiên cứu mới đây cho thấy, những người trẻ tuổi và người trung niên mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD - Posttraumatic Stress Disorder) đều có nguy cơ cao bị đột quỵ cao.

“Rối loạn căng thẳng sau chấn thương là một rối loạn tâm lý, tổn thương về mặt tinh thần, được biểu hiện bằng các triệu chứng lo âu sau khi phải đương đầu với sự kiện gây tổn thương và vẫn tiếp tục kéo dài sau đó khi sự kiện đã kết thúc từ lâu.”

Đối với nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu y tế từ hơn 1 triệu cựu chiến binh từng phục vụ ở Iraq và Afghanistan. Độ tuổi trung bình của họ từ 18 đến 60 và hai phần ba trong số đó là người da trắng.

Ngoài ra, trong dữ liệu này có 29% đã được chẩn đoán mắc PTSD. Nhưng không một ai đã từng bị đột quỵ hoặc đột quỵ nhẹ (còn được gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua, hay "TIA - Transient ischemic attack").

Sau 13 năm theo dõi, đã có 766 bác sĩ thú y bị TIA và 1.877 người bị  đột quỵ thiếu máu cục bộ, nguyên nhân là do dòng máu bị chặn lên não.

Bên cạnh đó, các cựu chiến binh bị PTSD có khả năng bị đột quỵ cao hơn 62%, điều này có nghĩa là tình trạng này gia tăng đáng để nguy cơ đột quỵ nhiều hơn các yếu tố nguy cơ đã biết như béo phì và hút thuốc. Không những thế họ cũng có khả năng mắc TIA cao gấp đôi, điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và chứng ngưng thở khi ngủ.

Ngay cả khi các nhà nghiên cứu tính toán đến các yếu tố dẫn đến nguy cơ đột quỵ như rối loạn sức khỏe tâm thần (trầm cảm và lo lắng), lạm dụng ma túy và rượu, thì họ vẫn phát hiện ra rằng các cựu chiến binh mắc PTSD vẫn có khả năng mắc TIA cao hơn 61% và 36% thường hay bị đột quỵ so với những bác sĩ thú y không có PTSD. 

Mặt khác, trong nghiên cứu này, nhóm nghiên cứu đã nhận ra mối liên hệ giữa PTSD và đột quỵ ở nam giới thường mạnh hơn ở nữ giới. Trong đó, các bác sĩ thú y bị PTSD có nhiều khả năng thực hiện những thói quen không lành mạnh như hút thuốc và không hoạt động thường xuyên, điều này khiến cho nguy cơ đột quỵ tăng lên.

“Một số biểu hiện lâm sàng thường thấy của PTSD như cảm giác phiền toái, khó chịu phải thuật lại sang chấn, khả năng tập trung kém, tăng sự cảnh giác với nguy hiểm, không thể thực hiện chức năng giao tiếp, xã hội, nghề nghiệp, mất ngủ, cáu kỉnh, phản ứng làm lớn chuyện một cách thái quá…”

Ở các nghiên cứu trước đây cho thấy, PTSD làm tăng bệnh tim và nguy cơ đột quỵ cho người cao tuổi, nhưng đây là nghiên cứu đầu tiên xác định mối liên hệ giữa PTSD - nguy cơ TIA - đột quỵ ở người trẻ tuổi và người trung niên. Một điều nữa mà nhóm nghiên cứu lưu ý là trong hơn một thập kỷ qua đã có sự gia tăng đáng kể số trường hợp bị đột quỵ.

Thực tế đột quỵ có nhiều ảnh hưởng tổn hại đối với các bệnh nhân trẻ tuổi và gia đình của họ, bởi vì đã có nhiều trường hợp trong số họ phải vật lộn để đối phó với tình trạng tàn tật trong thời gian dài, trầm cảm, công việc và tổn thất kinh tế,nhóm nghiên cứu chia sẻ.

“Thông thường người cao tuổi có nguy cơ đột quỵ cao, nhưng hiện nay tỷ lệ người dưới 45 tuổi bị đột quỵ đã tăng khoảng 30%” 

Ngoài ra trong một thông cáo với báo chí nhóm nghiên cứu đã cho biết, hiện có từ 10 đến 14% các cơn đột quỵ do thiếu máu cục bộ xảy ra ở người trưởng thành từ 18 đến 45 tuổi và chúng tôi vẫn chưa thực sự hiểu rõ về các yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ ở nhóm tuổi này.

Hiện nay, tình trạng này có thể phát triển khi ai đó nhìn thấy hoặc trải qua một sự kiện đau thương, như tấn công tình dục, bạo lực, chiến đấu quân sự hoặc thảm họa tự nhiên.

PTSD không chỉ là một vấn đề nan giải, mà tình trạng này còn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, nhóm nghiên cứu chia sẻ.

Vì thế các nhà nghiên cứu mong rằng các bác sĩ lâm sàng nên quan tâm đến các tình trạng sức khỏe tâm thần như PTSD, bởi vì chúng ngày càng phổ biến ở những người trẻ tuổi và có thể ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ của họ.

Từ những phát hiện trong nghiên cứu, chúng tôi đã đặt ra những câu hỏi quan trọng về việc nhận biết sớm và điều trị PTSD thành công, liệu có thể ngăn ngừa hoặc giảm khả năng phát triển đột quỵ ở những người đã từng tiếp xúc với bạo lực, chấn thương và những nghịch cảnh nghiêm trọng hay không? Nhóm nghiên cứu cho biết.

“Bên cạnh đó cũng có một số biện pháp có thể kiểm soát PTSD như:

• Kiên nhẫn và tuân thủ kế hoạch điều trị.
• Tìm hiểu về bệnh. 
• Nghỉ ngơi đầy đủ, thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục và dành thời gian để thư giãn.
• Tránh chất caffein hay nicotin, chúng có thể làm tình trạng lo lắng của người bệnh trầm trọng thêm.
• Không nên lạm dụng rượu hoặc ma túy để quên đi nỗi đau, bởi vì chúng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn và cản trở quá trình điều trị.”