Bệnh Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

Thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu) là bệnh gì?

Thiếu máu do thiếu sắt (hay còn gọi là thiếu máu thiếu sắt) là một tình trạng phổ biến của bệnh thiếu máu. Căn bệnh này xuất hiện khi cơ thể không có đủ chất sắt lượng cung cấp hồng cầu cần thiết cho cơ thể. Trong đó, hồng cầu là các tế bào trong máu giúp mang oxy đến các mô của cơ thể.

Hiện tại, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ là hai nhóm có nguy cơ cao nhất mắc bệnh thiếu máu.

Đây là một căn bệnh phổ biến nhưng dễ điều trị, chỉ xảy ra khi cơ thể không hấp thụ đủ chất sắt cho cơ thể. Nồng độ chất sắt thấp thường do mất máu, ăn uống không đủ chất hoặc cơ thể không có khả năng hấp thụ sắt từ thực phẩm. 

Nguyên nhân gây ra thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu) là gì?

Khi các tế bào hồng cầu cũ bị phá vỡ, chất sắt bên trong được tái sử dụng để tạo ra các tế bào hồng cầu mới. Do đó, nguyên nhân của bệnh thiếu máu do thiếu sắt thường là mất máu nhiều dẫn đến tăng nhu cầu chất sắt để tạo thêm các tế bào máu thay thế lượng máu đã mất. Hơn nữa, người bệnh cũng có thể mắc bệnh nếu chế độ ăn uống quá ít chất sắt dẫn đến cơ thể không được cung cấp đầy đủ. Ngoài ra, cũng có một số trường hợp cơ thể không có khả năng hấp thụ chất sắt từ thực phẩm. Sau đây là một số nguyên nhân thường gặp như:

Mất máu

Khi mất máu, người bệnh sẽ bị thiếu hụt chất sắt. Nếu không bổ sung đủ lượng chất sắt để bù lại, thì bệnh thiếu máu do thiếu sắt sẽ càng nghiêm trọng hơn.

Ở phụ nữ, chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, ra nhiều máu, u xơ hoặc chảy máu tử cung là những nguyên nhân làm mất chất sắt. Mất máu trong lúc sinh con cũng là một trường hợp làm giảm chất sắt ở phụ nữ.

Bên cạnh đó, tình trạng chảy máu trong cũng dẫn đến việc thiếu máu do thiếu sắt. Đây là dạng mất máu không phải lúc nào cũng được phát hiện sớm mà nó có thể diễn biến từ từ. Sau đây là một số nguyên nhân gây ra chảy máu trong là:

• Chảy máu do lở loét, bướu đại tràng hoặc ung thư ruột kết.
• Thường xuyên sử dụng aspirin hoặc các thuốc giảm đau khác, chẳng hạn như thuốc kháng viêm không steroid (ibuprofen và naproxen).
• Chảy máu đường tiết niệu.

Mất máu do vết thương nặng, phẫu thuật hoặc chảy máu thường xuyên cũng gây ra bệnh thiếu máu do thiếu sắt.

Chế độ ăn uống không đủ chất

Các nguồn thực phẩm chứa nhiều chất sắt bao gồm thịt, gia cầm, cá và các loại thực phẩm chức năng bổ sung chất sắt. Nếu không thường xuyên ăn các loại thực phẩm nêu trên, thì có khả năng mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt sẽ tăng cao.

Ăn chay cũng giúp cơ thể bổ sung đủ chất sắt cho cơ thể. Một số nguồn thực phẩm chay chứa nhiều sắt có thể kể đến như bánh mì, ngũ cốc, đậu, đậu hũ, trái cây sấy khô, rau bó xôi và các loại rau xanh.

Thai nhi trong bụng mẹ hoặc trẻ nhỏ thường rất khó hấp thụ đủ chất sắt trong bữa ăn hằng ngày. Khi cơ thể phát triển, nhu cầu hấp thụ chất sắt của trẻ mới tăng trưởng theo.

Không có khả năng hấp thụ chất sắt

Thậm chí nếu nạp đủ chất sắt từ thực phẩm, cũng có trường hợp cơ thể không thể hấp thụ chúng. Điều này có thể do họ đã từng trải qua phẫu thuật đường ruột (phẫu thuật thu nhỏ dạ dày) hoặc các bệnh về đường ruột (bệnh Celiac hoặc bệnh Crohn).

Các đơn thuốc kê toa làm giảm axit trong dạ dày cũng có thể gây cản trở việc hấp thụ chất sắt cho cơ thể.

Ngoài các nguyên nhân đã nêu ở trên thì các yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Giới tính:

  Phụ nữ thường dễ bị thiếu máu do thiếu sắt hơn vì thường xuyên bị mất máu do kinh nguyệt hàng tháng.

• Độ tuổi:

  Trẻ sơ sinh, đặc biệt là những trẻ sinh thiếu cân hoặc sinh non thường không nhận đủ chất sắt từ sữa mẹ hoặc sữa bột cũng có thể có nguy cơ thiếu sắt. Trẻ lớn hơn cũng cần nhiều chất sắt cho quá trình phát triển, do đó nếu không có chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng, trẻ cũng rất dễ bị thiếu sắt.

• Ăn chay:

  Những người không ăn thịt có thể có nguy cơ bị thiếu máu do thiếu sắt nếu họ không ăn các thực phẩm giàu chất sắt thay thế khác.

• Hiến máu thường xuyên:

  Hiến máu thường xuyên có thể làm cạn kiệt nguồn dự trữ chất sắt do đó dễ dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.

Những triệu chứng thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu) là gì?

Hiện tại các triệu chứng chính của thiếu máu do thiếu sắt bao gồm:

• Cảm giác mệt mỏi.
• Chóng mặt.
• Gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Nếu tình trạng bệnh nặng có thể gây khó thở và khiến da nhợt nhạt. Bệnh kéo dài gây đau miệng, khó nuốt, và móng tay mềm, cong.

Một số triệu chứng khác ít xảy ra hơn như muốn ăn thức ăn cứng giòn, đá viên hay ăn những thứ kỳ lạ như bụi bẩn hoặc đất sét (gọi là hội chứng pica).

Những phương pháp điều trị thiếu máu do thiếu sắt (thiếu máu)?

Hiện nay, phương pháp điều trị căn bệnh này thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chứng thiếu máu. Thông thường, người bệnh sẽ cần bổ sung thêm sắt từ thuốc uống hoặc siro (bổ sung chất sắt) và sẽ được dùng ít nhất một lần mỗi ngày trong vòng 3 - 6 tháng.

 
Nếu phương pháp bổ sung sắt không làm tăng nồng độ sắt trong cơ thể người bệnh, có khả năng chứng thiếu máu của họ là do một nguồn xuất huyết hay một vấn đề hấp thụ chất sắt mà bác sĩ sẽ cần phải chẩn đoán thêm. Tùy thuộc vào nguyên nhân, các phương pháp điều trị thiếu máu thiếu sắt có thể như sau:

• Thuốc kháng sinh và các thuốc khác để điều trị loét dạ dày tá tràng.
• Phẫu thuật cắt bỏ polyp chảy máu, khối u hoặc u xơ tử cung.
• Người bệnh bị thiếu máu nặng có thể cần được truyền sắt qua tĩnh mạch hoặc tiếp máu nhanh chóng.

Sau đây là những thói quen sinh hoạt sẽ giúp hạn chế diễn tiến của thiếu máu do thiếu sắt như:

• Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe.
• Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong kê toa. 
• Bổ sung chất sắt theo chỉ định của bác sĩ.
• Dùng vitamin tổng hợp trước khi sinh nếu đang mang thai. Tiếp tục dùng vitamin tổng hợp nếu đang cho con bú.
• Thiết lập chế độ ăn uống cân bằng với thực phẩm giàu sắt như thịt, đậu và rau xanh.