Bệnh tiểu đường Insipidus

Bệnh tiểu đường insipidus là gì?

Bệnh tiểu đường insipidus (hay còn gọi là đái tháo nhạt, viết tắt DI)

là một tình trạng hiếm gặp khiến cơ thể bạn tạo ra nhiều nước tiểu "nhạt", hoặc không màu và không mùi. Hầu hết những người bình thường đi tiểu 1 đến 2 lít nước tiểu mỗi ngày, nhưng với những người mắc bệnh tiểu đường insipidus có thể vượt gấp 5 - 10 lần số lượng nước tiểu đó.

Bệnh tiểu đường insipidus so với bệnh tiểu đường Mellitus (đái tháo đường)

Bệnh tiểu đường insipidus khác với loại tiểu đường cần insulin. Mặc dù có cùng tên, nhưng điểm chung duy nhất của hai tình trạng này là chúng khiến bạn khát nước và đi tiểu nhiều.

Nếu bạn bị bệnh đái tháo nhạt, các hoóc môn giúp cơ thể cân bằng chất lỏng sẽ không hoạt động. Ước tính chỉ có một trên 25.000 người mắc phải tình trạng này.

Với bệnh tiểu đường (còn gọi là đái tháo đường), cơ thể bạn không thể sử dụng năng lượng từ thực phẩm như bình thường. Căn bệnh này phổ biến hơn nhiều. Tại Mỹ, khoảng 100 triệu người mắc bệnh tiểu đường Tuýp 1 hoặc Tuýp 2.

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường insipidus?

Cơ thể bạn tạo ra một chất gọi là Vasopressin. Nó được tạo ra trong một phần của bộ não được gọi là vùng dưới đồi và được lưu trữ trong tuyến yên của bạn. Hóc môn này truyền thông tin tới thận của bạn giữ nước, làm cho nước tiểu của bạn cô đặc hơn. (Vasopressin còn được gọi là hormone chống bài niệu, hay ADH.)

Khi bạn khát hoặc mất nước nhẹ, nồng độ Vasopressin sẽ tăng. Thận của bạn hấp thụ lại nhiều nước hơn và gây cô đặc nước tiểu. Nếu bạn đã uống nhiều nước, nồng độ Vasopressin sẽ giảm, làm bạn đi tiểu nhiều và nước tiểu cũng loãng hơn. 

Khi cơ thể bạn không tạo đủ Vasopressin, tình trạng này được gọi là bệnh đái tháo nhạt trung ương. Nếu cơ thể bạn sản xuất đủ lượng Vasopressin nhưng thận của bạn không thể đáp ứng với nó, bạn bị bệnh đái tháo nhạt do thận.

Trong cả hai dạng bệnh trên, kết quả là như nhau. Vì thận của bạn không thể giữ nước, do đó ngay cả khi bạn bị mất nước, thì bạn vẫn đi tiểu nhiều.

Các loại bệnh tiểu đường insipidus

Bệnh đái tháo nhạt trung ương:

 

Tình trạng này xảy ra khi vùng dưới đồi bị tổn thương hoặc tuyến yên làm gián đoạn khả năng sản xuất hay giải phóng Vasopressin của cơ thể. Điều này khiến thận của bạn loại bỏ quá nhiều chất lỏng từ cơ thể, và khiến bạn đi tiểu nhiều hơn. Tổn thương vùng dưới đồi hoặc tuyến yên có thể do:

• Một khối u.
• Chấn thương đầu.
• Nhiễm trùng.
• Viêm.
• Phẫu thuật.

Bệnh đái tháo nhạt trung ương cũng có thể xảy ra do di truyền (nếu cha mẹ bạn truyền lại cho bạn một khiếm khuyết về gen tạo ra Vasopressin), mặc dù nguyên nhân này rất hiếm. Trong một số trường hợp, các bác sĩ không thể tìm ra nguyên nhân.

Bệnh đái tháo nhạt do thận

Dạng bệnh này xảy ra khi thận của bạn không đáp ứng với Vasopressin và lấy quá nhiều chất lỏng từ máu của bạn. Không phải lúc nào bác sĩ cũng có thể tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng có một số yếu tố khác mà mọi người cần chú ý bao gồm:

• Đường tiết niệu bị chặn.
• Bệnh thận mạn tính.
• Thay đổi gen ngăn thận phản ứng với Vasopressin.
• Nồng độ Canxi trong máu cao.
• Nồng độ Kali trong máu thấp.
• Một số loại thuốc, như Lithium.

Bệnh tiểu đường insipidus (DI)

Loại này xảy ra khi cơ thể bạn có vấn đề trong việc kiểm soát cơn khát. Khi bạn uống nước, chất lỏng làm giảm lượng Vasopressin mà cơ thể bạn tạo ra, khiến bạn đi tiểu nhiều hơn. Nguyên nhân bao gồm tổn thương vùng dưới đồi hoặc tuyến yên từ:

• Một khối u.
• Chấn thương đầu.
• Nhiễm trùng.
• Viêm.
• Phẫu thuật.

Một số loại thuốc hoặc các vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể khiến bạn dễ mắc bệnh đái tháo nhạt.

Bệnh đái tháo đường thai kỳ

Bạn chỉ có thể mắc phải dạng bệnh này trong khi mang thai. Đôi khi nhau thai, cơ quan cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho em bé của bạn tạo ra một loại Enzyme phá vỡ Vasopressin của người mẹ. Và một số phụ nữ mang thai tạo ra nhiều Prostaglandin, một chất hóa học giống như hormone làm cho thận của họ ít nhạy cảm hơn với Vasopressin. Hầu hết các trường hợp đái tháo nhạt thai kỳ đều nhẹ và không gây ra các triệu chứng đáng chú ý. Tình trạng này thường biến mất sau khi sinh, nhưng bệnh có thể tái lại trong tương lai (ở lần mang thai tiếp theo).

Triệu chứng của bệnh tiểu đường insipidus (DI)

Bạn có thể nhận thấy:

• Khát nước cực độ.
• Đi tiểu nhiều (bác sĩ của bạn có thể gọi đây là đa niệu).
• Tiểu nhiều vào ban đêm.
• Cảm thấy khát dù uống nhiều nước, đặc biệt là nước lạnh.
• Mất nước.
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
• Đau cơ.
• Cáu gắt.

Bệnh tiểu đường insipidus được chẩn đoán như thế nào?

Nếu bạn bị tình trạng này, có lẽ bạn nên khám bác sĩ để được điều trị.

Để chẩn đoán bệnh, đầu tiên bác sĩ sẽ khám sức khỏe của bạn. Sau đó, họ sẽ đặt câu hỏi về lịch sử sức khỏe, bao gồm cả sức khỏe của gia đình bạn. Bạn có thể nhận được một loạt các xét nghiệm bao gồm:

- Xét nghiệm nước tiểu:

 Bạn sẽ được lấy mẫu nước tiểu, và gửi nó đến phòng thí nghiệm để kiểm tra nó có bị loãng hay cô đặc không. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kiểm tra Glucose từ mẫu nước tiểu của bạn, điều này giúp họ xác định xem bạn có bị bệnh đái tháo nhạt hay tiểu đường hay không.

- Xét nghiệm máu:

 Kiểm tra này sẽ đo lượng chất điện giải và Glucose trong máu của bạn. Điều này cho phép bác sĩ biết bạn có bị tiểu đường hoặc đái tháo nhạt hay không.

- Nghiệm pháp nhịn nước:

 

Kiểm tra này giúp đo lường sự thay đổi trọng lượng cơ thể, natri máu và nồng độ nước tiểu sau khi bạn không uống bất cứ thứ gì trong một thời gian. Nếu nồng độ natri trong máu tăng cao hơn mức bình thường và nồng độ nước tiểu của bạn thấp, bạn có thể mắc bệnh tiểu đường insipidus. Có hai loại:

1. Nghiệm pháp nhịn nước dạng ngắn: 

   Bạn ngừng uống nước trong một thời gian ngắn. Sau đó bạn được lấy mẫu và đưa lại cho bác sĩ, họ sẽ gửi nó đến phòng thí nghiệm.

2. Nghiệm pháp nhịn nước tiêu chuẩn:

    Bạn sẽ thực hiện việc này trong bệnh viện để các bác sĩ có thể đảm bảo bạn không bị mất nước. Bạn sẽ được cân trọng lượng và lấy mẫu mỗi giờ hoặc hai giờ cho đến khi:

• Huyết áp của bạn giảm xuống quá thấp hoặc bạn có nhịp tim nhanh khi đứng.
• Bạn giảm từ 5% trọng lượng cơ thể trở lên.
• Nồng độ nước tiểu của bạn tăng lên một chút trong 2 hoặc 3 lần đo.

- Chụp cộng hưởng từ (MRI):

Kiểm tra này chụp lại chi tiết các cơ quan nội tạng và các mô mềm của bạn. Bác sĩ sử dụng nó để xem bạn có vấn đề với vùng dưới đồi hoặc tuyến yên hay không.

- Xét nghiệm sàng lọc di truyền.

Bác sĩ có thể đề nghị loại xét nghiệm này nếu các thành viên gia đình của bạn có vấn đề với việc tạo ra quá nhiều nước tiểu.

Điều trị bệnh đái tháo nhạt

Đầu tiên, bác sĩ sẽ khuyên bạn uống nhiều nước. Điều đó sẽ thay thế việc mất nước liên tục.

• Bệnh đái tháo đường trung ương insipidus: 

  Bạn sẽ dùng các loại thuốc như desmopressin (DDAVP) hoặc Vasopressin (Pitressin). Thuốc thường dưới dạng xịt mũi. Ngoài ra còn có phương pháp điều trị khác để giúp các loại thuốc này hoạt động tốt hơn.

• Bệnh đái tháo đường do thận có thể khó điều trị hơn.

  Nếu tình trạng là do thuốc gây ra, việc dừng thuốc sẽ giúp ích. Ngoài ra, các loại thuốc khác có thể cải thiện các triệu chứng. Chúng bao gồm Indomethacin (Indocin) và thuốc lợi tiểu như Amiloride (Moduretic 5-50) hoặc Hydrochlorothiazide (Microzide). Mặc dù thuốc lợi tiểu thường làm cho bạn đi tiểu nhiều hơn, nhưng trong trường hợp này, chúng giúp bạn đi tiểu ít hơn. Đôi khi căn bệnh này sẽ biến mất nếu bạn điều trị được nguyên nhân gây ra bệnh.

• Bệnh tiểu đường insipidus.

   Hiện không có cách điều trị nào hiệu quả cho tình trạng này. Việc ngậm kẹo không đường hoặc kẹo chua để giúp làm ẩm miệng, tăng lưu lượng nước bọt và giảm việc uống nhiều nước. Nếu bạn tỉnh giấc nhiều lần trong đêm để đi tiểu, thì một liều nhỏ Desmopressin khi đi ngủ có thể giúp ích.

• Bệnh đái tháo đường thai kỳ:

   Bạn có thể dùng Desmopressin khi đang mang thai. Căn bệnh này sẽ biến mất sau khi bạn sinh em bé.

Biến chứng của bệnh tiểu đường insipidus

Nếu bạn không kiểm soát được căn bệnh này, bạn có thể dễ bị biến chứng như:

- Mất nước

. Bệnh tiểu đường insipidus khiến cơ thể bạn khó giữ nước và dễ dàng để bị mất nước. Nếu bạn bị bệnh đái tháo nhạt, hãy coi chừng các dấu hiệu như:

• Chóng mặt hoặc chóng mặt.
• Đau đầu.
• Khô miệng và môi.
• Mắt trũng xuống.
• Nhầm lẫn và khó chịu.

- Mất cân bằng điện giải.

Chất điện giải là khoáng chất trong cơ thể bạn với một điện tích nhỏ. Khi bạn mất quá nhiều nước, nồng độ chất điện giải có thể tăng lên. Khi điều này xảy ra, bạn có thể nhận thấy:

• Đau đầu.
• Cảm thấy mệt mỏi liên tục (kiệt sức).
• Cáu gắt.
• Đau cơ.

- Mất ngủ:

 Bệnh tiểu đường insipidus có thể dẫn đến tiểu đêm, khiến bạn khó có thể ngủ ngon giấc được. Kết quả: Bạn bị mất ngủ.

Căn bệnh này có nghiêm trọng không?

Bệnh tiểu đường insipidus không gây suy thận hoặc dẫn đến lọc máu. Thận của bạn vẫn làm công việc chính của chúng, đó là lọc máu.

Nhưng căn bệnh này sẽ khiến bạn dễ bị mất nước hơn. Vì thế hãy chắc chắn rằng bạn luôn có thứ gì đó để uống, đặc biệt là khi trời nóng hoặc khi bạn tập thể dục.