Bệnh viêm mũi dị ứng ở phụ nữ
Viêm mũi là tình trạng viêm của niêm mạc mũi. Viêm mũi dị ứng là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm mũi, ảnh hưởng đến 20% cộng đồng dân số. Viêm mũi dị ứng tuy không đe dọa đến tính mạng con người nhưng với những biến chứng có thể xảy ra, nó có thể gây ảnh hưởng đáng kể chất lượng cuộc sống.
Biểu hiện, biến chứng
Những biểu hiện thường bao gồm: hắt hơi, chảy nước mũi (trong, loãng), nghẹt mũi, nhức đầu, ngứa họng và ho... đày là những triệu chứng thường thì người bệnh lầm rằng mình bị cảm. Viêm mũi dị ứng thường kèm với những tình trạng bệnh lý khác, chẳng hạn như là suyễn. Viêm mũi dị ứng cũng gây ảnh hưởng học hành khó tiếp thu, rối loạn giấc ngủ và uể oải. Những biến chứng bao gồm: viêm tai giữa, viêm mũi-xoang cấp và viêm mũi-xoang mạn.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh viêm mũi dị ứng có thể khác nhau phụ thuộc vào sự xuất hiện triệu chứng theo mùa, quanh năm hoặc từng đợt.
Viêm mũi dị ứng theo mùa:
Nguyên nhân thường gặp là mùa phấn hoa và bụi nấm mốc ngoài trời.
Viêm mũi dị ứng quanh năm:
Tác nhân gây Viêm mũi dị ứng quanh năm thường là bụi trong nhà. Trong những vùng thời tiết ấm áp, rất nhiều bụi hoa cỏ phát triển và phát tán quanh năm.
- Bụi nhà (house dust mites):
Là những loại mạt - mò, chúng sống trong nhà, đặc biệt là trên da người và vật cưng nuôi trong nhà, sau đó chúng vung vãi đi khắp nơi. Bụi mạt - mò có thể tìm thấy ở đồ dùng chăn, gối, nộm, thảm trải... Nơi mà nhiệt độ ẩm, độ ẩm cao; ngược lại ở nơi nhiệt độ khô hanh rất khó kiếm thấy chúng.
+ Vật cưng: Vật cưng nuôi trong nhà thường gây Viêm mũi dị ứng quanh năm, thường nhất là chó, mèo; ngoài ra còn do lông thú vật, chim và các con vật cưng khác.
+ Con gián: Gián được cho là nguyên nhân gây ra những cơn suyễn, ngoài ra chúng còn là những bụi nhà gây viêm mũi dị ứng quanh năm.
+ Các loại gặm nhấm: Nếu chúng ở trong nhà cũng là nguyên nhân nhạy cảm gây viêm mũi dị ứng.
Viêm mũi dị ứng không thường xuyên:
Xảy ra từng đợt khi có tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng ví dụ như bụi nhà, bụi môi trường, nấm mốc, phấn hoa... gây triệu chứng dị ứng từng đợt. Thức ăn cũng gây viêm mũi dị ứng, tùy theo từng người, triệu chứng dị ứng ở mũi thường kèm với triệu chứng ở da, đường một - dạ dày, ở phổi.
Viêm mũi dị ứng nghề nghiệp:
Nguyên nhân do tiếp xúc với tác nhân dị ứng tại nơi làm việc, tùy theo tính chất đặc thù của nghề nghiệp, có thể gây VMDU từng đợt, theo mùa hoặc quanh năm.
Những ai có thể mắc bệnh viêm mũi dị ứng?
- Viêm mũi dị ứng thường khởi phát ở độ tuổi 8 - 11 tuổi, nhưng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, viêm mũi dị ứng thường gặp ở trẻ em với tỷ lệ cao chiếm tới 40 %. Viêm mũi dị ứng giảm dần theo tuổi tác, trên người già viêm mũi dị ứng ít gặp hơn.
- Tiền căn gia đình: gia đình có người bị dị ứng thì dễ mắc bệnh dị ứng hơn.
- Môi trường và nghề nghiệp tiếp xúc: những người làm việc trong môi trường ô nhiễm, hoặc những nghề tiếp xúc nhiều với những chất gây dị ứng.
Điều trị
Tự chăm sóc cho bản thân mình
Dị ứng với tự nhiên:
Cần kiểm soát môi trường, tránh tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng như phấn hoa và nấm mốc ngoài trời.
Thường thì chỉ chú ý tránh tiếp xúc với môi trường vào những mùa phấn hoa phát lán, ví dụ phấn hoa của cây cối hiện diện vào mùa xuân, hoa cỏ có ở cuối mùa xuân và suốt mùa hè...
Phấn hoa có chiều hướng xuất hiện cao vào thời tiết khô, nắng ấm, có gió; nên tránh tiếp xúc với bên ngoài trong thời gian này. Khi ra ngoài cần đóng kín cửa xe, đóng kín cửa sổ, cửa ra vào nhà hoặc tắm sạch bụi phấn tiên tóc, trên da sau khi ra ngoài trời.
- Dị ứng bụi nhà:
+ Bụi mạt - mò trong nhà ở tiên đồ dùng phòng ngủ (chăn, mền, gối ...) thảm sàn nhà, đồ trang trí nội thất... Tránh bằng cách dùng máy hút bụi, tẩy thảm nhà bằng hóa chất, nếu được chăn, mền, gối... giặt mỗi 2 tuần trong nước 130 độ F để diệt tất cả mạt-mò trên bề mặt. Thường mạt - mò bụi nhà chỉ phát triển ở độ ẩm > 50% do đó dùng máy điều hòa làm khô môi trường cũng rất hữu ích.
+ Đối với nấm mốc trong nhà cũng tránh bằng cách hạn chế độ ẩm trong nhà quá cao, không để đồ chứa nước trong nhà để hạn chế sự phát triển của bào tử và nấm mốc.
+ Dị ứng lông thú, vật cưng nuôi trong nhà tốt nhất là tránh hoàn toàn không tiếp xúc, hoặc ít nhất cũng nên tránh xa, không cho vật nuôi lên giường hay sống chung trong phòng. Đối với gián nên có kế hoạch diệt thường xuyên.
- Đối với dị ứng nghề nghiệp: nên tránh là biện pháp tốt nhất, nếu không có thể được thì nên dùng khẩu trang, mặt nạ tránh hít phải bụi nghề nghiệp.
- Đối với những chất kích thích gây dị ứng không đặc hiệu như: khói thuốc, chất nặng mùi, hương liệu, nước hoa, môi trường ô nhiễm... nên tránh, vì những chất trên là yếu tố kích thích gây dị ứng và làm triệu chứng dị ứng trầm trọng thêm.
Thuốc điều trị trong bệnh viêm mũi dị ứng
Điều trị bằng thuốc.
Bệnh nhân có triệu chứng dị ứng từng đợi thì chỉ cần uống thuốc kháng dị ứng là đủ, hoặc nếu cần có thể dùng thêm thuốc chống nghẹt mũi. Đối với bệnh nhân có triệu chứng dị ứng mạn tính thì dùng corticosteroids xịt mũi (chẳng hạn như Flixonase) là thích hợp nhất. Một số tác dụng phụ tại chỗ khi xịt corticoid không đáng kể và rất hiếm xảy ra như: gây kích thích rát lại chỗ, chảy máu mũi... những triệu chứng này thường ổn định ngay sau khi ngưng thuốc.
Điều trị giải mẫn cảm.
Là phương pháp dùng liều cao chất dị ứng tiên bệnh nhân. Tỷ lệ thành công của phương pháp này rất cao 80 - 90 % trên bệnh nhân. Phương pháp này thường phải thực hiện trong thời gian dài, các triệu chứng không cải thiện rõ ràng trong 6-12 tháng và thường phải điều trị kéo dài hên tục 4 - 5 năm mới đạt hiệu quả mong muốn. Điều trị giải mẫn cảm không phải là phương pháp an toàn tuyệt đối, vì thỉnh thoảng phản ứng trầm trọng toàn thân vẫn xảy ra.
- Bệnh nhân cần tránh tiếp xúc với những chất kích thích gây triệu chứng viêm mũi dị ứng tăng kịch phát.
- Cải tạo kiểm soát môi trường, tránh những nguyên nhân đặc biệt gây viêm mũi dị ứng đã phát hiện và cả những chất không đặc hiệu có thể gây kích thích khởi phát dị ứng...
- Thường xuyên vận động, tập thể dục, chơi thể thao nhằm tạo sức đề kháng cho cơ thể.
- Khi đi ngoài trời nắng, bụi và gió thì phải mang khẩu trang
- Bệnh cũng có thể tự khỏi trong vòng vài ngày (nếu cơ thể có sức khỏe lốt). Nếu quá 3 ngày mà bệnh không thuyên giảm, thì cần đến chuyên khoa để chữa trị, nhằm tránh việc những biến chứng trầm trong hơn.
- Bệnh nhân điều trị bằng miễn dịch liệu pháp (giải mẫn cảm) cần phải theo dõi điều trị lâu dài, thường sau 6 - 12 tháng triệu chứng mới cải thiện và phải duy trì liên lục từ 3 - 5 năm mới đạt hiệu quả tối đa.
- Theo dõi các biến chứng có thể xảy ra những biến chứng như viêm tai giữa, rối loạn chức năng vòi nhĩ, viêm mũi-xoang cấp, viêm mũi-xoang mạn.
- Người bệnh phải chú ý những loại thuốc xịt mũi, bởi có loại thuốc xịt có thể dùng lâu dài, nhưng có loại chỉ được dùng từ 3 - 7 ngày. Các loại thuốc xịt mũi có tác dụng làm co mạch tại chỗ, nên rất hiệu nghiệm đối với những trường hợp bị nghẹt mũi do viêm. Tuy nhiên, nếu tự ý dùng lâu dài những loại thuốc này sẽ dẫn đến suy yếu niêm mạc mũi làm bệnh có thể nặng thêm.