Một cơn đột quỵ xảy ra khi lượng máu đến một phần của bộ não bị cắt đứt. Không có oxy trong máu, các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút. Do đó để ngăn ngừa đột quỵ, hãy tìm hiểu về nguyên nhân và những tác nhân có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh của bạn.
Các loại
Đột quỵ có thể xảy ra theo hai cách chính: Một điều gì đó ngăn chặn dòng chảy của máu, hoặc một cái gì đó gây chảy máu vào trong não.
Đột quỵ thiếu máu cục bộ (nhồi máu não).
Trong 8 trên 10 trường hợp đột quỵ, một mạch đưa máu lên não bị chặn lại. Tình trạng này xảy ra khi các chất béo tích tụ trong động mạch vỡ ra và đi đến não hoặc khi lưu lượng máu kém từ nhịp tim không đều tạo thành cục máu đông.
Đột quỵ xuất huyết (xuất huyết não).
Dạng đột quỵ này ít phổ biến hơn đột quỵ do thiếu máu cục bộ nhưng có thể nghiêm trọng hơn. Tình trạng này xuất hiện khi một mạch máu trong não phồng lên như bong bóng và vỡ ra, hoặc một thành mạch mỏng dần khiến chúng bị vỡ. Ngoài ra huyết áp cao không được kiểm soát và uống quá nhiều thuốc làm loãng máu có thể dẫn đến dạng đột quỵ này.
Một số trường hợp gặp phải tình trạng cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA - Transient ischemic attack). Đây là một cơn "đột quỵ nhỏ" xảy ra là do tắc nghẽn tạm thời của lưu lượng máu đến não. Mặc dù nó không gây tổn thương não vĩnh viễn, nhưng tình trạng này làm tăng khả năng phát triển mạnh cơn đột quỵ sau đó.
Nguyên nhân
Cơ hội đột quỵ có thể tăng lên nếu bạn thừa cân. Do đó bạn có thể giảm tỷ lệ đột quỵ bằng cách hoạt động mỗi ngày.
Bạn có thể điều trị một số điều kiện y tế khiến bạn dễ mắc phải đột quỵ hơn. Tuy nhiên vẫn có những tác nhân khác không thể thay đổi khiến bạn gặp nguy hiểm, chúng bao gồm:
- Huyết áp cao.
Bác sĩ có thể gọi tình trạng này là tăng huyết áp. Đây là nguyên nhân lớn nhất gây ra đột quỵ. Nếu huyết áp của bạn thường là 140/90 hoặc cao hơn, bác sĩ sẽ thảo luận về phương pháp điều trị với bạn.
- Thuốc lá.
Hút thuốc hoặc nhai thuốc làm tăng tỷ lệ đột quỵ. Bởi vì chất Nicotine trong thuốc lá làm cho huyết áp của bạn tăng lên. Ngoài ra khói thuốc lá gây ra sự tích tụ chất béo trong động mạch chính ở cổ. Mặt khác khói thuốc cũng làm đặc máu và khiến máu dễ đông hơn. Thậm chí hút thuốc thụ động cũng có thể ảnh hưởng đến bạn.
- Bệnh tim.
Tình trạng này bao gồm khiếm khuyết ở van tim cũng như rung tâm nhĩ hoặc nhịp tim không đều, gây ra 1/4 của tất cả các cơn đột quỵ ở người rất cao tuổi. Bên cạnh đó bạn cũng có thể bị tắc nghẽn động mạch từ việc tích tụ chất béo.
- Bệnh tiểu đường.
Những người mắc căn bệnh này thường bị huyết áp cao và có nhiều khả năng bị thừa cân. Cả hai yếu tố trên đều gia tăng đáng kể cơ hội xảy ra đột quỵ. Mặt khác, bệnh tiểu đường còn gây tổn hại đến các mạch máu, khiến cho đột quỵ có nhiều khả năng xuất hiện. Nhưng nếu đột quỵ của bạn xảy ra khi lượng đường trong máu cao, chấn thương não của bạn sẽ nghiêm trọng hơn.
- Cân nặng và tập thể dục.
Cơ hội đột quỵ có thể tăng lên nếu bạn thừa cân. Do đó bạn có thể giảm tỷ lệ đột quỵ bằng cách hoạt động mỗi ngày. Đi bộ nhanh trong 30 phút, hoặc thực hiện các bài tập tăng cường cơ bắp như chống đẩy và luyện tập với tạ.
- Thuốc.
Một số loại thuốc có thể gia tăng đáng kể cơ hội đột quỵ. Ví dụ, các loại thuốc làm loãng máu, mà các bác sĩ đề nghị để ngăn ngừa cục máu đông, đôi khi có thể khiến đột quỵ xuất huyết dễ xảy ra hơn. Bên cạnh đó một số nghiên cứu đã liên kết liệu pháp hormone
(được sử dụng cho các triệu chứng mãn kinh như hot flashes - bốc hỏa) với nguy cơ đột quỵ cao hơn. Và estrogen liều thấp trong thuốc tránh thai cũng có thể khiến cho tỷ lệ đột quỵ của bạn tăng lên.
- Tuổi tác.
Bất cứ ai cũng có thể bị đột quỵ, ngay cả em bé trong bụng mẹ. Nói chung, cơ hội của bạn sẽ tăng lên khi bạn già đi (tăng gấp đôi sau 55 tuổi).
- Gia đình.
Đột quỵ có thể di truyền trong gia đình. Do đó bạn và người thân đều có xu hướng bị huyết áp cao hoặc bệnh tiểu đường. Một số trường hợp đột quỵ có thể được gây ra bởi một rối loạn di truyền, làm ngăn chặn lưu lượng máu đến não.
- Giới tính.
Phụ nữ ít có khả năng bị đột quỵ hơn nam giới cùng tuổi. Nhưng phụ nữ thường bị đột quỵ ở độ tuổi muộn hơn, điều này khiến họ ít có khả năng phục hồi và thậm chí tỷ lệ tử vong còn cao hơn.