Các dạng viêm miệng
Viêm miệng, là một thuật ngữ chung cho tất cả các tình trạng khác liên quan đến viêm miệng và đau miệng, có thể làm gián đoạn khả năng ăn, nói và ngủ của một người. Viêm miệng có thể xảy ra ở bất cứ đâu trong miệng, bao gồm cả bên trong má, nướu, lưỡi, môi và vòm miệng.
Các loại viêm miệng
Bệnh nhiệt miệng: Một vết loét do nhiệt miệng, thường có màu nhạt hoặc vàng với vòng ngoài màu đỏ hoặc một cụm các vết loét tương tự tập trung trong miệng, thường ở má, lưỡi hoặc bên trong môi.
Bệnh lở miệng: Là vết loét chứa đầy chất lỏng xảy ra trên hoặc xung quanh môi. Chúng hiếm khi hình thành trên nướu hoặc vòm miệng. Các vết loét sau đó sẽ hình thành một vết mài, có thể gây ngứa, đau hoặc rát trước khi vết loét thực sự xuất hiện.
Viêm miệng có thể được gây ra bởi:
- Cắn má, lưỡi hoặc môi.
- Đeo niềng răng hoặc một loại thiết bị nha khoa khác, hoặc có một chiếc răng sắc nhọn, bị hỏng.
- Nhai thuốc lá.
- Bị phỏng miệng từ thức ăn hoặc đồ uống nóng.
- Bị bệnh nướu răng (viêm nướu) hoặc nhiễm trùng miệng.
- Mẫn cảm với một số thứ, chẳng hạn như thực phẩm hoặc thuốc.
- Bị một số bệnh tự miễn ảnh hưởng đến niêm mạc miệng, chẳng hạn như lupus, bệnh Crohn hoặc bệnh Behcet.
- Dùng một số loại thuốc như hóa trị, kháng sinh, thuốc dùng trị viêm khớp dạng thấp hoặc thuốc điều trị động kinh.
- Xạ trị trong điều trị ung thư.
Các triệu chứng của viêm miệng: Bệnh nhiệt miệng và lở miệng
Bệnh nhiệt miệng
- Có thể đau.
- Thường kéo dài 5 đến 10 ngày.
- Có xu hướng quay trở lại.
- Không bị sốt.
Bệnh lở miệng
- Thường đau.
- Thường kéo dài trong 7 đến 10 ngày.
- Đôi khi có liên quan đến các triệu chứng cảm lạnh hoặc cúm.
Nguyên nhân gây viêm miệng: Bệnh nhiệt miệng và lở miệng
Bệnh nhiệt miệng
Hiện tại nguyên nhân chính xác gây ra căn bệnh này vẫn chưa được xác định, nhưng vẫn có nhiều yếu tố góp phần vào sự phát triển của chúng, chẳng hạn như một số loại thuốc, chấn thương miệng, dinh dưỡng kém, căng thẳng, vi khuẩn hoặc virus, thiếu ngủ, giảm cân đột ngột và một số thực phẩm nhất định như khoai tây, trái cây họ cam quýt, cà phê, socola, phô mai và các loại hạt.
Bên cạnh đó, các vết loét của nhiệt miệng cũng có thể liên quan đến hệ thống miễn dịch tạm thời bị giảm do cảm lạnh hoặc cúm, thay đổi nội tiết tố hoặc nồng độ vitamin B12 hoặc folate thấp. Ngay cả việc cắn vào bên trong má hoặc nhai một miếng thức ăn sắc nhọn cũng có thể gây ra đau.
Các vết loét do nhiệt miệng có thể là do khuynh hướng di truyền và được coi là một bệnh tự miễn nhưng chúng không truyền nhiễm.
Khoảng 20% người dân ở Hoa Kỳ bị lở loét tại một số thời điểm trong suốt cuộc đời của họ - phụ nữ mắc phải tình trạng này thường xuyên hơn nam giới.
Bệnh lở miệng
Thông thường bệnh lở miệng xảy ra là do một loại virus có tên là Herpes simplex type 1. Không giống như vết loét do nhiệt miệng, vết loét do lở miệng có thể lây nhiễm từ khi vết phồng rộp bị vỡ cho đến khi nó lành hẳn. Ban đầu nhiễm trùng thường xảy ra trước tuổi trưởng thành và có thể bị nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc cúm. Khi bị nhiễm virus, nó sẽ ở lại trong cơ thể, không hoạt động, nó chỉ hoạt động khi xảy ra các tình trạng như căng thẳng, sốt, chấn thương, thay đổi nội tiết tố (như kinh nguyệt) và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Vì thế, khi vết phồng rộp xuất hiện trở lại, chúng có xu hướng hình thành ở cùng một vị trí. Ngoài việc lây sang người khác, virus cũng có thể lây sang một bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như mắt hoặc bộ phận sinh dục.
Điều trị thông thường ở các dạng viêm miệng
Nhìn chung, quá trình điều trị nhiệt miệng thường không kéo dài hơn hai tuần, thậm chí không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu tác nhân gây ra bệnh được xác định, bác sĩ có thể điều trị nó. Còn nếu không thể được xác định, trọng tâm của điều trị chuyển sang giảm triệu chứng.
Các phương pháp sau đây có thể giúp giảm đau:
- Tránh uống đồ nóng và các thực phẩm mặn, cay hoặc cam quýt.
- Sử dụng thuốc giảm đau như Tylenol hoặc ibuprofen.
- Súc miệng bằng nước mát hoặc ngậm đá nếu bị bỏng miệng.
Đối với bệnh nhiệt miệng, mục đích điều trị là làm giảm sự khó chịu và bảo vệ chống nhiễm trùng. Hãy thử các biện pháp như sau:
- Uống nhiều nước hơn.
- Súc miệng với nước muối.
- Chăm sóc răng miệng đúng cách.
- Sử dụng một loại thuốc gây tê tại chỗ như lidocaine hoặc xylocaine vào vết loét (không nên dùng cho trẻ dưới 6 tuổi).
- Sử dụng thuốc corticosteroid tại chỗ như thuốc triamcinolone (Kenalog trong Orabase 0,1%), giúp bảo vệ vết loét bên trong môi và trên nướu.
Ngoài ra, Blistex và Campho-Phenique có thể hỗ trợ điều trị của nhiệt miệng và lở miệng, đặc biệt là cần sử dụng áp dụng khi vết đau đầu tiên xuất hiện.
Đối với các vết loét nghiêm trọng hơn, phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Gel bôi trơn.
- Aphthasol, một chất chống viêm.
- Nước súc miệng Peridex.
Tuy nhiên, nếu bạn xảy ra tình trạng này thường xuyên, bạn có thể bị thiếu folate hoặc vitamin B12. Hãy thảo luận với bác sĩ về việc được kiểm tra những thiếu sót này.
Các loại thuốc chống viêm như corticosteroid (bao gồm thuốc prednisone) là phương pháp điều trị hiệu quả nhất trong bệnh nhiệt miệng, vì chúng sẽ làm giảm sưng và đau. Bên cạnh đó, chúng cũng có hiệu quả đối với bệnh lở miệng sau khi vết loét đã xuất hiện trong ba đến bốn ngày, bởi vì tại thời điểm đó, virus đã biến mất và chỉ còn lại tình trạng viêm.
Không phải tất cả mọi người đều có thể dùng một số loại thuốc chống viêm. Ví dụ: Nếu dùng thuốc prednisone cho người mắc bệnh tiểu đường, lượng đường trong máu của họ sẽ tăng lên. Vì vậy bạn cần nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ tình trạng sức khỏe nào của bạn có trước khi bắt đầu một loại thuốc mới.
Hiện vẫn chưa có cách chữa trị bệnh lở miệng. Tuy nhiên một số loại thuốc sau có thể hỗ trợ điều trị bao gồm:
- Thuốc valacyclovir (Valtrex) - được sử dụng khi có dấu hiệu đầu tiên.
- Bôi lên các tổn thương bằng một loại thuốc mỡ bảo vệ như thuốc chống virus (ví dụ: Thuốc mỡ acyclovir 5%).
- Chườm đá vào tổn thương,
- Uống thuốc L-lysine cũng có thể giúp ích, công dụng tương tự như các loại thuốc chống virus mà bác sĩ kê đơn. Một số chuyên gia tin rằng các loại thuốc này rút ngắn thời gian mà các mụn nước có mặt.
Không phải tất cả các vết loét đều vô hại. Vì thế bạn nên khám bác sĩ nếu vết loét miệng của bạn không lành trong vòng hai tuần.