Tác hại khôn lường của ánh sáng xanh

Hiện nay, các thiết bị do con người tạo ra không ngừng phát ra ánh sáng nguy hiểm (được gọi là ánh sáng xanh - vùng ánh sáng nhìn thấy trong phổ quang học có bước sóng từ 450nm đến 495nm) mà chúng ta không hề chú ý tới, như đèn huỳnh quang; đèn LED (thành phần không thể thiếu của các thiết bị điện tử có thể phát sáng mà chúng ta sử dụng hằng ngày) như màn hình máy tính, điện thoại thông minh, tivi...

Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy, lượng ánh sáng xanh phát ra bởi các thiết bị nhân tạo không đáng kể như lượng ánh xanh có trong bức xạ mặt trời.

Tuy nhiên, thời gian và khoảng cách mà con người tiếp xúc trực tiếp với các màn hình điện tử khiến cho các bác sĩ mắt lo ngại về những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe con người do chúng gây ra.

Theo các bác sĩ chuyên khoa mắt, các thiết bị trên đều phát ra ánh sáng xanh - loại ánh sáng đang âm thầm làm suy hại sức khỏe, đặc biệt là mắt.

Trong cuộc sống hiện đại, ánh sáng nhân tạo hiện diện khắp nơi và buộc chúng ta phải tiếp xúc với chúng cả ngày mà không thể nào né tránh được. Các thiết bị trên đều phát ra ánh sáng xanh - loại ánh sáng đang âm thầm làm suy hại sức khỏe, đặc biệt là mắt.

Tác hại khôn lường của ánh sáng xanh

Bác sĩ Chuyên Khoa II Tăng Hồng Châu (Bệnh viện Mắt Sài Gòn) cho biết ánh sáng xanh là một phần thiết yếu khi hiển thị màu sắc. Nhưng trong trực quan, ánh sáng xanh là thẳng nhất và có năng lượng cao nhất, không được hấp thụ bởi giác mạc và thủy tinh thể của mắt. Vì thế có thể dẫn đến suy giảm chức năng võng mạc của mắt, gây mỏi mắt, khô mắt, rối loạn giấc ngủ... Khi tiếp xúc trong thời gian dài.

Giác mạc

: Được đặt ở trước mắt, là một lớp bảo vệ trong suốt bảo vệ màng mắt, đồng tử, và khoang trước của mắt bạn. Ánh sáng đi qua giác mạc và đồng tử trước khi thủy tinh thể có thể kết tụ nó vào võng mạc.

Theo công bố của CNET, các nhà nghiên cứu tại Đại học Toledo (Mỹ) cho biết khi đôi mắt tiếp xúc với ánh sáng xanh trong thời gian dài có thể gây hại nghiêm trọng đến mắt và tạo ra các phân tử độc hại trong tế bào nhạy sáng của con người. Hoạt động này sẽ đẩy nhanh quá trình thoái hóa điểm vàng và gây ra các bệnh về mắt.

Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học đã phơi tế bào sống trước nhiều loại ánh sáng khác nhau. Họ phát hiện ra ánh sáng xanh tạo ra phản ứng sinh phần tử hóa học độc hại trong tế bào thụ quang - thành phần sinh học phản hồi với ánh sáng trong mắt. Mục đích của thí nghiệm để tìm hiểu cách tế bào phản hồi khi tiếp xúc với ánh sáng xanh hằng ngày từ các thiết bị như điện thoại, TV…

Ánh sáng xanh tím mang nhiều năng lượng trong dải hẹp 415 - 455nm gây hại nhiều hơn cho mắt, cụ thể là thủy tinh thể và võng mạc. Các dải xanh của quang phổ mang nhiều năng lượng hơn và có thể đi thẳng qua mắt bạn - góp phần gây khô mắt, bệnh cận thị và thoái hóa điểm vàng.

Bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng gây ra bởi sự suy giảm các tế bào nhạy sáng trong võng mạc. Bệnh này thường liên quan tới tuổi tác và gây mù mắt. Hiện tại, có khoảng 11 triệu người Mỹ mắc các bệnh liên quan tới thoái hóa điểm vàng và con số này có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.

Ánh sáng xanh từ màn hình có thể gây mỏi, hại mắt, đau đầu và rối loạn giấc ngủ. Trẻ em dễ bị hại mắt hơn bởi thủy tinh thể của các em kém hiệu quả hơn trong việc lọc ánh sáng xanh, tăng thêm nguy cơ thoái hóa điểm vàng theo lứa tuổi.

Và phổ biến nhất là hội chứng thị giác màn hình, bao gồm nhiều triệu chứng của mắt như nhìn mờ, căng mắt, khô mắt… Và các triệu chứng khác như đau đầu, đau cổ, mệt mỏi, khó tập trung.

Các chuyên gia y tế cũng cho biết, mỗi ánh sáng có màu sắc khác nhau sẽ gây ra một tác hại khác nhau và đều ảnh hưởng đến mắt.

Việc thường xuyên tiếp xúc với máy tính khiến  dân văn phòng rất dễ mắc các bệnh lý về mắt, trong đó có hội chứng thị giác màn hình. Do mắt bị tác động bởi ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị màn hình như: Máy tính, máy tính bảng, điện thoại, tivi,… Hoặc ánh sáng nguy hiểm từ đèn LED, đèn huỳnh quang trong suốt thời gian làm việc (8 - 11h mỗi ngày).

Phần lớn dân văn phòng ngay nay phải tiếp xúc với màn hình máy tính hàng ngày bởi vậy cách bảo vệ mắt khi ngồi máy tính hàng ngày là cực kỳ quan trọng.

Việc thường xuyên tiếp xúc với máy tính khiến nhiều bạn mắc các bệnh về rối loạn thị giác hay còn họi là hội chứng thị giác do sử dụng máy tính. Và hiện tượng thường gặp là mỏi mắt, nhức đầu, nhìn mọi thứ mờ, mắt khô, chói mắt, hay chảy nước mắt và mỏi vai cổ, gây thâm quầng trên mắt . Đặc biệt với nhân viên văn phòng hay phải dùng máy tính nhiều.

Liên quan tới nguy cơ ung thư vú, mất ngủ

“Khi con người tiếp xúc với nguồn bức xạ khổng lồ một cách dễ dàng lại chính là một nguy cơ tiềm ẩn. Bởi vì về đêm, ánh sáng phá vỡ nhịp điệu sinh học trong cơ thể chúng ta (chu kỳ ngày - đêm, chu kỳ giấc ngủ và thời gian tỉnh táo), giấc ngủ bị ảnh hưởng và tệ hơn nữa, các cuộc nghiên cứu cho thấy rằng, đây còn là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch, béo phì và sự thoái hóa sớm của đôi mắt” một bác sĩ tại TPHCM cho biết.

Một nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) công bố tháng 8 vừa qua đã chỉ ra sự liên quan chặt chẽ giữa nguy cơ mắc ung thư vú ở phụ nữ và tình trạng tiếp xúc với nhiều ánh sáng nhân tạo của môi trường sống vào ban đêm.

Trong nghiên cứu này, chuyên gia dịch tễ học Peter và các cộng sự đã theo dõi tình trạng phát bệnh ung thư vú của 109.672 y tá trong 24 năm.

Nhà ở của từng y tá này được mã hóa theo khu vực địa lý và mức độ ánh sáng trung bình tại khu vực sinh sống của họ vào ban đêm được ước lượng từ các ảnh chụp vệ tinh. Tổng cộng 3.549 trường hợp mới được chẩn đoán ung thư vú.

Nghiên cứu nhận ra mối quan hệ trực tiếp giữa độ sáng ban đêm tại khu vực sinh sống của một phụ nữ trước khi chẩn đoán ung thư và nguy cơ phát bệnh sau đó của người này. Mức độ ánh sáng càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn.

Một nghiên cứu mới của các nhà khoa học tại Trường Nhãn khoa Đại học Houston (Mỹ) công bố trên tạp chí Ophthalmic & Physiological Optics mới đây cho biết ánh sáng xanh (ánh sáng nhân tạo) tỏa ra từ các thiết bị điện tử là nguyên nhân đáng kể dẫn tới tình trạng rối loạn giấc ngủ phổ biến hiện nay.

"Kết luận quan trọng nhất rút ra ở đây là ánh sáng xanh ban đêm thực sự làm giảm chất lượng giấc ngủ. Giấc ngủ rất quan trọng để tái tạo nhiều chức năng trong cơ thể chúng ta" - Tiến Sĩ Lisa Ostrin, chủ trì nghiên cứu trên, nói.

Chị X.H. (32 tuổi, nhân viên văn phòng tại Q.9, TP.HCM) tâm sự: "Vì đặc thù công việc nên tôi thường xuyên mang việc về nhà làm. Sau khi các con ngủ, hơn 22h tôi mới bắt đầu làm việc. 

Do sợ ảnh hưởng đến giấc ngủ các thành viên trong gia đình nên tôi tắt hết đèn phòng, sau đó điều chỉnh ánh sáng màn hình máy tính ở mức cao nhất để thấy rõ chữ". Sau đó đầu chị cứ tỉnh tỉnh, không ngủ ngay được. Sáng dậy người mệt lừ, mắt rất khô và rát.

Ánh sáng xanh được hấp thụ mạnh vào võng mạc khi sử dụng các thiết bị điện tử trong điều kiện ánh sáng yếu.

Trong cuộc sống hiện tại, thói quen sử dụng điện thoại trước khi ngủ là 1 trong những thói quen xấu. Qua nhiều nghiên cứu, các chuyên gia y tế nhận thấy ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại di động có thể là nguyên nhân gây chết tế bào võng mạc của con người và ảnh hưởng tới thị lực.

Khi chúng ta dùng điện thoại di động trong phòng tối hoặc thiếu ánh sáng (trong thời gian dài), tia điện sẽ chiếu thẳng vào mắt. Nó sẽ gây khô kết mạc trong thời gian và rút cuộc có thể dẫn đến ung thư mắt và mù lòa.

Tác hại ánh sáng xanh của điện thoại là khiến não ngừng sản xuất melatonin, 1 hormone giúp cơ thể bạn cảm thấy buồn ngủ. Do đó, nó có thể làm gián đoạn chu kỳ ngủ, khiến bạn thấy khó ngủ hơn và có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy nhược và béo phì.

Cách hạn chế tác hại

Giảm độ sáng màn hình, tăng độ sáng xung quanh

Bác sĩ chuyên khoa mắt cho hay khi mắt chúng ta tập trung vào một điểm nào đó có ánh sáng nhân tạo, ánh sáng môi trường xung quanh phải được bao quát, hài hòa, nghĩa là mắt chúng ta vẫn cần ánh sáng xung quanh. 

Nếu không có ánh sáng xung quanh, mắt sẽ nhanh rơi vào tình trạng mệt mỏi, khó chịu.

Tiến Sĩ Trịnh Thị Bích Ngọc - Nguyên phó giám đốc Bệnh viện Mắt Hà Nội - khuyến cáo khi làm việc với ánh sáng xanh quá mức cho phép sẽ khiến võng mạc mắt bị tổn thương, các tế bào thị giác bị suy yếu. 

Vì vậy mắt chúng ta thường gặp các triệu chứng như khô, nhức, đỏ, khó chịu... Một số trường hợp nặng có thể bị đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm.

Tuyệt đối không sử dụng các các thiết bị màn hình điện tử như máy vi tính, máy tính bảng, điện thoại, tivi…trong bóng tối.

Và nên áp dụng các gợi ý sau:

Sử dụng đèn đúng quy chuẩn. Bác sĩ Hồng Châu cho biết trong ánh sáng của các loại đèn, chỉ bóng đèn dây tóc là ánh sáng liên tục, còn lại ánh sáng từ màn hình máy tính, tivi, điện thoại, đèn LED, đèn neon... Là ánh sáng không liên tục. Chúng ta có thể nhận thấy ánh sáng không liên tục từ tivi, máy tính khi chụp ảnh, lúc này sẽ xuất hiện những sọc ngang nhảy liên tục trên màn hình.

Thay vì dùng bóng đèn có kích thước dài thì nên dùng nhiều bóng đèn có kích thước ngắn, bởi khoa học đã chứng minh càng nhiều đèn thì sự mất liên tục của ánh sáng càng giảm và đạt gần như là liên tục.

Theo các bác sĩ chuyên khoa mắt, nếu không thay đổi được thời lượng tiếp xúc ánh sáng xanh vì nhu cầu sinh hoạt, làm việc, học tập, vui chơi..., mọi người nên áp dụng các gợi ý dưới đây:

• Ngồi làm việc với máy tính với tư thế ,khoảng cách phù hợp tránh ngồi quá gần màn hình vì quá gần thì mức độ ánh sáng tập trung vào mắt bạn sẽ rất lớn, đảm bảo khoảng cách từ mắt đến màn hình 50-60cm.
• Để đôi mắt cao hơn trung tâm màn hình máy tính 10-20cm.
• Điều chỉnh độ tương phản và kích thước các ký tự hiển thị trên máy tính, thiết bị di động của bạn, điều này giúp mắt đỡ căng thẳng hơn khi xem các đoạn văn bản trên email, web, tin nhắn hoặc tài liệu.
• Áp dụng quy tắc 20 - 20 - 20: Sau khoảng 20 phút làm việc, bạn nên nhìn vào một thứ gì đó ở cách xa 20 feet (6 m) trong thời gian 20 giây.
• Kết hợp sử dụng ánh sáng nhân tạo và ánh sáng tự nhiên, thư giãn mắt trong khoảng không gian ngoài trời. Vì ánh sáng mặt trời làm tăng tổng hợp vitamin D, giúp làm chắc lớp vỏ nhãn cầu do đó sẽ giảm cận thị và các triệu như chứng khô mắt, mỏi mắt, nhức mắt, đau đầu... Khi mắt điều tiết quá mức.
• Giữ tần suất chớp mắt phù hợp: 15 lần/phút
• Giữ độ ẩm cho mắt: Bạn có thể sử dụng nước mắt nhân tạo, hoặc thuốc nhỏ mắt.
• Ánh sáng màn hình máy tính nên để mức trung bình,không nên sáng quá mà cũng đừng để tối quá,tránh việc mắt bạn phải điều tiết quá nhiều.
• Nên sử dụng máy tính trong không gian thoáng, hạn chế dùng máy tính trong không gian tối và hẹp, vì không gian hẹp ánh sáng xanh có mức độ khuếch tán kém.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A và Omega 3 cũng chống khô mắt hiệu quả. Có thể dùng các sản phẩm bổ trợ cho mắt như viên uống vitamin E.
• Sử dung kính chắn ánh sáng xanh từ màn hình máy tính hoặc đeo kính có khả năng tương tự để hạn chế tối đa ánh sánh xanh trực tiếp gây tổn hại cho mắt của bạn.

Các nhà sản xuất điện thoại ngày nay đa phần thêm tính năng lọc ánh sáng xanh trên màn hình và đây được xem là một ý tưởng tốt, hữu ích. Nhiều chuyên gia cũng khuyên người dùng nên đeo các loại kính mắt có khả năng lọc ánh sáng xanh, lọc tia UV khi ra ngoài trời.