Các vết thương lủng - đạn bắn - do thuốc súng

NHIỀU

thứ vết thương cần phải được chú ý đặc biệt. Những vết thương bàn luận trong bài này gồm có các vết thương lủng, nhiễm độc, bị thương ở bụng, bị thú vật cắn, rắn cắn, những vết thương mà các vật thể lạ còn nằm ở trong, vật thể lạ ở trong mắt và mắt bị thương, chảy máu mũi, chảy máu bên trong cơ thể, và các nội thương.

CÁC VẾT THƯƠNG LỦNG

 

Các vết-thương lủng có nhiều sự nguy hiểm đặc biệt và dễ nhiễm độc hơn các vết thương loét miệng vì những lý do này:

1. Các vết thương lủng thường ít chảy máu, cho nên không được máu rửa sạch.

2. Khó rửa sạch các vết thương này. Ngay bác sĩ cũng khó lấy bụi hay các vật thể lạ ra.

3. Không khí không vào được trong vết thương. Sự thiếu không khí giúp cho vài thứ vi trùng dễ sinh sản, nhất là những thứ sinh ra sài uốn ván cũng gọi là phong đòn gánh (tétanons).

Bệnh sài uốn ván sanh ra bởi thứ vi trùng thường ở trong ruột ngựa hay các động vật khác. Nó ở rải rác khắp nơi nào có phân loài vật trên đường phố, bãi cỏ, trong vườn là nơi dùng phân để bón, xung quanh các vựa lúa và chuồng trâu bò, ngoài đồng v. v.. Bụi ngoài đường phố do đế giày đem về nhà, luôn luôn chứa rất nhiều vi trùng này. Cây đinh sét (rỉ) mà bạn đạp phải không gây ra bệnh sài uốn ván, nhưng thường thường đinh ở ngoài đường phố và chung quanh các vựa lúa có vi trùng này.

Khi bị liệng ra những chỗ bất lợi, vi trùng sài uốn ván có một hình thức đặc biệt và chịu đựng được mưa, nắng, nóng, lạnh trong nhiều tháng. Đến khi nó được đặt vào những chỗ thuận lợi trở lại, như trong một vết thương lủng, nó lại bắt đầu sinh sản mau lẹ. Nó chỉ sinh sản chỗ nào thiếu dưỡng khí, và vì cớ không khí không thể thông xuống vết thương lủng nên vết thương này trở thành chỗ sinh sản thích hợp đặc biệt.

Để phòng ngừa bịnh sài uốn ván, nhưng rất khó trị lành nếu nó đã phát triển. Vì thế những vết lủng phải được săn sóc đặc biệt.

Cấp cứu

Muốn cấp cứu một vết thương lủng, phải ấn nhẹ vết thương để máu chảy dễ dàng, nhưng coi chừng đừng làm bầm dập các mô chung quanh vết thương.

Luôn luôn phải mời bác sĩ

Bác sĩ không những trị vết thương thôi, nhưng thường chích thuốc phòng ngừa bệnh sài uốn ván. Phương pháp phòng ngừa ấy thật hiệu nghiệm. Trong trận đại chiến thứ hai, người ta đã dùng rất nhiều thuốc này, và những binh sĩ đã được chích ngừa ít khi bị sài uốn ván, dầu bệnh này là một trong những căn nguyên chính làm hại tính mạng của nhiều người bị thương trong những trận chiến tranh trước. Nhờ huấn luyện và kinh nghiệm, bác sĩ biết rõ nên chích thuốc phòng-ngừa bệnh sài uốn ván hay không.

Một người mạnh khỏe đã chích thuốc ngừa sài uốn ván sẽ không mắc bệnh này trong nhiều năm. Trong trận đại chiến thứ hai, toàn thể quân nhân của các lực lượng Hoa Kỳ đều được chích thuốc này.

VẾT THƯƠNG DO ĐẠN BẮN

 

Vết thương này luôn luôn chảy máu và ít nhất da bị lủng sâu ở chỗ đạn vào trong thân thể. Có thể còn có một vết thương khác nữa, và thường lớn hơn nhiều, ở chỗ đạn ra khỏi thân thể. Đạn súng săn có thể gây ra một vết rách lớn và nhiều lỗ thủng nhỏ. Nạn nhân có thể cảm thấy như thường, hay bị kích ngất, bất tỉnh và sắp chết.    

Hậu quả của vết thương còn tùy thuộc diện tích của nó, chảy máu nhiều hay ít và có sự tổn thương của các cơ cấu thân thể do một hay nhiều viên đạn gây ra. Một biến chứng nguy hại đến tính mạng nạn nhân là phong đòn gánh do vi trùng ở quần áo hay đất bị nhiễm mầm đem vào trong vết thương.

Cấp cứu

Phải điều trị vết thương đạn bắn như các vết thương khác. Cố ngăn không cho máu chảy nhiều. Nếu dùng vải thưa hay vải gai sạch ấn mạnh vào vết thương mà máu vẫn còn chảy, thì phải dùng đến dây thắt mạch ở những bộ phận nào có thể dùng được. Đừng rửa vết thương nhưng phải lấy vải băng đã sát trùng để lên rồi cột lại. Đừng cố lấy viên đạn ra. Những người chưa được huấn luyện việc này mà cứ tìm cách để lấy viên đạn ra chỉ làm cho vết thương trầm trọng thêm. Để nạn nhân nằm yên. Đắp mền cho họ và nếu cần, nên dùng chai nước nóng để ấp cho ấm. Nên đưa nạn nhân đến bác sĩ sớm chừng nào tốt chừng nấy với phương pháp vận chuyển thích đáng.

CÁC VẾT PHỎNG VÌ THUỐC SÚNG

 

Các nguyên nhân thông thường là bị thuốc pháo hay thuốc súng văng phải. Có thể là da bị phỏng thật, nhưng sự nguy hiểm chính thường bởi các vết thương lủng do những miếng vụn của thuốc súng bị cháy ăn sâu vào da. Da có thể bị bụi đường phủ lên và các miếng vụn đem theo vi trùng sài uốn ván vào vết thương. Trừ khi được điều trị thích đáng bệnh sài uốn ván thường phát triển. Việc cấp cứu thì còn tùy nạn nhân bị phỏng thật hay chỉ là một vết thương nhẹ. Luôn luôn phải đem nạn nhân đến bác sĩ để ông điều trị thêm và chích thuốc ngừa sài uốn ván.

Trong những trường hợp này, không nên coi thường giá trị của thuốc phòng ngừa sài uốn ván.