Các vấn đề về tuyến nước bọt

Như mọi người đều biết các tuyến nước bọt tạo ra một lượng lớn nước bọt mỗi ngày và nó rất quan trọng giúp bôi trơn miệng, nuốt, bảo vệ răng chống lại vi khuẩn và hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Hiện có 3 tuyến nước bọt chính là:

• Tuyến nước bọt mang tai.
• Tuyến nước bọt dưới lưỡi.
• Tuyến nước bọt dưới xương hàm.

Ngoài ra còn có vài trăm tuyến nước bọt đang trải rộng khắp miệng và cổ họng. Khi nước bọt chảy vào miệng qua các ống nhỏ gọi là ống dẫn.

Vì vậy khi tuyến nước bọt hoặc ống dẫn có vấn đề, bạn có thể có các triệu chứng như viêm tuyến nước bọt, khô miệng, đau, sốt và chảy dịch có mùi hôi vào miệng.

Nguyên nhân gây ra vấn đề của tuyến nước bọt

Hiện có rất nhiều vấn đề khác nhau có thể cản trở chức năng của tuyến nước bọt hoặc chặn ống dẫn. Sau đây là một số vấn đề về tuyến nước bọt phổ biến hơn:

Sỏi tuyến nước bọt, hoặc sialoliths

Đây là nguyên nhân rất phổ biến nhất của viêm tuyến nước bọt, sỏi tuyến nước bọt là một cấu trúc bị vôi hóa hình thành bên trong ống dẫn tuyến nước bọt. Đôi khi tình trạng này có thể chặn dòng nước bọt. Khi nước bọt không thể thoát ra qua các ống dẫn, nó sẽ chảy ngược vào tuyến, gây đau và viêm. Cơn đau thường không ổn định (có khi có hoặc không), hay xảy ra tại một tuyến và ngày càng nặng hơn. Trừ khi tắc nghẽn bị tổn thương, tuyến nước bọt có khả năng bị nhiễm trùng.

Nhiễm trùng tuyến nước bọt (hay còn gọi là viêm tuyến nước bọt), hoặc viêm sialaden

Nhiễm trùng tuyến nước bọt thường xảy ra phổ biến nhất ở tuyến nước bọt mang tai, có thể làm cho ống dẫn vào miệng bị chặn lại, từ đó tạo ra một khối trong tuyến (gây đau) và mủ có mùi hôi chảy vào miệng.

Viêm sialaden thường xảy ra phổ biến hơn ở người lớn tuổi bị sỏi nước bọt, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh trong vài tuần đầu sau khi sinh. Nếu không được điều trị, nhiễm trùng tuyến nước bọt có thể gây đau dữ dội, sốt cao và áp xe.

Nhiễm trùng

Nhiễm virus như bị cúm hay quai bị và một số trường hợp khác có thể gây viêm tuyến nước bọt. Viêm thường xảy ra ở tuyến nước bọt mang tai ở hai bên mặt, dẫn đến má bị sưng.

Hiện nay viêm tuyến nước bọt thường liên quan đến quai bị, xảy ra khoảng 30% đến 40% các bệnh nhiễm trùng quai bị. Nó thường bắt đầu khoảng 48 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng khác như sốt và đau đầu.

Các bệnh do virus khác gây viêm tuyến nước bọt bao gồm virus Epstein-Barr (EBV), cytomegalovirus (CMV), Coxsackievirus và virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV).

Ngoài ra, nhiễm vi khuẩn thường gây viêm tuyến nước bọt một bên

Các triệu chứng khác như sốt và đau sẽ kèm theo viêm. Các vi khuẩn gây ra bệnh thường là những vi khuẩn được tìm thấy bình thường trong miệng, cũng như vi khuẩn tụ cầu khuẩn. Không những thế những nhiễm trùng này thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt mang tai. Theo thời gian dẫn đến mất nước và suy dinh dưỡng làm tăng nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn.

U nang

U nang có thể phát triển trong tuyến nước bọt nếu bị chấn thương, nhiễm trùng, khối u hoặc sỏi nước bọt ngăn chặn dòng chảy của nước bọt. Một số trẻ sơ sinh đã có u nang trong tuyến nước bọt mang tai. Nó có thể xuất hiện dưới dạng vết phồng rộp hoặc mềm. U nang có thể ảnh hưởng đến một số chức năng (như ăn và nói) sau này.

Khối u

Một số loại khối u khác nhau có thể ảnh hưởng đến tuyến nước bọt. Chúng có thể là ung thư (ác tính) hoặc không phải ung thư (lành tính). Hai khối u phổ biến nhất là u tuyến nước bọt màng phổi và khối u Warthin.

U tuyến là tình trạng phổ biến nhất ảnh hưởng đến các tuyến mang tai, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến tuyến dưới màng cứng và tuyến nước bọt nhỏ. Khối u thường không đau và phát triển chậm. U tuyến thông thường là lành tính (không ung thư) và phổ biến xảy ra ở phụ nữ hơn nam giới.

Khối u Warthin cũng lành tính và ảnh hưởng đến tuyến mang tai

Khối u của Warthin có thể phát triển ở cả hai bên của khuôn mặt và ảnh hưởng đến nhiều nam giới hơn nữ giới.

Trong khi hầu hết các khối u tuyến nước bọt là lành tính, một số có thể là ung thư

Các khối u ác tính bao gồm ung thư biểu mô tế bào niêm mạc, ung thư biểu mô tuyến, ung đa hình tuyến và khối u ác tính.

Hội chứng Sjögren

Đây là một bệnh tự miễn mãn tính, trong đó các tế bào của hệ thống miễn dịch tấn công tuyến nước bọt và các tuyến sản xuất độ ẩm khác, dẫn đến khô miệng và mắt.

Hiện có khoảng một nửa số người mắc hội chứng Sjögren cũng bị phì đại tuyến nước bọt ở hai bên miệng, nhưng thường không đau.

Điều trị các vấn đề về tuyến nước bọt

Hiện tại để điều trị các vấn đề về tuyến nước bọt thường phụ thuộc vào nguyên nhân.

Đối với sỏi và các tắc nghẽn khác của ống dẫn, việc điều trị thường bắt đầu bằng các biện pháp như loại bỏ sỏi, mát xa tuyến với nhiệt hoặc kẹo chua để tăng lưu lượng nước bọt. Nếu các biện pháp đơn giản không làm giảm vấn đề, phẫu thuật có thể được yêu cầu để loại bỏ tắc nghẽn và tuyến bị ảnh hưởng.

Phẫu thuật thường được yêu cầu nhằm loại bỏ các khối u lành tính và ác tính. Một số khối u lành tính được điều trị bằng bức xạ tránh tình trạng tái phát. Một số khối u ung thư cần xạ trị và hóa trị. Đôi khi phẫu thuật cũng có thể cần thiết để điều trị u nang lớn.

Các vấn đề khác có thể được điều trị bằng thuốc. Ví dụ: Nhiễm trùng do vi khuẩn được điều trị bằng kháng sinh. Thuốc cũng có thể được kê toa cho tình trạng khô miệng.