ADHD và hành vi nguy hiểm ở người lớn
Nếu bạn quan tâm ai đó bị ADHD, bạn có thể nhận thấy họ thường hành động theo những điều họ muốn (hành động nhất định), điều này khiến cho bạn, những người khác, thậm chí là chính bản thân của người bệnh cũng cảm thấy khó chịu. Thông thường những hành động này đều liên quan đến ADHD. Nhưng không phải tất cả những trường hợp bị ADHD (ở tuổi trưởng thành) đều có hành vi nguy hiểm như những trường hợp khác đã làm.
Tại sao? Bởi vì những nghiên cứu gần đây cho thấy những người bị ADHD thường có mức độ thấp (nhất định) của một số hóa chất não gọi là dẫn truyền thần kinh. Và Dopamine là một trong số đó.
“Hành vi nguy hiểm có thể gia tăng mức Dopamine, đây có thể là một phần của lý do”, Stephanie Sarkis, Tiến sĩ, Cố vấn sức khỏe tâm thần cho biết. Do đó việc họ thực hiện những hành vi nguy hiểm có thể gia tăng một chút mức dopamine mà người bệnh đang thiếu.
Mặt khác, những người bị ADHD cũng có thể xuất hiện những đặc điểm di truyền nhất định khiến họ thường có những hành động nguy hiểm hoặc bốc đồng
Đối với một số trường hợp bị ADHD, họ thường tái phạm những vấn đề nhỏ như đến muộn trong các cuộc họp. Còn ở những trường hợp khác, họ có thể làm những việc nguy hiểm như lái xe ở tốc độ không an toàn hoặc lạm dụng rượu. Do đó, nếu người bệnh hiểu mối liên hệ giữa ADHD và hành vi nguy hiểm, điều này có thể giúp bạn và người thân bị ADHD.
Các vấn đề thường gặp liên quan đến ADHD
Một số hành vi khó khăn hoặc rủi ro liên quan đến ADHD bao gồm:
- Rắc rối trong việc hoàn thành nhiệm vụ (ở nơi làm việc hoặc ở nhà).
- Bị trễ hoặc không tuân theo các cam kết, cuộc hẹn hoặc trách nhiệm.
- Chi tiêu hoang phí.
- Bắt đầu đánh nhau hoặc cãi nhau.
- Rắc rối duy trì tình bạn và các mối quan hệ.
- Lái xe quá tốc độ và nguy hiểm.
- Lạm dụng chất gây nghiện (ADHD khiến bạn có khả năng lạm dụng ma túy và rượu cao gấp sáu lần).
- Hành vi mạo hiểm trong quan hệ tình dục, chẳng hạn như quan hệ tình dục không an toàn.
Ngoài ra, những yếu tố khác cũng có thể là tác nhân khiến người bệnh hành động theo những cách liều lĩnh hay nguy hiểm. Thông thường môi trường gia đình, dành thời gian bên bạn bè và những vấn đề sức khỏe như trầm cảm hoặc chấn thương đầu có thể tạo nên sự khác biệt.
Làm thế nào để giúp đỡ họ?
Nếu ai đó bạn biết bị ADHD và đang hành động theo cách liên quan đến bạn, có những điều bạn có thể làm để giúp đỡ.
Nếu người thân hoặc ai đó bạn biết đang bị ADHD và đang hành động theo cách làm bạn lo lắng, có những điều bạn có thể làm để giúp đỡ.
- Đừng đổ lỗi:
Một điều quan trọng nhất cần nhớ là ADHD là một rối loạn sinh học, thần kinh và di truyền. Đó là sự thật, và tình trạng này có thể gây ra những hậu quả khó lường đối với những người mắc phải, Sarkis cho biết.
Do đó hãy ân cần và thấu hiểu người bệnh thay vì tức giận hay phê phán, điều này giúp gia tăng mối quan hệ của bạn trong mắt họ và nhiệt tình giúp đỡ khi người bệnh gặp khó khăn.
- Hãy là một người hỗ trợ trong kế hoạch điều trị:
ADHD ảnh hưởng đến thùy trán của não, đây là nơi chịu trách nhiệm tổ chức và lên kế hoạch trước, theo ông Sarkis nói.
Do đó hãy gặp bác sĩ để thiết lập và gắn bó với một thói quen. Ví dụ: bạn có thể tạo và lên lịch các hoạt động nhất định vào cùng một thời điểm mỗi ngày hoặc một ngày trong tuần.
Điều này có thể làm giảm cơ hội người bệnh đến trễ và giúp họ thực hiện tốt các cam kết.
- Hãy hoạt động cùng nhau:
Hãy tích cực cùng nhau. Nghiên cứu gần đây cho thấy tập thể dục có thể làm giảm một số triệu chứng của ADHD. Thậm chí ngay cả những đợt hoạt động thể chất ngắn hạn cũng có thể làm tăng mức độ hóa chất trong não như dopamine. Hiện nay, tập thể dục được xem là một biện pháp lành mạnh có thể làm giảm khả năng người bị ADHD làm những hành động rủi ro khác như lạm dụng rượu hoặc lái xe quá tốc độ.
- Khuyến khích người bệnh tìm hiểu về cách điều trị và gắn bó với nó:
Thuốc ADHD có thể giúp một số người bệnh. Một nghiên cứu cho thấy những người nam giới bị mắc ADHD, sau khi sử dụng thuốc đã giảm hơn 50% nguy cơ tai nạn giao thông. Mặt khác, tư vấn với bác sĩ tâm thần chuyên điều trị ADHD có thể giúp người bệnh đưa ra quyết định xem thuốc có phải là phương pháp điều trị phù hợp hay không.
Một nghiên cứu mới cho thấy liệu pháp hành vi nhận thức giúp làm giảm các triệu chứng ADHD. Thông thường loại trị liệu này tập trung vào việc thay đổi suy nghĩ tiêu cực để thay đổi hành vi của người bệnh.
Ngoài ra, người bệnh có thể kết hợp thuốc và trị liệu, điều này giúp gia tăng hiệu quả điều trị của họ, do đó nếu người bệnh không muốn gặp bác sĩ tâm lý hoặc nhà trị liệu, bạn có thể đưa ra lời khuyên và giải thích những lợi ích mà họ có thể nhận được, theo ông Sarkis. Hiện nay vẫn chưa có cách chữa trị cho ADHD, nhưng một số phương pháp có thể tạo ra sự khác biệt lớn bằng cách cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người mắc chứng rối loạn này.