Các giai đoạn của khí phế thũng và những điều mong đợi
Hiện nay các bác sĩ có thể mô tả mức độ khí phế thũng của bạn tồi tệ như thế nào bằng cách sử dụng Hệ thống GOLD và Chỉ số BODE. Từ đó bác sĩ có thể nhận biết tình trạng của mỗi người bệnh và giai đoạn của họ.
Hệ thống GOLD
Đây là một bộ hướng dẫn được thành lập bởi Chiến lược toàn cầu về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (GOLD - Global Initiative for chronic Obstructive Lung Disease).
Trong đó có một xét nghiệm có thể đo được lượng khí bạn thổi ra khỏi phổi trong 1 giây. Các bác sĩ gọi đây là Thể tích thở ra gắng sức trong giây đầu (FEV-1 - Forced Expiratory Volume during 1st second).
Nếu bạn bị khí phế thũng, bác sĩ sẽ xem xét FEV-1 của bạn. Ngoài ra bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng khác của bạn, cũng như số lần bạn phải nhập viện trong năm qua vì tình trạng này. Các bác sĩ gọi đây là tình trạng trầm trọng. Điều này có nghĩa là các triệu chứng của bạn đã bị bùng phát hoặc đột nhiên trở nên tồi tệ.
Bên cạnh đó bác sĩ cũng có thể cho bạn chụp CT phổi. Sau đó, bác sĩ sẽ sử dụng tất cả các thông tin này để xác định bạn đang ở nhóm nào trong bốn nhóm sau (đây là những nhóm có thể giúp bạn biết được mức độ khí phế thũng của bạn đang nghiêm trọng như thế nào):
- Nhóm A (GOLD 1 hoặc 2):
Triệu chứng của bạn rất nhẹ. FEV-1 của bạn là 80% trở lên. Bạn có thể không xảy ra bùng phát trong năm, hoặc chỉ xuất hiện bùng phát đúng một lần. Bên cạnh đó bạn không nhập viện do các triệu chứng.
- Nhóm B (GOLD 1 hoặc 2):
FEV-1 của bạn nằm trong khoảng từ 50% đến 80%. Bạn xuất hiện nhiều triệu chứng hơn những người trong nhóm A. Đây là giai đoạn mà hầu hết mọi người đi khám bác sĩ vì ho, khò khè và khó thở.Bạn có thể đã xảy ra một đợt bùng phát nặng trong năm, nhưng bạn không nhập viện vì các triệu chứng.
- Nhóm C (GOLD 3 hoặc 4):
Không khí lưu thông vào và ra khỏi phổi bị hạn chế nghiêm trọng. FEV-1 của bạn nằm trong khoảng từ 30% đến 50%.
Bạn đã có hơn hai lần bùng phát trong năm hoặc bạn đã được đưa vào bệnh viện ít nhất một lần.
- Nhóm D (GOLD 3 hoặc 4):
Rất khó để bạn có thể hít vào hoặc thở ra một cách bình thường. Không những thế bạn đã có ít nhất hai lần bùng phát trong năm hoặc bạn đã phải nhập viện ít nhất một lần.
Các bác sĩ gọi đây là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD - Chronic Obstructive Pulmonary Disease) giai đoạn cuối. Điều này có nghĩa là chức năng phổi của bạn đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó bất kỳ đợt bùng phát mới nào cũng có thể đe dọa đến tính mạng.
Chỉ số BODE
Hệ thống này đo lường mức độ khí phế thũng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn. Nó dựa vào bốn phạm vi chính:
- Chỉ số khối cơ thể (B - Body mass index).
Điều này mô tả lượng mỡ cơ thể bạn có so với chiều cao và cân nặng của bạn.
- Giới hạn luồng không khí (O - Obstruction - tắc nghẽn).
Bác sĩ có thể nhận thấy phổi của bạn bị tổn thương như thế nào bằng cách cho bạn thực hiện các xét nghiệm chức năng phổi.
- Không có khả năng thở (D - Dyspnea - các bác sĩ gọi nó là khó thở)
. Bác sĩ sẽ hỏi một loạt câu hỏi về mức độ thường xuyên bạn cảm thấy khó thở và khi nào.
- Khả năng luyện tập thể dục (E - Exercise capacity).
Hệ thống này giúp đo lường khoảng cách khả năng đi bộ của bạn trong 6 phút.
Ngày nay các nghiên cứu cho thấy Chỉ số BODE có thể cung cấp cho các bác sĩ những thông số chính xác nhất về kết quả của bạn so với FEV-1 (Forced Expiratory Volume during 1st second - Thể tích thở ra gắng sức trong giây đầu). Và họ có thể sử dụng những phát hiện này để xem bạn sẽ đáp ứng tốt như thế nào với thuốc, liệu pháp phục hồi phổi và các phương pháp điều trị khác.
Thực tế khí phế thũng có thể trở nên tồi tệ hơn sau một thời gian và nó ảnh hưởng đến mỗi trường hợp khác nhau. Điều đó có nghĩa là không có cách nào bác sĩ có thể nhận biết chắc chắn bạn sẽ sống được bao lâu nếu bạn có nó.
Ngoài ra bác sĩ sẽ sử dụng thông tin về giai đoạn bệnh của bạn để đưa ra kế hoạch điều trị tốt nhất trong trường hợp đặc biệt.