Cách điều trị những chất độc thông thường
Các chất acid như hydrochloric nitric, hoặc sulphuric. Nếu nạn nhân uống các thứ này, cho họ uống 2 ly đầy sữa magiê hoặc hai muỗng canh thuốc tiêu mặn pha trong nửa lít nước. Nếu không có sẵn những thứ này, có thể cho uống nước vôi, hay phấn viết cà nát. Sau đó cho uống một ly sữa hay bột làm bánh pha với nước. Nên cho uống dầu ô-liu, cỡ một ly rượu, để làm dịu những màng niêm bị phỏng.
Các chất kiềm như thuốc giặt áo quần, xút (tô-dã), nước đái quỷ (amoniac), vôi sống, bồ tạt (kali hydroxyd) v.v… Cho nạn nhân uống nước bốn trái chanh hay bốn trái cam, hoặc giấm, cỡ một lý rượu, để làm chất kiềm hết công hiệu. Cho uống thêm sữa hay lòng trắng của vài cái trứng. Sau đó có thể cho uống hai muỗng canh dầu ô-liu để làm dịu đau.
Thạch tín (asen) thuốc giết chuột, thuốc giết sâu bọ. Cho nạn nhân uống nước muối và chọc cổ họng cho mửa ngay. Cứ tiếp tục rửa bao tử bằng cách làm cho mửa như cách đã nói ở trên. Loại thuốc giết chuột có thể có chất lân, chất thallium hay chất sulfat hoặc các chất độc khác. Hiện thời chưa có loại thuốc giải độc hoàn toàn công hiệu cho thuốc chuột. Còn loại thuốc giải độc thạch tín thường là thứ hỗn hợp của hydroxyd sắt và magie. Có thể tìm mua thứ này ở hiệu thuốc tây. Cho nạn nhân uống 2 muỗng canh thuốc này rồi giúp họ mửa ra. Nên nhờ bác sĩ điều trị ngay. Có thể ông sẽ chích vài mũi thuốc BAL (British anti lewisite) để giải chất độc đã ngấm vào cơ thể rồi.
Axit cacbonic, phenol, cùng các chất tương tự. Cho nạn nhân uống liền nước bọt xà bông hoặc hai muỗng canh thuốc sổ muối pha với nửa lít nước. Xong cho uống thêm nước ấm, rồi lấy ngón tay thọc cổ họng để nạn nhân mửa ra. Sau khi mửa rồi, nên cho nạn nhân uống vài muỗng dầu ô-liu hoặc dầu thảo mộc khác cũng được, nhưng không nên cho uống rượu và dầu mỏ. Trong những ngày sau, nhớ cho nạn nhân uống thật nhiều nước trong và các chất nước khác, để bảo vệ hai quả thận và giúp chúng làm việc điều hòa. Bột pha với nước lạnh có công hiệu làm dịu đau các cơ cấu bị phỏng.
Thuốc tẩy đặc biệt là thứ được chế tạo với chất cacbon tetraclorua. Trong các loại thuốc tẩy, đây là thứ thông dụng nhất và nguy hiểm nhất. Có những trường hợp người ta dùng độ một muỗng cà phê thôi cũng bị chết, nhứt là những người có uống rượu. Chất nầy hại người bằng ba mặt: uống, hít hơi và rửa da để tẩy chất dầu mỡ dính vào da. Cho nạn nhân uống nhầm thuốc tẩy uống nhiều ly nước muối, pha mỗi ly với một muỗng cà phê rồi cho nạn nhân mửa để tống chất độc ra. Đưa nạn nhân đến bệnh viện ngay. Nạn nhân phải nằm lại bệnh viện vài hôm để được khám nghiệm kỹ và săn sóc chu đáo. Chất cacbon tetraclorua làm hại cả gan lẫn thận.
Dầu xăng, dầu lửa (hỏa), dầu benzine, và các loại dầu đốt. Nếu nạn nhân uống ít, không cần làm cho mửa. Nếu uống nhiều, cho nạn nhân nằm thòng đầu và úp mặt xuống, rồi giúp cho nạn nhân mửa ra. Phải để đầu thấp hơn ngực nhiều để ngăn-ngừa việc hít chất độc này vào vì chúng sẽ gây nên chứng sưng phổi. Đưa nạn nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Thuốc giặt áo quần thường có chất chlorine dưới các hình thức khác nhau. Nếu thuộc giặt có nhiều chất này, nó sẽ làm các màng-niêm ở thực quản và dạ dày bị phỏng nặng rất nhức nhối. Trẻ con uống nhầm thuốc này thường mửa ngay. Nên hòa một hay hai muỗng canh thuốc tiêu mặn (muối diêm) vào nửa lít nước rồi cho nạn nhân uống để chận đứng sức công phạt của thuốc độc. Nếu uống nước này mà nạn nhân chưa nôn mửa, nên trộn thêm hai muỗng thuốc muối nữa. Sau khi nạn nhân nôn mửa xong, có thể cho uống thuốc nhuận trường. Trong trường hợp dạ dày bị thuốc độc ăn mòn, nên cho nạn nhân nằm nhà thương.
Thuốc xổ. Hiện nay có nhiều loại thuốc xổ có bọc đường. Trẻ em rất thích ăn thuốc này, có khi chúng ăn trọn hộp một lần, và kết quả là bị tháo dạ nặng. Ngoài việc tiêu chảy, còn có thể chất nước khác, để bảo vệ hai quả thận và giúp chúng làm việc điều hòa. Bột pha với nước lạnh có công hiệu làm dịu đau các cơ cấu bị phỏng.
Thuốc tẩy đặc biệt là thứ được chế tạo với chất cacbon tetraclorua. Trong các loại thuốc tẩy, đây là thứ thông dụng nhất và nguy hiểm nhất. Có những trường hợp người ta dùng độ một muỗng cà phê thôi cũng bị chết, nhất là những người có uống rượu. Chất này hại người bằng ba mặt: uống, hít hơi và rửa da để tẩy chất dầu mỡ dính vào da. Cho nạn nhân uống nhầm thuốc tẩy uống nhiều ly nước muối, pha mỗi ly với một muỗng cà phê rồi cho nạn nhân mửa để tống chất độc ra. Đưa nạn nhân đến bệnh viện ngay. Nạn nhân phải nằm lại bệnh viện vài hôm để được khám nghiệm kỹ và săn sóc chu đáo. Chất cacbon tetraclorua làm hại cả gan lẫn thận.
Diêm quẹt và phốt phát. Cho uống nhiều ly nước, mỗi ly pha một muỗng cà phê muối. Giúp cho nạn nhân mửa. Khi hết mửa nên cho uống nửa tách dầu mỏ và giữ dầu trong bao tử.
Morphine, nha phiến. Nếu nạn nhân còn tỉnh, giúp họ mửa ra bằng cách cho uống nhiều ly nước muối ấm, và thọc ngón tay vào cổ họng. Tìm đủ mọi cách để giữ cho nạn nhân tỉnh thức. Cho họ cử động luôn. Dùng khăn nhúng nước lạnh để lau mặt nạn nhân. Nếu nạn nhân bất tỉnh, giữ họ cho ấm và mời bác sĩ đến điều trị. Nếu đã ngưng thở, làm hô hấp nhân tạo.
Thuốc ngủ. Cứu chữa nạn nhân uống thuốc ngủ như cách điều trị nạn nhân uống morphine.
Thuốc lá và nicotine. Tuy thuốc lá có vài chất độc rất nguy hại, nhưng nicotine là chất mạnh nhất. Người bị lậm thuốc thì buồn nôn, mửa và đau nơi dạ dày. Khi thuốc ngấm vào cơ thể, nó gây nên chứng chóng mặt và tinh thần bấn loạn. Lúc bấy giờ nạn nhân cảm thấy vô cùng suy nhược chỉ vài phút sau họ có thể bị chết. Người cứu cấp phải dùng nước muối để rửa bao tử ngay. Phải tìm đủ mọi cách cho nạn nhân mửa ra. Sau đó nên cho uống trà hoặc cà phê đậm để giúp việc tuần hoàn và giúp tim hoạt động. Nếu nạn nhân ngưng thở, phải làm hô hấp nhân tạo.
Vài điều cần nhớ
Khi nạn nhân uống nhầm các chất độc, nên giữ nước tiểu của họ lại. Có thể bác sĩ cần đem thí nghiệm, xem thận có bị chất độc làm hư chăng. Nếu có thể, cũng nên giữ lại chất lỏng nạn nhân mửa ra, vì nó có thể giúp người chuyên-môn tìm ra chất độc mà nạn nhân đã uống.
Khi chất độc dính vào da nên rửa ngay. Có nhiều hóa chất có thể ngấm vào qua da, trong khi các loại khác gây nên phỏng da.
Nếu bị chất acid dính vào da nên rửa ngay, đoạn lấy sữa hay muối diêm đắp lên chỗ ấy rồi băng lại cẩn thận.
Nếu bị chất kiềm, nên đắp với nước giấm hoặc nước chanh.
Việc rủi ro trúng độc đã giết hại con trẻ nhiều hơn tất cả các bệnh như tê bại, yết hầu, tinh hồng nhiệt và vài bệnh trẻ con khác nhập lại. Hàng ngàn trẻ khác bị hư thực quản và bao tử. Một số lớn bị sưng phổi cùng những chứng bệnh nguy hiểm khác do các chất độc gây ra.
Vì vậy, ta không nên lừa gạt con cái rằng thuốc có bọc đường là kẹo mà chúng thường ăn. Nếu bác sĩ khuyên chúng dùng loại này, ta cứ lấy viên thuốc cho trẻ con uống, rồi nói cho chúng biết đó là thuốc, chúng sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Nếu ta lừa gạt chúng và nếu sau này chúng lén lấy ăn hết cả một hộp thuốc, chính ta là người đáng bị khiển trách và phải gánh lấy trách nhiệm trên hành động vô ý thức kia.
Một khi tai nạn xảy ra, đừng cuống cuồng lên. Hãy tỉnh trí và tìm mọi phương cách hữu hiệu để giúp nạn nhân. Nên đưa nạn nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt, nhưng những phương cách điều trị của chúng ta trước khi bác sĩ đến, hoặc trước khi đến nhà thương có thể cứu mạng sống của nạn nhân, hay ít ra cũng giúp cho phần điều trị của bác sĩ được dễ dàng hơn.