Cơn đau quặn thận

Cơn đau quặn thận là gì?

Cơn đau quặn thận là một loại đau khi sỏi tiết niệu bị chặn một phần ở đường tiết niệu. Trong đó đường tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo.

Vì thế con người có thể có sỏi ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiết niệu. Và chúng chỉ hình thành khi các khoáng chất như canxi và axit uric gắn kết vào nhau trong nước tiểu và tạo ra các tinh thể cứng. Từ đó những viên sỏi có thể nhỏ như một hạt cát hoặc lớn như một quả bóng golf. Khi những viên sỏi này phát triển đủ lớn, chúng có thể gây đau rất nhiều.

Cơn đau quặn thận có nguy hiểm không?

Hiện nay, đang có khoảng 12% nam giới và 6% nữ giới bị một hoặc nhiều viên sỏi tiết niệu. Tỷ lệ đau quặn thận này ngày càng tăng cao do những thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống.

Nguyên nhân nào gây ra cơn đau quặn thận?

Cơn đau quặn thận xảy ra khi một viên sỏi nằm trong đường tiết niệu, thường là trong niệu quản. Viên sỏi làm căng giãn tại chỗ, gây ra cơn đau dữ dội.

Tuy nhiên những yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc cơn đau quặn thận như:

• Chế độ ăn có nhiều chất tạo sỏi như oxalate hoặc protein.
• Có tiền sử bản thân hoặc gia đình bị sỏi tiết niệu.
• Mất nước do không uống đủ nước hoặc mất quá nhiều mồ hôi, ói mửa hoặc tiêu chảy.
• Bệnh béo phì.
• Phẫu thuật dạ dày, làm tăng hấp thụ canxi và các chất hình thành nên sỏi.
• Rối loạn chuyển hóa, bệnh di truyền, cường cận giáp và các tình trạng khác có thể làm tăng lượng sỏi hình thành trong cơ thể.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu.

Triệu chứng cơn đau quặn thận là gì?

Các triệu chứng của các cơn đau quặn thận có thể thay đổi tùy theo kích thước của viên sỏi và vị trí của nó trong đường tiết niệu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp chỉ có viên sỏi nhỏ qua đó chỉ gây đau bụng nhẹ và có thể di chuyển theo nước tiểu ra ngoài mà không gây nhiều khó chịu.

Tuy nhiên đối với những viên sỏi lớn hơn thì có thể gây đau đớn, đặc biệt nếu chúng bị kẹt và gây tắc nghẽn bất kỳ điểm hẹp nào trong đường tiết niệu, như sỏi ở thận, bàng quang hoặc niệu quản hay ống dẫn nước tiểu giữa thận và bàng quang.

Và biểu hiện được xem là phổ biến nhất của đau quặn thận là các cơn đau xảy ra ở phía bên bị ảnh hưởng giữa các xương sườn và hông, lan tỏa ra vùng bụng dưới và háng.

Không những thế các cơn đau có xu hướng từng đợt có thể kéo dài từ 20-60 phút trước khi lặng xuống cho những đợt tiếp theo.

Cơn đau quặn thận chỉ là một trong những triệu chứng gây ra do sỏi tiết niệu. Các triệu chứng khác thường xảy ra cùng với đau quặn thận bao gồm:

• Đau hoặc khó đi tiểu.
• Có máu trong nước tiểu làm cho nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu.
• Nước tiểu có mùi hôi, khó chịu.
• Buồn nôn.
• Các hạt nhỏ trong nước tiểu.
• Cảm thấy nhu cầu cấp thiết liên tục phải đi tiểu.
• Nước tiểu đục.
• Đi tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường.

Ngoài ra các dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu cũng có thể xuất hiện trong một số trường hợp bao gồm sốt, ớn lạnh và đổ mồ hôi lạnh. 

Và nếu bất cứ trường hợp nào có các triệu chứng sau đây ngoài đau quặn thận nên liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đi cấp cứu:

• Hoàn toàn không có khả năng đi tiểu.
• Nôn không kiểm soát được.
• Sốt trên 38°C.

Cách điều trị cơn đau quặn thận

Để điều trị cơn đau quặn thận thì thường phụ thuộc vào loại sỏi mà bệnh nhân có. Sau đây là một số loại sỏi khác nhau như:

• Sỏi canxi là loại sỏi phổ biến nhất được tạo thành từ oxalat canxi.
• Sỏi axit uric phát triển khi axit uric tập trung trong nước tiểu.
• Sỏi cystine rất hiếm gặp, gây ra do rối loạn cystinuria.
• Sỏi struvite là loại sỏi ít gặp do một loại vi khuẩn nhất định trong đường tiết niệu.

Hầu hết các viên sỏi nhỏ đều có thể di chuyển theo nước tiểu ra ngoài. Trên thực tế, có tới 80% lượng sỏi thoát ra khỏi cơ qua nước tiểu. Vì thế bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân uống đủ nước và kê toa thuốc giảm đau qua đó giúp giải quyết cơn đau.

Tuy nhiên vẫn có một số các thủ thuật sau đây giúp loại bỏ sỏi lớn hơn và giảm cơn đau quặn thận, bao gồm:

Nội soi tán sỏi niệu quản:

Đây được xem là một thủ thuật phẫu thuật xâm lấn, khi đó bác sĩ sẽ đưa một ống mỏng có gắn đèn và máy ảnh vào đường tiết niệu để xác định vị trí sỏi và loại bỏ nó.

Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL):

Phương pháp điều trị không xâm lấn này là quá trình nhắm âm thanh thấp vào thận để phá vỡ sỏi thành những mảnh nhỏ. Sau đó những mảnh này sau đó sẽ thoát ra ngoài qua nước tiểu.

Bắn sỏi thận qua da:

Phương pháp này thường được thực hiện dưới gây mê toàn thân. Đó là quá trình xâm nhập vào thận thông qua một vết cắt nhỏ ở phía sau và sử dụng một ống chiếu sáng - các dụng cụ nhỏ để loại bỏ sỏi.

Đặt stent:

Đây là phương pháp, bác sĩ sẽ đặt một ống mỏng vào niệu quản để giúp làm giảm tắc nghẽn và thúc đẩy sỏi đi qua.

Phẫu thuật mở:

Đối với một số trường hợp viên sỏi không thể đi ra ngoài được do vậy cần phẫu thuật mở, cách này cần thời gian phục hồi lâu hơn. Và các bác sĩ thường cố gắng tán nhỏ hoặc phá vỡ các viên sỏi để chúng có thể thoát ra ngoài qua nước tiểu tuy nhiên bệnh nhân thường được cân nhắc phẫu thuật mở.

Điều trị cũng có thể bao gồm các loại thuốc giúp giảm các triệu chứng hoặc giảm sự tích tụ của sỏi. Những phương pháp điều trị này có thể bao gồm:

• Thuốc kháng sinh.
• Chất chống oxy hóa.
• Corticosteroid.
• Thuốc chẹn kênh canxi.
• Ức chế chọn lọc alpha-1.